Öz
Darülfünun İlahiyat Fakültesinde Kelam müderrisi olarak uzun yıllar görev yapan ve ömrünün son yıllarında Diyanet İşleri Başkanlığı görevini ifa eden Mehmet Şerefettin Yaltkaya, sahasıyla alakalı pek çok kitap ve makale kaleme almış velût bir ilim adamıdır. Ancak çalışmalarının önemli bir kısmı 1928 yılı öncesine aittir, yani eski harflerle neşredilmiştir ve bu eserlerden istifade günümüzde sınırlı kalmaktadır. Söz konusu çalışmaların günümüz Türkçesine kazandırılması ciddi bir ihtiyaçtır. Biz, Yaltkaya’nın 1927 yılında Osmanlıca neşrettiği “Nâsır-ı Hüsrev” adlı makalesini latinize edip tahlil ve değerlendirmesini yapmak suretiyle günümüz okuyucusuna kazandırmak istedik. Bu makalesinde Yaltkaya, Nâsır-ı Hüsrev’in hayatı ve ilmi kişiliği hakkında yeterince bilgi bulunmadığını, var olan bilgilerin de ciddi çelişkiler taşıdığını açıklamıştır. O, Nâsır’ın eserlerinden hareketle en doğru bilgilerin ortaya konulabileceğini söylemiş ve makalesinde bunu yapmaya çalışmıştır. Aşağıda, Nâsır’ın hayatı ve ilmi kişiliği hakkında genel bir bilgi verildikten sonra, makalenin içeriği tahlil edilmiştir. Son olarak “Nasır-ı Hüsrev” makalesinin latinize edilmiş ve dipnotlarla takviye edilmiş haline yer verilmiştir.
Anahtar Kelimeler
Yaltkaya Nasır-ı Hüsrev Batınilik İsmailiyye Bedahşan Yumgan
Destekleyen Kurum
-
Proje Numarası
-
Teşekkür
-
Kaynakça
- Avcu, Ali. “Karmatîler: Ortaya Çıkışları, Fikirleri, Edebiyatı ve İslam Düşüncesine Katkıları”. Din Bilimleri Akademik Araştırma Dergisi 10/3 (2010): 199-246.
- Ay, Zahide. “Orta Asya’da Şiilik: Horasan, Maveraünnehir ve Bedahşan’a İsmaililiğin Girişi ve Gelişimi”. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi.2012/62, 271-286.
- Ay, Zahide. Moğol İstilası Öncesi ve Sonrasında Orta Asya’da Ezoterist Bir İslam Toplumu: 10-15. Yüzyıllarda Bedahşan İsmailileri. Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, 2013.
- Azamat, Nihat. “Nâsır-ı Hüsrev”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, 32: 395-397. Ankara: TDV Yayınları, 2006.
- Bulut, Halil İbrahim. “Mehmet Şerefettin Yaltkaya ve Yezidiler Başlıklı Makalesi (Tahlil Değerlendirme ve Sadeleştirme)”. e-Makalat Mezhep Araştırmaları Dergisi 10/1 (Bahar 2017): 1-50.
- Bulut, Halil İbrahim. “Yaltkaya’nın “Bâtınîlik Tarihi” Makalesi (Tahlil, Değerlendirme Ve Neşir)”. e-Makalat Mezhep Araştırmaları Dergisi 11/2 (Güz 2018): 223-270.
- Caduk, Mahmut. Nâsır-ı Hüsrev’in Felsefesi: Güşâyiş ü Rehâyiş Adlı Eseri Bağlamında. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, 2013.
- Daftary, Farhad. Muhalif İslamın 1400 Yılı İsmaililer : tarih ve kuram. Trc. Ercüment Özkaya. Ankara : Rastlantı Yayınları, 2001.
- Kara, İsmail. “Yaltkaya, Mehmet Şerefettin”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, 43: 308-310. Ankara: TDV Yayınları, 2013.
- Karlığa, H. Bekir. “İbn Fâtik”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, 19: 482-483. Ankara: TDV Yayınları, 1999.
- Kaya, Mahmut. “Râzî, Ebû Bekir”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, 34: 479-485. Ankara: TDV Yayınları, 2007..
- Köksal, M. Asım. “Eski Diyanet İşleri Başkanlarımızdan Ord. Prof. M. Şerefeddin Yaltkaya (merhum)”. Diyanet Dergisi III/4 (1964): 106-108.
- Nâsır-ı Hüsrev, Ebû Muin Nâsır b. Hüsrev. Saadetname. Trc. Meliha Ülker Tarıkahya. Ankara : Milli Eğitim Bakanlığı, 1990.
- Nâsır-ı Hüsrev, Ebû Muin Nâsır b. Hüsrev. Sefername = Sefernâme : rihletu Nâsır-ı Hüsrev. Nşr. Yahyâ el-Haşşâb. Mısır: el-Hey’etü’l-Mısriyye el-amme li’l-kitap, 1993.
- Nâsır-ı Hüsrev, Ebû Muin Nâsır b. Hüsrev. Sefername = Sefernâme. Trc. Abdülvehap Tarzi. Ankara : Milli Eğitim Bakanlığı, 1950.
- Okumuş, Ömer. “Bahâristân”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, 4: 470-471. Ankara: TDV Yayınları, 1991.
- Saray, Mehmet. “Bedahşan”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, 5:291-292. Ankara: TDV Yayınları, 1992.
