Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

Ehl-i Hadis Tarihinde Zâhirîlik Ayrışması ve Mâverâünnehirli İlk Zâhirîler

Yıl 2023, Cilt: 16 Sayı: 1, 66 - 89, 30.06.2023
https://doi.org/10.18403/emakalat.1258354

Öz

Zâhirî anlayış, ehl-i hadîs içerisinde 3/9. yüzyılda ortaya çıkmıştır. Kurucu ismi Dâvûd b. Ali ile bu anlayış re’y karşıtlığında zirveyi temsil etmektedir. Dâvûd b. Ali’nin düşünce dünyasının olgunlaşmasında, farklı dinî anlayışların güçlü temsillerinin gözlemlendiği Horasan’ın Nişabur şehrinin önemli bir yeri vardır. Bu bağlamda, onun, genelde re’ye, özelde Hanefîliğe karşı sert tutumuyla tanınmış İbn Râhûye ile yakın ilişkisi dikkat çekmektedir. Ancak o, daha sonraları, Kur’an’ın lafzının mahlûk olduğu düşüncesinden dolayı, İbn Râhûye ve Ahmed b. Hanbel gibi ehl-i hadîsin önde gelen isimleri tarafından dışlanmıştır. Onun dinin zâhire göre anlaşılması gerektiği düşüncesinde diğer ehl-i hadîs çevrelere göre daha ileri bir noktada olmasının sebeplerinden birisi de Kerrâmîlikle etkileşimi olmalıdır. Zira Kerrâmîlik, re’y ehli oluşunun yanında, mistik düşünceye önem veren yaklaşımıyla Nişabur’da son derece etkili olmuş bir mezheptir. Dâvûd b. Ali’nin temsil ettiği anlayışın kendisinden sonraki serüvenine gelince, yapılan çalışmaların Irak ve Endülüs çevreleriyle sınırlı kaldığı görülmektedir. Oysa henüz Dâvûd b. Ali hayatta iken, onun dinî anlayışının Mâverâünnehir gibi uzak bölgelerde dahi temsil edildiği anlaşılmaktadır. Bu çalışmada, Zâhirî anlayışın ilk takipçileri ve özellikle Nesef ve Buhara’daki takipçilerinin sosyo-kültürel hayattaki izleri de takip edilecektir.

