Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

Getting to the Final Form: Reforming of the Alevi and Bektaşi Belief Through Their Interaction with One Another

Yıl 2020, Cilt: 13 Sayı: 2, 451 - 480, 30.12.2020
https://doi.org/10.18403/emakalat.759634

Öz

The Alevis/Kızılbaş and Bektaşis, two of the most prominent religious groups of the Ottoman dynasty, in modern times, have unusually come to be called the Alevi-Bektaşis. This way of use gives the impression that these two religious institutions as though reflect the same group of people despite differences in historical development and growth. With the influence of the popular writings of Fuad Köprülü and later Irène Mélikoff much of the current scholarship held to the belief that these two entities originated from the same root, the Bābā’ī movement. While acknowledging the historical connection between the two groups, few scholars have taken an interest in clarifying how and when such an association started. This article aims to uncover the historical link of the Alevi-Bektaşi alliance. It further explores the possible benefits that the two entities obtained through their interaction with one another. It will then focus on how the two have affected each other’s religious stance. In doing so the following questions will guide this research: How and why did a Sufi order, recognized and advocated by the Ottoman state, come into contact with a harshly criticized religious group which was identified as an enemy to the Ottoman unity? How did the Kızılbaş-Bektaşi interaction affect the social, political, and religious experience of the Kızılbaş over the course of its transformation into the Alevi belief system? In what sense did both sides benefit or not benefit from such a link?