- Yaltkaya, Mehmed Şerafeddin. “Nâsır-ı Hüsrev”. Darülfünun İlahiyat Fakültesi Mecmuası II/5-6 (1927): 1-21.
Öz
Mehmet Şerefettin Yaltkaya, who worked as a professor of theology at the Darülfünun Faculty of Divinity for many years and served as the President of Religious Affairs in the last years of his life, was a prolific scholar who wrote many books and articles in his field. However, a significant part of his works were written before 1928, that is, they were published in old letters, therefore, the use of these works remains limited today. It is a serious need to translate these studies into today's Turkish. We aim in this study to bring Yaltkaya’s “Nasir-i Khusraw” article published in 1927 in Ottoman Turkish, into today’s readers via latinisation, analysis and evaluation of the article. In his article, Yaltkaya pointed out that there was not enough information about Nâsir-i Khusraw's life and schorsaly career, and that the existing information contained serious contradictions. Saying that the most accurate information can be revealed from Nasir’s own Works, he tried to do this in his article. In this study, the content of Yaltkaya’s article has been analysed after giving a general information about Nasir’s life and his scholarly career. Finally, Nasir-i Khusraw article has latinised and reinforced with footnotes.
Anahtar Kelimeler
Yaltkaya Nasir-i Khusraw Ismailism Batinism Badakhshan Yumgan
Proje Numarası
-
Kaynakça
- Avcu, Ali. “Karmatîler: Ortaya Çıkışları, Fikirleri, Edebiyatı ve İslam Düşüncesine Katkıları”. Din Bilimleri Akademik Araştırma Dergisi 10/3 (2010): 199-246.
- Ay, Zahide. “Orta Asya’da Şiilik: Horasan, Maveraünnehir ve Bedahşan’a İsmaililiğin Girişi ve Gelişimi”. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi.2012/62, 271-286.
- Ay, Zahide. Moğol İstilası Öncesi ve Sonrasında Orta Asya’da Ezoterist Bir İslam Toplumu: 10-15. Yüzyıllarda Bedahşan İsmailileri. Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, 2013.
- Azamat, Nihat. “Nâsır-ı Hüsrev”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, 32: 395-397. Ankara: TDV Yayınları, 2006.
- Bulut, Halil İbrahim. “Mehmet Şerefettin Yaltkaya ve Yezidiler Başlıklı Makalesi (Tahlil Değerlendirme ve Sadeleştirme)”. e-Makalat Mezhep Araştırmaları Dergisi 10/1 (Bahar 2017): 1-50.
- Bulut, Halil İbrahim. “Yaltkaya’nın “Bâtınîlik Tarihi” Makalesi (Tahlil, Değerlendirme Ve Neşir)”. e-Makalat Mezhep Araştırmaları Dergisi 11/2 (Güz 2018): 223-270.
- Caduk, Mahmut. Nâsır-ı Hüsrev’in Felsefesi: Güşâyiş ü Rehâyiş Adlı Eseri Bağlamında. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, 2013.
- Daftary, Farhad. Muhalif İslamın 1400 Yılı İsmaililer : tarih ve kuram. Trc. Ercüment Özkaya. Ankara : Rastlantı Yayınları, 2001.
- Kara, İsmail. “Yaltkaya, Mehmet Şerefettin”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, 43: 308-310. Ankara: TDV Yayınları, 2013.
- Karlığa, H. Bekir. “İbn Fâtik”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, 19: 482-483. Ankara: TDV Yayınları, 1999.
- Kaya, Mahmut. “Râzî, Ebû Bekir”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, 34: 479-485. Ankara: TDV Yayınları, 2007..
- Köksal, M. Asım. “Eski Diyanet İşleri Başkanlarımızdan Ord. Prof. M. Şerefeddin Yaltkaya (merhum)”. Diyanet Dergisi III/4 (1964): 106-108.
- Nâsır-ı Hüsrev, Ebû Muin Nâsır b. Hüsrev. Saadetname. Trc. Meliha Ülker Tarıkahya. Ankara : Milli Eğitim Bakanlığı, 1990.
- Nâsır-ı Hüsrev, Ebû Muin Nâsır b. Hüsrev. Sefername = Sefernâme : rihletu Nâsır-ı Hüsrev. Nşr. Yahyâ el-Haşşâb. Mısır: el-Hey’etü’l-Mısriyye el-amme li’l-kitap, 1993.
- Nâsır-ı Hüsrev, Ebû Muin Nâsır b. Hüsrev. Sefername = Sefernâme. Trc. Abdülvehap Tarzi. Ankara : Milli Eğitim Bakanlığı, 1950.
- Okumuş, Ömer. “Bahâristân”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, 4: 470-471. Ankara: TDV Yayınları, 1991.
- Saray, Mehmet. “Bedahşan”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, 5:291-292. Ankara: TDV Yayınları, 1992.
- Yaltkaya, Mehmed Şerafeddin. “Nâsır-ı Hüsrev”. Darülfünun İlahiyat Fakültesi Mecmuası II/5-6 (1927): 1-21.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Din Araştırmaları |
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Proje Numarası | - |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Haziran 2020 |
| Gönderilme Tarihi | 23 Nisan 2020 |
| Kabul Tarihi | 16 Haziran 2020 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2020Cilt: 13 Sayı: 1 |
_____________________________________ ISSN 1309-5803 e-Makâlât Mezhep Araştırmaları Dergisi _______________________________