Kaynakça

  • Aktepe, İshak Emin. “İmam Şâfiî’nin Ehl-i Kelâm ve Mâlikîlere Karşı Hadis Savunusu”, Hadis Tetkikleri Dergisi. VI/1, 2008, 111-133.
  • Abdullah b. Ahmed, Ebû Abdurrahman. es-Sünne. thk. Muhammed b. Said b. Sâlim el-Kahtânî. Demmam: Dârü İbn Kayyim, 1986.
  • Apaydın, H. Yunus "Zâhiriyye". Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. Erişim 31.10.2022. https://islamansiklopedisi.org.tr/zahiriyye
  • Avcu, Ali. Horasan-Mâverâünnehir’de İsmâilîlik. Ankara: Asitan Kitap, 2014.
  • Aybakan, Bilal. "Şâfiî", Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. (Erişim 14.12.2022) https://islamansiklopedisi.org.tr/safii
  • Bağdâdî, Ebû Bekr Ali b. Sâbit el-Hatîb. Târîhu Bağdâd. thk. Doktor Beşşar Avvâd Maruf. Beyrut: Dâru’l-Garbi’l-İslâmî, 2002.
  • Begavî, Ebû Muhammed el-Hüseyin. et-Tehzîb fî fıkhi’l-İmâm eş-Şâfiî, thk. Adil Ahmed, Ali Muhammed. Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye: yy., 1997.
  • Ebû Îd, Ârif Halil. el-İmâm Dâvûd ez-Zâhirî ve eseruhû fi’l-fıkhi’l-İslâmî. Kuveyt: Dâru’l-Erkam, 1984. Fârisî, Muhammed İbrahim Said Hasen. el-Hâfız Abdurrahmân b. Hırâş ve akvâluhû fî’l-cerh ve’t-ta‘dîl. Amman: Ürdün Üniversitesi, Yüksek Öğretim Fakültesi, Yüksek Lisans Tezi, 2008.
  • Haccâc, Ahmet b. Muhammed b. Ahbâru’ş-şuyûh ve ahlâkihim. thk. Amir Hasen Sabri Beyrut: Dârü’l-Beşâiri’l- İslâmiyye, 2005.
  • Hamevî, Ebû Abdillâh Şihâbüddîn Yâkût b. Abdillâh. Mu‘cemü’l-Büldân. Beyrut: Darü Sadr, 1995.
  • Herevî, Ebu İsmail Abdullah b. Muhammed. Zemmü’l-kelâm ve ehlühû. thk. Abdurrahman Abdülaziz. Mektebetü’l-Ulûm ve’l-Hikem; Medine, 1998.
  • Hicrânî, Ebû Muhammed et-Tayyib. Gılâdetü’n-nahr fi vefeyâti a‘yâni’d-dehr. thk. Bû Cüm‘atü Mekrî ve Halid Zevârî. Riyad: Dârü’l-Minhâc, 2008.
  • İbnü’l-Cevzî\ Ebu’l-Ferecظ Menâkibu’l-İmâm Ahmed b. Hanbel, thk. Abdullah b. Abdülmuhsin e’t-Türkî. Riyad: Dâru Hicr, 1988-1989.
  • İbn Hacer el-Askalânî, Ebü’l-Fazl Şihâbüddîn Ahmed b. Alî b. Muhammed. Lisânü’l-Mîzân. thk. Abdülfettah Ebu Gudde. Beyrut: Dâru’l-Beşâiri’l-İslamiyye, 2002.
  • İbn Hazm, Ebû Muhammed Alî b. Ahmed b. Saîd. el-Usûl ve’l-furû'. thk. İbn Hazm Abdülhak et-Türkmânî. Beyrut: Dârü İbn Hazm, 2011.
  • İbn Hazm, Ebû Muhammed Alî b. Ahmed b. Saîd. el-İhkam fî usûli'l-ihkâm. Beyrut: Darü’l-Âfâkülcedide, t.y..
  • İbn Hibbân. Ebû Hâtim Muhammed. es-Sikât. Haydarabad: Dâiratü’l-Meârifi’l-Osmâniyye, 1973.
  • İbnü’l-Esîr, Ebü’l-Hasen İzzüddîn Alî b. Muhammed. el-Lübâb fî tehzîbi’l-ensâb. Beyrut: Dârü Sadr, ty..
  • İbnü’n- Nedîm, Ebü’l-Ferec Muhammed b. Ebî Ya‘kûb İshâk b. Muhammed b. İshâk. el-Fihrist. thk. İbrahim Ramazan, Beyrut: Dâru’l-Ma’rife, 1997.
  • İbn Nukta, Ebû Bekr Muînüddîn (Muhibbüddîn) Muhammed. Tekmiletü’l-ikmâl. thk. Abdülkayyum Abdürab en-Nebi. Câmiatü Ümmü’l-Kurâ: Suudi Arabistan, 1997.
  • İbnü’s-Sübkî, Ebu Nasr Taceddin. Tabakâtü’ş-şâfiiyyeti’l-kübrâ, thk. Mahmud Muhammed Tanahi. yy.: Hicr, 1992.
  • İğde, Muhyettin. Siyasi-İtikadi Bir Mezhep Olarak Hanbeliliğin Teşekkül Süreci. İstanbul: İfav, 2016.
  • İsferâyinî, Ebû’l-Muzaffer İmâdüddîn Şâhfûr b. Tâhir. et-Tebsîr fi’d-dîn ve temyîzi’l-fırkati’n-nâciye. thk. Kemal Yusuf el-Hût, Beyrut: Âlemü’l-Kütüb, 1983.
  • Kalaycı, Mehmet. Tarihsel Süreçte Eşarilik-Maturidilik İlişkisi. Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2013.