Kaynakça

  • Ahmed Lütfi Efendi. Tarih 1. Vol 1. Ed. Abdurrahman Şeref. İstanbul: Matbaa-ı Amire: 1290/1874.
  • Algar, Hamid. “Bektaşi ve İran: Temaslar ve Bağlantılar”. Tarihi ve Kültürel boyutlarıyla Türkiyede Aleviler, Bektaşiler, Nusayriler. İstanbul: Ensar Neşriyat, 1999.
  • Aşık Paşa. Garibname. Ed. Kemal Yavuz. Vol. 4. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları, 2000.
  • Aşık Paşazade. Tevârîh-i âl-i Osman. Ed. Nihal Atsız. İstanbul: Türkiye Yayınevi, 1949.
  • Atalay, Besim. Bektaşilik ve Edebiyatı. İstanbul: Matbaa-i Âmire, 1930.
  • Aytekin, Sefer. Buyruk. Emek Basım Yayınevi, 1958.
  • Azar, Birol. “Benzerlikler ve Farklılıklar Ekseninde Alevi-Bektaşi İnançları Üzerine Bir Değerlendirme”. İlahiyat Fakültesi Dergisi 10/2 (2005): 81-87.
  • Babayan, Kathryn. “The Safavid Synthesis: from Qizilbash Islam to Imamite Shi'ism”. Iranian Studies 27 (1994): 135-161.
  • Baha Sait Bey. İttihat-Terakki'nin Alevilik-Bektaşilik Araştırması. Ed. Nejat Birdoğan. İstanbul: Berfin Yayınları, 1994.
  • Bal, Hüseyin. “Cumhuriyet, Mustafa Kemal ve Alevi-Bektaşiler”. Alevilik-Bektaşilik Araştırmaları Dergisi 3: 55-83.
  • Barkan, Ömer Lütfi. “Osmanlı İmparatorluğunda Bir İskân ve Kolonizasyon Metodu Olarak Vakıflar ve Temlikler I: İstilâ Devirlerinin Kolonizatör Türk Dervişleri ve Zaviyeleri”. Vakıflar Dergisi 5 (1942): 279–386.
  • Bayram, Mikail. Fatma Bacı ve Bacıyân-i Rûm: Anadolu Bacılar Teşkilâtı. İstanbul: Nüve Kültür Merkezi Yayınları, 2008.
  • Birge, John Kinsgley. The Bektashi Order of Dervishes. London: Luzac & Co. [1937] 1965.
  • Bisâtî. Şeyh Sâfî Buyruğu. Menâkıbu’l-Esrâr Behcetü’l-Ahrâr. Ed. Ahmet Taşğın. Ankara: Çizgi Kitabevi, 2013.
  • Bozkurt, Fuat. Buyruk: İmam Cafer-i Sadık Buyruğu. İstanbul: Kapı Yayınları, 2004.
  • Çelebi, Elvan. et al. Menakibu’l Kudsiyye fi Menasibi’l Unsiyye: Baba İlyas-ı Horasânî ve Sülâlesinin Menkabevî Tarihi. İstanbul: 1984.
  • Çift, Salih. “1826 Sonrasında Bektaşilik ve Bu Alanla İlgili Yayın Faaliyetleri”. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 12/1 (2003): 249-268.
  • Düzdağ, M. Ertuğrul. Şeyhülislam Ebussuud Efendi Fetvaları Işığında 16 Asır Türk Hayatı. İstanbul: Enderun Kitabevi, 1983.
  • Eflâkî, Ahmed. Ariflerin Menkıbeleri. Trans. and ed. Tahsin Yazıcı. İstanbul: Kabalcı Yayınevi, 2006.
  • Engin, Refik. “Nakşi Bektaşiler”. Süleyman Demirel Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları 20 (2005): 363-375.
  • Erdoğdu Başaran, Reyhan. “Comparing Scholarship: The Assessment of the Contemporary Works that Links Alevis with either Shi`ism or Sunnism”. Kilis 7 Aralık Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 5/9 (Aralık 2018): 315-338.
  • Erdoğdu Başaran, Reyhan. “Does being Rafidi mean Shi`ite?: The Representation of the Kızılbaş Belief in the Sixteenth Century Ottoman Records”. Trabzon İlahiyat Dergisi 6/1 (Haziran 2019): 12-35.
  • Evliya Çelebi. et al. Günümüz Türkçesiyle Evliyâ Çelebi Seyahatnâmesi. Vol. 4. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2010.
  • Faroqhi, Suraiya. “Nüfuz Mücadeleleri, Yapı Sorunları, ve Yeniçerilerin Sorunlu Rolleri: Bektaşilerin 1826 Öncesi Tarihine Bir Katkı”. Toplumsal Tarih Dergisi 97 (Ocak 2002): 17- 25.
  • Faroqhi, Suraiya. Anadoluda Bektaşilik. Trans. Nasuz Barin. İstanbul: Simurg, 2003.
  • Gandjei, Tourkhan. Il Canzoniere Di Sâh Ismâ’îl Hatâ’î. Napoli: Estituto Universitarro Orientale, 1959.
  • Garne, Lucy M. J. The Dervishes of Turkey. London: The Octagon Press, 1990.
  • Goodwin, Godfrey. Yeniçeriler. Trans. Derin Türkömer. İstanbul: Doğan Yayıncılık, 2008.
  • Hacı Bektaş Veli. Velayetname. Ed. Hamiye Duran. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 2007.
  • Hacı Bektaş. Maḳālāt. Ed. Esad Coşan. Ankara: Seha Neşriyat, 1983.
  • Haksever, Ahmet Cahit. “Osmanlı’nın Son Döneminde Islahat ve Tarikatlar: Bektaşilik ve Nakşibendilik Örneği”. Ekev Akademi Dergisi 13/38 (2009): 39-60.
  • İsmailzade, Mirza Resul. Hatâ’î Şâh İsmâ’îl Safevî Hetai Külliyatı: Dîvân, Nasîhatnâme, Dehnâme, Koşmalar, Farsça Şiirler. Tehran: 2001.
  • Karakaya-Stump, Ayfer. “Alevi Dede Ailelerine Ait Buyruk Mecmuaları”. Ed. Hatice Aynur, Müjgan Çakır, Hanife Koncu, Selim S. Kuru, Ali Emre Özyıldırım. Eski Türk Edebiyatı
  • Çalışmaları VII: Mecmua: Osmanlı Edebiyatının Kırkambarı.: 361-379. İstanbul: Turkuaz Yayınları, 2012.
  • Karakaya-Stump, Ayfer. “Documents and Buyruk Manuscripts in the Private Archives of Alevi Dede Families: An Overview”. British Journal of Middle Eastern Studies 37/3 (December 2010): 273–286.
  • Karakaya-Stump, Ayfer. “Kızılbaş, Bektaşi, Safevi İlişkilerine Dair 17. Yüzyıldan Yeni Bir Belge”. Journal of Turkish Studies. Vol. 30/II (2006): 117- 130.
  • Karakaya-Stump, Ayfer. “The Forgotten Dervishes: The Bektashi Convents in Iraq and their Kizilbash Clients”. Journal of Turkish Studies. Vol. 16, no. 1/2, (2010): 20.
  • Karamustafa, Ahmet T. God's Unruly Friends: Dervish Groups in the Islamic Later Middle Period, 1200-1550. Salt Lake City: University of Utah Press, 1994.
  • Köprülü, Mehmed Fuad. “Bektaşiliğin Menşeleri”. Türk Yurdu 7 (1925).
  • Köprülü, Mehmed Fuad. Early Mystics in Turkish Literature. Trans. and ed. Gary Leiser and Ropert Dankoff. London: Routledge 2006.
  • Köşe, Metin Ziya. “Yeniçeri Ocağının Bektaşileşme Süreci ve Yeniçeri-Bektaşi İlişkileri”. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi 49 (2009): 195-207.
  • Küçük, Hülya. “Cumhuriyet Döneminde Bektaşîlîk”. Uluslararası Bektaşilik ve Alevilik Sempozyumu I. SDÜ İlahiyat Fakültesi Isparta (2005): 72-80.
  • Küçük, Hülya. Kurtuluş Savaşında Bektaşiler. İstanbul: Kitap Yayınları 2003.
  • Maden, Fahri. “Yeniçerilik-Bektaşilik İlişkileri ve Yeniçeri İsyanlarında Bektaşiler”. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi 73 (2015): 173-202.
  • Mehmed Esad Efendi. Üss-i Zafer. İstanbul: Matbaa-i Süleyman Efendi, 1876.
  • Mélikoff, Irène. “Bektashi/Kızılbaş: Historical Bipartition and Its Consequences”. Ed. T. Olsson, E. Özdalga, C. Raudvere. Alevi Identity: Cultural, Religious and Social Perspectives. İstanbul: 1-7. Taylor & Francis e-Library, 2005.