  • Kutlu, Sönmez. Türklerin İslamlaşma Sürecinde Mürcie ve Tesirleri. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 2010.
  • Kutlu, Sönmez. İslam Düşüncesinde İlk Gelenekçiler-Hadis Taraftarlarının İman Anlayışı Bağlamında Bir Zihniyet Analizi. Ankara: Kitâbiyât, 2002.
  • Mahmûd, Ahmed Bukayr, el-Medresetü’z-Zâhiriyye bi’l-meşrık ve’l-mağrib. Beyrut: Dârü’l-Küteybe, 1990.
  • Massignon, Louis. Sur Essai Les Origines Du Lexiquge Technique De La Mistique Musulmane. Paris: Librairie Orientaliste Paul Geuthner, 1922.
  • Merzûk b. Hiyâs, Nisbetün ve Mensûbun, (yy.: yy, 2014.
  • Mukaddesî, Muhammed b. Ahmed, Ahsenü’t-tekâsim fî ma’rifeti’l-ekâlîm. Leiden, Beyrut ve Kahire: Dâru Sadr ve Mektebetü Medbûlî, 1991.
  • Makdisî, George. “Şafiî’nin Hukukî Teoloji Anlayışı: Usûl-i Fıkhın Kökenleri ve Önemi”, Sünni Paradigmanın Oluşumunda Şâfiî’nin Rolü. der. M. Hayri Kırbaşoğlu. çev: Sami Erdem. Ankara: Otto Yayınları, 2015.
  • Nesefî, Ebû Hafs Necmüddîn Ömer b. Muhammed. el-Kand fî zikri ulemâi Semerkand. thk. Muhammed Yahya İsmail ve Mühenned Yahya İsmail. İstanbul: Haşimi Yayınları, 2021.
  • Nizamülmülk, Ebû Alî Kıvâmüddîn (Gıyâsüddevle, Şemsülmille) Hasen b. Alî et-Tûsî. Siyâsetnâme. çev: Nurettin Bayburtlugil, İstanbul: Dergâh Yayınları, 2016.
  • Rudolph, Ulrich. Mâturîdî-Semerkant’ta Ehl-i Sünnet Kelâmı, çev. Özcan Taşcı. İstanbul: Litera Yayınları, 2016.
  • Safedî, Ebû Saîd Salâhuddîn Halîl b. İzziddîn el-Vâfî bi’l-vefeyât. Ahmed el-Arnaud ve Türki Mustafa. Beyrut: Dârü İhyâi’t-Türâs, 2000.
  • Schacht, Joseph. İslâm Hukukuna Giriş. çev: Mehmet Dağ vd.. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları, Ankara 1997.
  • Sem‘ânî. Abdülkerîm b. Muhammed. el-Ensâb. thk. Abdurrahman b. Yahya. Meclisü Haydarabad: Dairatülmearif, 1962.
  • Şâfiî, Muhammed b. İdrîs. el-Ümm. Beyrut: Dârü’l-Fikr. 1990.
  • Şaşa, Mehmet. Kelâm’da Müteşâbihler Haberi Sıfatlar Ekseninde Mukayeseli Bir İnceleme. Ankara: Sonçağ Yayıncılık, 2022.
  • Şirâzi, Ebu İshak İbrahim Tabakâtü’l-fukâhâ’, thk. İhsan Abbas. Beyrut: Dâru’r-Râidi’l-Arabî, 1970. Tan, Muzaffer. Haşşâşîliğin Tarihsel Arka Planı- İsmâilî Davet Yapılanması. Ankara: Maarif Mektepleri, 2017.
  • Tan, Oğuzhan. “Kökeni Oluşumu ve Algılanışı Bakımından İbn Hazm Öncesinde Zâhirîlik”. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 51:2(2010), 137-166.
  • Toru, Ümit. İslâm Düşüncesinin İlk Akılcılarından Cehm b. Safvân ve Cehmiyye. Ankara: Sonçağ Yayıncılık, 2022.
  • Türkan, Mustafa. Dâvûd ez-Zâhirî: Doktrini ve İslâm Hukukuna Katkıları. Isparta: Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2015.
  • Türkan, Mustafa. "İki Zâhirî İmam Dâvûd ez-Zâhirî ve İbn Hazm’ın İbâdetler Fıkhına Dair İhtilafları", İlahiyat Tetkikleri Dergisi/ 51 (Haziran 2019), 235-258.
  • Yavuz, Yusuf Şevki. "Lafzıyye". (Erişim, 08.01.2023). Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, https://islamansiklopedisi.org.tr/lafziyye
  • Zehebî, Ebû Abdillâh Şemsüddîn Muhammed b. Ahmed b. Osmân. Siyer-i a’lâmi’n-nübelâ’. Dârü’l-Hadîs, 2006.
  • Zehebî, Ebû Abdillâh Şemsüddîn Muhammed b. Ahmed b. Osmân. Târîhu’l-İslâm. thk. Ömer Abdüsselam et- Tedmûrî. Beyrut: Darü’l-Kütübi’l-Arabî, 1994.
  • Zehebî, Ebû Abdillâh Şemsüddîn Muhammed b. Ahmed b. Osmân. Tezhîbü’l-kemâl fî esmâi’r-ricâl, thk. Ganim Abbas Ganim ve Mecdi es-Seyyîd Emin. y.y.: el-Faruk el-Hadise, t.y.