  • Mélikoff, Irène. “Le probleme Kızılbaş”. Turcica 6 (1975): 49-67.
  • Mélikoff, Irène. Hacı Bektaş: Efsaneden Gerçeğe. İstanbul: Cumhuriyet Kitap Kulübü, 1998.
  • Mélikoff, Irène. Tarihı̂ ve Kültürel Boyutlarıyla Türkiyede Alevı̂ler, Bektaşiler, Nusayriler. İstanbul: Ensar Neşriyat, 1999.
  • Mélikoff, Irène. Uyur İdik Uyardılar: Alevîlik-Bektaşîlik Araştırmaları. İstanbul: Demos Yayınları, 2006.
  • Noyan, Bedri. “Doçent Dr. Bedri Noyan (Dedebaba) ile Söyleşi”. Röp. Ayhan Aydın. Cem 4/48 (Mayıs 1995): 15-19.
  • Ocak, Ahmet Yaşar. Türkiye’de Tarihin Saptırılması Sürecinde Türk Sûfîliğine Bakışlar: Ahmed-i Yesevî, Mevlânâ Celâleddin-i Rûmî, Yunus Emre, Hacı Bektaş-ı Velî, Ahîlik, Alevîlik-Bektaşîlik: Yaklaşım, Yöntem ve Yorum Denemeleri. İstanbul: İletișim Yayıncılık, 1996.
  • Onat, Hasan. “Kızılbaşlık Farklılaşması Üzerine”. İslâmiyât 6/3 (2003): 111-126.
  • Ortaylı, İlber. “Tarikatlar ve Tanzimat Dönemi Osmanlı Yönetimi”. Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi (1990): 281-287.
  • Öz, Baki. Kurtuluş Savaşında Alevi-Bektaşiler. İstanbul: Can Yayınları, 1990.
  • Öztürk, Necdet. Aşıkpaşazade Tarihi: Osmanlı Tarihi, 1285-1502. İstanbul: Bilgi Kültür Sanat, 2013.
  • Soyyer, A. Yılmaz. “Arşiv Belgeleri Işığında II Meşrutiyet Döneminde Bektaşilik”. Tasavvuf 12 (2004): 97-109.
  • Şeker, Mehmet. “Bektaşi Tekkeleri hakkında Sultan II Mahmut’un Fermanı”. İslami Araştırmalar Dergisi 12/3-4 (1999): 237-276.
  • Şener, Cemal. Osmanlı Belgeleri’nde Aleviler-Bektaşiler. İstanbul: Karacaahmet Sultan Derneği Yayınları, 2002.
  • Uzunçarşılı, İsmail Hakkı. Osmanlı Devleti Teşkilatından Kapıkulu Ocakları, I. Acemi Ocağı ve Yeniçeri Ocağı. Vol. I. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi, 1984.
  • Üzüm, İlyas. “Hacı Bektaş Velinin Kızılbaş Kültürüne Etkileri”. İslam Araştırmalar Merkezi. I. Uluslarası Hacı Bektaş Veli Sempozyumu, I. (Çorum: 2010): 241-251.
  • Winter, Stefan. The Shiites of Lebanon under Ottoman Rule, 1516-1788. Cambridge University Press, 2010.
  • Yalçın, Alemdar – Yılmaz, Hacı. “Kargın Ocaklı Boyu İle İlgili Yeni Belgeler”. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Velî Araştırma Dergisi C.8 (2002): 71.
  • Yaman, Mehmet. Erdebilli Şeyh Safi Buyruğu. İstanbul: Ufuk Matbaası, 1994.
  • Yıldırım, Rıza. “Bektaşi kime derler?: ‘Bektaşi Kavramının Kapsamı ve Sınırları Üzerine Tarihsel Bir Analiz Denemesi”. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Araştırma Dergisi 55 (2010): 23-58.
  • Yıldırım, Rıza. “Muhabbetten Tarikata: Bektaşi Tarikatı’nın Oluşum Sürecinde Kızıldeli’nin Rolü”. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Araştırma Dergisi 53 (2010): 153-190.
  • Zengin, Halise Kader. “Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Öğretim Programlarında Devletin Alevilik Algısı (Karşılaştırmalı Bir Analiz)”. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi 12/47 (2013): 63-87.