The Divergence of Ẓāhirīyyah in the History of Ahl-e Ḥadīth and The First Ẓāhirīs in Transoxania

Yıl 2023, Cilt: 16 Sayı: 1, 66 - 89, 30.06.2023
https://doi.org/10.18403/emakalat.1258354

Öz

The Ẓāhirī understanding emerged among the ahl-e hadīth in the 3rd/9th century. With its founder, Dāwūd b. ʿAlī, this understanding represents the peak in opposition to ra'y. In the maturation of Dāwūd b. ʿAlī's world of thought, the city of Nīshāpūr in Khurāsān, where strong representations of different religious understandings are observed, has an important place. In this context, his close relationship with Ibn Rāḥūya, who is known for his harsh attitude towards ra'y (personal opinion) in general and Ḥanafiyya in particular, is noteworthy. However, he was later ostracized by prominent ahl-e hadīth figures such as Ibn Rāḥūya and Aḥmad b Ḥanbal because of his belief that the words of the Qur'an were created. One of the reasons why he was more advanced than other ahl-e hadīth circles in the idea that religion should be understood according to the Ẓāhirīsm must have been his interaction with Karrāmiyya. In addition to being a sub-sect within ahl-e ra’y, Karrāmiyya is also a sect that has been extremely influential in Nīshāpūr with its approach that gives importance to mystical thought. As for the adventure of the understanding represented by Dāwūd b ʿAlī after him, it is seen that the studies were carried out limited to the Iraqi and Andalusian circles. However, while Dāwūd b ʿAlī was still alive, it is understood that his religious understanding was represented even in distant regions such as Transoxania. In this study, the traces of the first followers of the Ẓāhirī understanding, especially their followers in Nasaf and Bukhara in the socio-cultural life will also be followed.