Alevilik-Bektaşilik Entegrasyonu: Alevilik-Bektaşilik Birlikteliğinin Her İki İnanç Sistemi Üzerindeki Etkisi

Yıl 2020, Cilt: 13 Sayı: 2, 451 - 480, 30.12.2020
https://doi.org/10.18403/emakalat.759634

Öz

Osmanlı İmparatorluğu döneminde zuhur eden popüler dini gruplardan olan Alevilik diğer bir adıyla Kızılbaşlık ve Bektaşilik modern dönemde daha ziyade ‘Alevilik-Bektaşilik’ başlığı altında kullanılagelmiştir. Bu kullanış biçimi birbirinden farklı tarihsel serüvene sahip olan bu iki dini kurumun aynı inanç biçimini ve zümreyi yansıttığı intibaı vermektedir. Araştırmacıların geneli tarihsel gelişimlerdeki farklılıklarına rağmen, Fuad Köprülü ve akabinde İrene Mélikoff’un çalışmalarının etkisi ile her iki grubun da temelde aynı kökten yani ‘Babaîlikten’ türediği düşüncesini benimsemişlerdir. Diğer yandan iki grup arasındaki tarihsel bağlantı kabul edilmekle birlikte, bu bağlantının ne zaman, nasıl ve hangi şartlar altında başladığı ve geliştiğine yönelik sorular ile tam olarak ilgilenilmemiştir. Bu makalenin temel amacı Alevilik-Bektaşilik entegrasyonunun tarihsel serüvenini ele almak ve bu bağlantının zaman içinde her iki grubun dini yapısında ortaya çıkardığı muhtemel değişikliği irdelemektir. Çalışmaya öncülük edecek sorular şu şekilde sıralanabilir: Osmanlı Devleti tarafından tanınan ve desteklenen Bektaşilik nasıl ve neden Osmanlı Devleti’nin bütünlüğüne bir tehdit olarak görülen ve itibarı zedeli olan dini bir grup ile temas etmiştir? Kızılbaşlık’dan Alevilik inancına dönüşüm sürecinde Kızılbaş-Bektaşi entegrasyonun etkisi nedir? Alevilik-Bektaşilik birlikteliği her iki grubun inanç biçimini nasıl şekillendirmiştir?