Kaynakça

  • Aktepe, İshak Emin. “İmam Şâfiî’nin Ehl-i Kelâm ve Mâlikîlere Karşı Hadis Savunusu”, Hadis Tetkikleri Dergisi. VI/1, 2008, 111-133.
  • Abdullah b. Ahmed, Ebû Abdurrahman. es-Sünne. thk. Muhammed b. Said b. Sâlim el-Kahtânî. Demmam: Dârü İbn Kayyim, 1986.
  • Apaydın, H. Yunus "Zâhiriyye". Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. Erişim 31.10.2022. https://islamansiklopedisi.org.tr/zahiriyye
  • Avcu, Ali. Horasan-Mâverâünnehir’de İsmâilîlik. Ankara: Asitan Kitap, 2014.
  • Aybakan, Bilal. "Şâfiî", Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. (Erişim 14.12.2022) https://islamansiklopedisi.org.tr/safii
  • Bağdâdî, Ebû Bekr Ali b. Sâbit el-Hatîb. Târîhu Bağdâd. thk. Doktor Beşşar Avvâd Maruf. Beyrut: Dâru’l-Garbi’l-İslâmî, 2002.
  • Begavî, Ebû Muhammed el-Hüseyin. et-Tehzîb fî fıkhi’l-İmâm eş-Şâfiî, thk. Adil Ahmed, Ali Muhammed. Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye: yy., 1997.
  • Ebû Îd, Ârif Halil. el-İmâm Dâvûd ez-Zâhirî ve eseruhû fi’l-fıkhi’l-İslâmî. Kuveyt: Dâru’l-Erkam, 1984. Fârisî, Muhammed İbrahim Said Hasen. el-Hâfız Abdurrahmân b. Hırâş ve akvâluhû fî’l-cerh ve’t-ta‘dîl. Amman: Ürdün Üniversitesi, Yüksek Öğretim Fakültesi, Yüksek Lisans Tezi, 2008.
  • Haccâc, Ahmet b. Muhammed b. Ahbâru’ş-şuyûh ve ahlâkihim. thk. Amir Hasen Sabri Beyrut: Dârü’l-Beşâiri’l- İslâmiyye, 2005.
  • Hamevî, Ebû Abdillâh Şihâbüddîn Yâkût b. Abdillâh. Mu‘cemü’l-Büldân. Beyrut: Darü Sadr, 1995.
  • Herevî, Ebu İsmail Abdullah b. Muhammed. Zemmü’l-kelâm ve ehlühû. thk. Abdurrahman Abdülaziz. Mektebetü’l-Ulûm ve’l-Hikem; Medine, 1998.
  • Hicrânî, Ebû Muhammed et-Tayyib. Gılâdetü’n-nahr fi vefeyâti a‘yâni’d-dehr. thk. Bû Cüm‘atü Mekrî ve Halid Zevârî. Riyad: Dârü’l-Minhâc, 2008.
  • İbnü’l-Cevzî\ Ebu’l-Ferecظ Menâkibu’l-İmâm Ahmed b. Hanbel, thk. Abdullah b. Abdülmuhsin e’t-Türkî. Riyad: Dâru Hicr, 1988-1989.
  • İbn Hacer el-Askalânî, Ebü’l-Fazl Şihâbüddîn Ahmed b. Alî b. Muhammed. Lisânü’l-Mîzân. thk. Abdülfettah Ebu Gudde. Beyrut: Dâru’l-Beşâiri’l-İslamiyye, 2002.
  • İbn Hazm, Ebû Muhammed Alî b. Ahmed b. Saîd. el-Usûl ve’l-furû'. thk. İbn Hazm Abdülhak et-Türkmânî. Beyrut: Dârü İbn Hazm, 2011.
  • İbn Hazm, Ebû Muhammed Alî b. Ahmed b. Saîd. el-İhkam fî usûli'l-ihkâm. Beyrut: Darü’l-Âfâkülcedide, t.y..
  • İbn Hibbân. Ebû Hâtim Muhammed. es-Sikât. Haydarabad: Dâiratü’l-Meârifi’l-Osmâniyye, 1973.
  • İbnü’l-Esîr, Ebü’l-Hasen İzzüddîn Alî b. Muhammed. el-Lübâb fî tehzîbi’l-ensâb. Beyrut: Dârü Sadr, ty..
  • İbnü’n- Nedîm, Ebü’l-Ferec Muhammed b. Ebî Ya‘kûb İshâk b. Muhammed b. İshâk. el-Fihrist. thk. İbrahim Ramazan, Beyrut: Dâru’l-Ma’rife, 1997.
  • İbn Nukta, Ebû Bekr Muînüddîn (Muhibbüddîn) Muhammed. Tekmiletü’l-ikmâl. thk. Abdülkayyum Abdürab en-Nebi. Câmiatü Ümmü’l-Kurâ: Suudi Arabistan, 1997.
  • İbnü’s-Sübkî, Ebu Nasr Taceddin. Tabakâtü’ş-şâfiiyyeti’l-kübrâ, thk. Mahmud Muhammed Tanahi. yy.: Hicr, 1992.
  • İğde, Muhyettin. Siyasi-İtikadi Bir Mezhep Olarak Hanbeliliğin Teşekkül Süreci. İstanbul: İfav, 2016.
  • İsferâyinî, Ebû’l-Muzaffer İmâdüddîn Şâhfûr b. Tâhir. et-Tebsîr fi’d-dîn ve temyîzi’l-fırkati’n-nâciye. thk. Kemal Yusuf el-Hût, Beyrut: Âlemü’l-Kütüb, 1983.
  • Kalaycı, Mehmet. Tarihsel Süreçte Eşarilik-Maturidilik İlişkisi. Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2013.
  • Kutlu, Sönmez. Türklerin İslamlaşma Sürecinde Mürcie ve Tesirleri. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 2010.
  • Kutlu, Sönmez. İslam Düşüncesinde İlk Gelenekçiler-Hadis Taraftarlarının İman Anlayışı Bağlamında Bir Zihniyet Analizi. Ankara: Kitâbiyât, 2002.
  • Mahmûd, Ahmed Bukayr, el-Medresetü’z-Zâhiriyye bi’l-meşrık ve’l-mağrib. Beyrut: Dârü’l-Küteybe, 1990.
  • Massignon, Louis. Sur Essai Les Origines Du Lexiquge Technique De La Mistique Musulmane. Paris: Librairie Orientaliste Paul Geuthner, 1922.
  • Merzûk b. Hiyâs, Nisbetün ve Mensûbun, (yy.: yy, 2014.
  • Mukaddesî, Muhammed b. Ahmed, Ahsenü’t-tekâsim fî ma’rifeti’l-ekâlîm. Leiden, Beyrut ve Kahire: Dâru Sadr ve Mektebetü Medbûlî, 1991.
  • Makdisî, George. “Şafiî’nin Hukukî Teoloji Anlayışı: Usûl-i Fıkhın Kökenleri ve Önemi”, Sünni Paradigmanın Oluşumunda Şâfiî’nin Rolü. der. M. Hayri Kırbaşoğlu. çev: Sami Erdem. Ankara: Otto Yayınları, 2015.
  • Nesefî, Ebû Hafs Necmüddîn Ömer b. Muhammed. el-Kand fî zikri ulemâi Semerkand. thk. Muhammed Yahya İsmail ve Mühenned Yahya İsmail. İstanbul: Haşimi Yayınları, 2021.
  • Nizamülmülk, Ebû Alî Kıvâmüddîn (Gıyâsüddevle, Şemsülmille) Hasen b. Alî et-Tûsî. Siyâsetnâme. çev: Nurettin Bayburtlugil, İstanbul: Dergâh Yayınları, 2016.
  • Rudolph, Ulrich. Mâturîdî-Semerkant’ta Ehl-i Sünnet Kelâmı, çev. Özcan Taşcı. İstanbul: Litera Yayınları, 2016.
  • Safedî, Ebû Saîd Salâhuddîn Halîl b. İzziddîn el-Vâfî bi’l-vefeyât. Ahmed el-Arnaud ve Türki Mustafa. Beyrut: Dârü İhyâi’t-Türâs, 2000.