Kaynakça

  • Ahmed Lütfi Efendi. Tarih 1. Vol 1. Ed. Abdurrahman Şeref. İstanbul: Matbaa-ı Amire: 1290/1874.
  • Algar, Hamid. “Bektaşi ve İran: Temaslar ve Bağlantılar”. Tarihi ve Kültürel boyutlarıyla Türkiyede Aleviler, Bektaşiler, Nusayriler. İstanbul: Ensar Neşriyat, 1999.
  • Aşık Paşa. Garibname. Ed. Kemal Yavuz. Vol. 4. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları, 2000.
  • Aşık Paşazade. Tevârîh-i âl-i Osman. Ed. Nihal Atsız. İstanbul: Türkiye Yayınevi, 1949.
  • Atalay, Besim. Bektaşilik ve Edebiyatı. İstanbul: Matbaa-i Âmire, 1930.
  • Aytekin, Sefer. Buyruk. Emek Basım Yayınevi, 1958.
  • Azar, Birol. “Benzerlikler ve Farklılıklar Ekseninde Alevi-Bektaşi İnançları Üzerine Bir Değerlendirme”. İlahiyat Fakültesi Dergisi 10/2 (2005): 81-87.
  • Babayan, Kathryn. “The Safavid Synthesis: from Qizilbash Islam to Imamite Shi'ism”. Iranian Studies 27 (1994): 135-161.
  • Baha Sait Bey. İttihat-Terakki'nin Alevilik-Bektaşilik Araştırması. Ed. Nejat Birdoğan. İstanbul: Berfin Yayınları, 1994.
  • Bal, Hüseyin. “Cumhuriyet, Mustafa Kemal ve Alevi-Bektaşiler”. Alevilik-Bektaşilik Araştırmaları Dergisi 3: 55-83.
  • Barkan, Ömer Lütfi. “Osmanlı İmparatorluğunda Bir İskân ve Kolonizasyon Metodu Olarak Vakıflar ve Temlikler I: İstilâ Devirlerinin Kolonizatör Türk Dervişleri ve Zaviyeleri”. Vakıflar Dergisi 5 (1942): 279–386.
  • Bayram, Mikail. Fatma Bacı ve Bacıyân-i Rûm: Anadolu Bacılar Teşkilâtı. İstanbul: Nüve Kültür Merkezi Yayınları, 2008.
  • Birge, John Kinsgley. The Bektashi Order of Dervishes. London: Luzac & Co. [1937] 1965.
  • Bisâtî. Şeyh Sâfî Buyruğu. Menâkıbu’l-Esrâr Behcetü’l-Ahrâr. Ed. Ahmet Taşğın. Ankara: Çizgi Kitabevi, 2013.
  • Bozkurt, Fuat. Buyruk: İmam Cafer-i Sadık Buyruğu. İstanbul: Kapı Yayınları, 2004.
  • Çelebi, Elvan. et al. Menakibu’l Kudsiyye fi Menasibi’l Unsiyye: Baba İlyas-ı Horasânî ve Sülâlesinin Menkabevî Tarihi. İstanbul: 1984.
  • Çift, Salih. “1826 Sonrasında Bektaşilik ve Bu Alanla İlgili Yayın Faaliyetleri”. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 12/1 (2003): 249-268.
  • Düzdağ, M. Ertuğrul. Şeyhülislam Ebussuud Efendi Fetvaları Işığında 16 Asır Türk Hayatı. İstanbul: Enderun Kitabevi, 1983.
  • Eflâkî, Ahmed. Ariflerin Menkıbeleri. Trans. and ed. Tahsin Yazıcı. İstanbul: Kabalcı Yayınevi, 2006.
  • Engin, Refik. “Nakşi Bektaşiler”. Süleyman Demirel Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları 20 (2005): 363-375.
  • Erdoğdu Başaran, Reyhan. “Comparing Scholarship: The Assessment of the Contemporary Works that Links Alevis with either Shi`ism or Sunnism”. Kilis 7 Aralık Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 5/9 (Aralık 2018): 315-338.
  • Erdoğdu Başaran, Reyhan. “Does being Rafidi mean Shi`ite?: The Representation of the Kızılbaş Belief in the Sixteenth Century Ottoman Records”. Trabzon İlahiyat Dergisi 6/1 (Haziran 2019): 12-35.
  • Evliya Çelebi. et al. Günümüz Türkçesiyle Evliyâ Çelebi Seyahatnâmesi. Vol. 4. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2010.
  • Faroqhi, Suraiya. “Nüfuz Mücadeleleri, Yapı Sorunları, ve Yeniçerilerin Sorunlu Rolleri: Bektaşilerin 1826 Öncesi Tarihine Bir Katkı”. Toplumsal Tarih Dergisi 97 (Ocak 2002): 17- 25.