  • Schacht, Joseph. İslâm Hukukuna Giriş. çev: Mehmet Dağ vd.. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları, Ankara 1997.
  • Sem‘ânî. Abdülkerîm b. Muhammed. el-Ensâb. thk. Abdurrahman b. Yahya. Meclisü Haydarabad: Dairatülmearif, 1962.
  • Şâfiî, Muhammed b. İdrîs. el-Ümm. Beyrut: Dârü’l-Fikr. 1990.
  • Şaşa, Mehmet. Kelâm’da Müteşâbihler Haberi Sıfatlar Ekseninde Mukayeseli Bir İnceleme. Ankara: Sonçağ Yayıncılık, 2022.
  • Şirâzi, Ebu İshak İbrahim Tabakâtü’l-fukâhâ’, thk. İhsan Abbas. Beyrut: Dâru’r-Râidi’l-Arabî, 1970. Tan, Muzaffer. Haşşâşîliğin Tarihsel Arka Planı- İsmâilî Davet Yapılanması. Ankara: Maarif Mektepleri, 2017.
  • Tan, Oğuzhan. “Kökeni Oluşumu ve Algılanışı Bakımından İbn Hazm Öncesinde Zâhirîlik”. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 51:2(2010), 137-166.
  • Toru, Ümit. İslâm Düşüncesinin İlk Akılcılarından Cehm b. Safvân ve Cehmiyye. Ankara: Sonçağ Yayıncılık, 2022.
  • Türkan, Mustafa. Dâvûd ez-Zâhirî: Doktrini ve İslâm Hukukuna Katkıları. Isparta: Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2015.
  • Türkan, Mustafa. "İki Zâhirî İmam Dâvûd ez-Zâhirî ve İbn Hazm’ın İbâdetler Fıkhına Dair İhtilafları", İlahiyat Tetkikleri Dergisi/ 51 (Haziran 2019), 235-258.
  • Yavuz, Yusuf Şevki. "Lafzıyye". (Erişim, 08.01.2023). Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, https://islamansiklopedisi.org.tr/lafziyye
  • Zehebî, Ebû Abdillâh Şemsüddîn Muhammed b. Ahmed b. Osmân. Siyer-i a’lâmi’n-nübelâ’. Dârü’l-Hadîs, 2006.
  • Zehebî, Ebû Abdillâh Şemsüddîn Muhammed b. Ahmed b. Osmân. Târîhu’l-İslâm. thk. Ömer Abdüsselam et- Tedmûrî. Beyrut: Darü’l-Kütübi’l-Arabî, 1994.
  • Zehebî, Ebû Abdillâh Şemsüddîn Muhammed b. Ahmed b. Osmân. Tezhîbü’l-kemâl fî esmâi’r-ricâl, thk. Ganim Abbas Ganim ve Mecdi es-Seyyîd Emin. y.y.: el-Faruk el-Hadise, t.y.
Toplam 48 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Din Araştırmaları
Bölüm Makaleler
Yazarlar

Ahmet Ateşyürek 0000-0001-9436-0725

Erken Görünüm Tarihi 29 Haziran 2023
Yayımlanma Tarihi 30 Haziran 2023
Gönderilme Tarihi 1 Mart 2023
Kabul Tarihi 20 Haziran 2023
Yayımlandığı Sayı Yıl 2023Cilt: 16 Sayı: 1

Kaynak Göster

ISNAD Ateşyürek, Ahmet. “Ehl-I Hadis Tarihinde Zâhirîlik Ayrışması Ve Mâverâünnehirli İlk Zâhirîler”. e-Makalat Mezhep Araştırmaları Dergisi 16/1 (Haziran 2023), 66-89. https://doi.org/10.18403/emakalat.1258354.

_____________________________________  ISSN 1309-5803 e-Makâlât Mezhep Araştırmaları Dergisi  _______________________________