  • Faroqhi, Suraiya. Anadoluda Bektaşilik. Trans. Nasuz Barin. İstanbul: Simurg, 2003.
  • Gandjei, Tourkhan. Il Canzoniere Di Sâh Ismâ’îl Hatâ’î. Napoli: Estituto Universitarro Orientale, 1959.
  • Garne, Lucy M. J. The Dervishes of Turkey. London: The Octagon Press, 1990.
  • Goodwin, Godfrey. Yeniçeriler. Trans. Derin Türkömer. İstanbul: Doğan Yayıncılık, 2008.
  • Hacı Bektaş Veli. Velayetname. Ed. Hamiye Duran. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 2007.
  • Hacı Bektaş. Maḳālāt. Ed. Esad Coşan. Ankara: Seha Neşriyat, 1983.
  • Haksever, Ahmet Cahit. “Osmanlı’nın Son Döneminde Islahat ve Tarikatlar: Bektaşilik ve Nakşibendilik Örneği”. Ekev Akademi Dergisi 13/38 (2009): 39-60.
  • İsmailzade, Mirza Resul. Hatâ’î Şâh İsmâ’îl Safevî Hetai Külliyatı: Dîvân, Nasîhatnâme, Dehnâme, Koşmalar, Farsça Şiirler. Tehran: 2001.
  • Karakaya-Stump, Ayfer. “Alevi Dede Ailelerine Ait Buyruk Mecmuaları”. Ed. Hatice Aynur, Müjgan Çakır, Hanife Koncu, Selim S. Kuru, Ali Emre Özyıldırım. Eski Türk Edebiyatı
  • Çalışmaları VII: Mecmua: Osmanlı Edebiyatının Kırkambarı.: 361-379. İstanbul: Turkuaz Yayınları, 2012.
  • Karakaya-Stump, Ayfer. “Documents and Buyruk Manuscripts in the Private Archives of Alevi Dede Families: An Overview”. British Journal of Middle Eastern Studies 37/3 (December 2010): 273–286.
  • Karakaya-Stump, Ayfer. “Kızılbaş, Bektaşi, Safevi İlişkilerine Dair 17. Yüzyıldan Yeni Bir Belge”. Journal of Turkish Studies. Vol. 30/II (2006): 117- 130.
  • Karakaya-Stump, Ayfer. “The Forgotten Dervishes: The Bektashi Convents in Iraq and their Kizilbash Clients”. Journal of Turkish Studies. Vol. 16, no. 1/2, (2010): 20.
  • Karamustafa, Ahmet T. God's Unruly Friends: Dervish Groups in the Islamic Later Middle Period, 1200-1550. Salt Lake City: University of Utah Press, 1994.
  • Köprülü, Mehmed Fuad. “Bektaşiliğin Menşeleri”. Türk Yurdu 7 (1925).
  • Köprülü, Mehmed Fuad. Early Mystics in Turkish Literature. Trans. and ed. Gary Leiser and Ropert Dankoff. London: Routledge 2006.
  • Köşe, Metin Ziya. “Yeniçeri Ocağının Bektaşileşme Süreci ve Yeniçeri-Bektaşi İlişkileri”. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi 49 (2009): 195-207.
  • Küçük, Hülya. “Cumhuriyet Döneminde Bektaşîlîk”. Uluslararası Bektaşilik ve Alevilik Sempozyumu I. SDÜ İlahiyat Fakültesi Isparta (2005): 72-80.
  • Küçük, Hülya. Kurtuluş Savaşında Bektaşiler. İstanbul: Kitap Yayınları 2003.
  • Maden, Fahri. “Yeniçerilik-Bektaşilik İlişkileri ve Yeniçeri İsyanlarında Bektaşiler”. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi 73 (2015): 173-202.
  • Mehmed Esad Efendi. Üss-i Zafer. İstanbul: Matbaa-i Süleyman Efendi, 1876.
  • Mélikoff, Irène. “Bektashi/Kızılbaş: Historical Bipartition and Its Consequences”. Ed. T. Olsson, E. Özdalga, C. Raudvere. Alevi Identity: Cultural, Religious and Social Perspectives. İstanbul: 1-7. Taylor & Francis e-Library, 2005.
  • Mélikoff, Irène. “Le probleme Kızılbaş”. Turcica 6 (1975): 49-67.
  • Mélikoff, Irène. Hacı Bektaş: Efsaneden Gerçeğe. İstanbul: Cumhuriyet Kitap Kulübü, 1998.
  • Mélikoff, Irène. Tarihı̂ ve Kültürel Boyutlarıyla Türkiyede Alevı̂ler, Bektaşiler, Nusayriler. İstanbul: Ensar Neşriyat, 1999.
  • Mélikoff, Irène. Uyur İdik Uyardılar: Alevîlik-Bektaşîlik Araştırmaları. İstanbul: Demos Yayınları, 2006.
  • Noyan, Bedri. “Doçent Dr. Bedri Noyan (Dedebaba) ile Söyleşi”. Röp. Ayhan Aydın. Cem 4/48 (Mayıs 1995): 15-19.
  • Ocak, Ahmet Yaşar. Türkiye’de Tarihin Saptırılması Sürecinde Türk Sûfîliğine Bakışlar: Ahmed-i Yesevî, Mevlânâ Celâleddin-i Rûmî, Yunus Emre, Hacı Bektaş-ı Velî, Ahîlik, Alevîlik-Bektaşîlik: Yaklaşım, Yöntem ve Yorum Denemeleri. İstanbul: İletișim Yayıncılık, 1996.
  • Onat, Hasan. “Kızılbaşlık Farklılaşması Üzerine”. İslâmiyât 6/3 (2003): 111-126.
  • Ortaylı, İlber. “Tarikatlar ve Tanzimat Dönemi Osmanlı Yönetimi”. Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi (1990): 281-287.
  • Öz, Baki. Kurtuluş Savaşında Alevi-Bektaşiler. İstanbul: Can Yayınları, 1990.
  • Öztürk, Necdet. Aşıkpaşazade Tarihi: Osmanlı Tarihi, 1285-1502. İstanbul: Bilgi Kültür Sanat, 2013.
  • Soyyer, A. Yılmaz. “Arşiv Belgeleri Işığında II Meşrutiyet Döneminde Bektaşilik”. Tasavvuf 12 (2004): 97-109.
  • Şeker, Mehmet. “Bektaşi Tekkeleri hakkında Sultan II Mahmut’un Fermanı”. İslami Araştırmalar Dergisi 12/3-4 (1999): 237-276.
  • Şener, Cemal. Osmanlı Belgeleri’nde Aleviler-Bektaşiler. İstanbul: Karacaahmet Sultan Derneği Yayınları, 2002.
  • Uzunçarşılı, İsmail Hakkı. Osmanlı Devleti Teşkilatından Kapıkulu Ocakları, I. Acemi Ocağı ve Yeniçeri Ocağı. Vol. I. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi, 1984.
  • Üzüm, İlyas. “Hacı Bektaş Velinin Kızılbaş Kültürüne Etkileri”. İslam Araştırmalar Merkezi. I. Uluslarası Hacı Bektaş Veli Sempozyumu, I. (Çorum: 2010): 241-251.
  • Winter, Stefan. The Shiites of Lebanon under Ottoman Rule, 1516-1788. Cambridge University Press, 2010.
  • Yalçın, Alemdar – Yılmaz, Hacı. “Kargın Ocaklı Boyu İle İlgili Yeni Belgeler”. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Velî Araştırma Dergisi C.8 (2002): 71.
  • Yaman, Mehmet. Erdebilli Şeyh Safi Buyruğu. İstanbul: Ufuk Matbaası, 1994.
  • Yıldırım, Rıza. “Bektaşi kime derler?: ‘Bektaşi Kavramının Kapsamı ve Sınırları Üzerine Tarihsel Bir Analiz Denemesi”. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Araştırma Dergisi 55 (2010): 23-58.
  • Yıldırım, Rıza. “Muhabbetten Tarikata: Bektaşi Tarikatı’nın Oluşum Sürecinde Kızıldeli’nin Rolü”. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Araştırma Dergisi 53 (2010): 153-190.
  • Zengin, Halise Kader. “Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Öğretim Programlarında Devletin Alevilik Algısı (Karşılaştırmalı Bir Analiz)”. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi 12/47 (2013): 63-87.
Toplam 67 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil İngilizce
Konular Din Araştırmaları
Bölüm Makaleler
Yazarlar

Reyhan Erdoğdu Başaran 0000-0002-0046-2761

Yayımlanma Tarihi 30 Aralık 2020
Gönderilme Tarihi 29 Haziran 2020
Kabul Tarihi 23 Kasım 2020
Yayımlandığı Sayı Yıl 2020Cilt: 13 Sayı: 2

Kaynak Göster

ISNAD Erdoğdu Başaran, Reyhan. “Getting to the Final Form: Reforming of the Alevi and Bektaşi Belief Through Their Interaction With One Another”. e-Makalat Mezhep Araştırmaları Dergisi 13/2 (Aralık 2020), 451-480. https://doi.org/10.18403/emakalat.759634.

_____________________________________  ISSN 1309-5803 e-Makâlât Mezhep Araştırmaları Dergisi  _______________________________