Şi'a'da -İmamiyye ve Zeydiyye Özelinde- Ezeli Yazgı Algısının Temel Basamakları Olan Kader, Kaza, Ecel, Rızık ve Bedâ Anlayışı Üzerine Bazı Tespitler

Namık Kemal Okumuş

doi:10.18403/emakalat.14343

Araştırma Makalesi

SHIA'S PERCEPTION OF DESTINY WITH SOME OBSERVATIONS ON THE CONCEPT OF DESTINY, ACAL, SUSTENANCE AND BEDA

Yıl 2014, Cilt: 7 Sayı: 1, 19 - 86, 10.06.2014

Namık Kemal Okumuş

https://doi.org/10.18403/emakalat.14343

Öz

In this article, Shia's fate, accident, death, sustenance, beda tried to show understanding. Apparently, explanation of concepts related to Shia-style is similar to the common perception of traditional Islam. However, during the study as set out in the Ecole Shia religious tendency which has been a great place to be radically different from the perception of the general state of Islam is the concept of beda , beda concept of being effective only on Shia thought . It can be said, except understanding beda fate, accident, death, and sustenance have occurred in the adoption of the concept of the gaze is a basic understanding of destiny, not only the SIA in its entirety, is of similar properties in the world of Islamic culture.Shia school of which constitute a large part of the Muslim culture to be developed surprisingly similar perception is not an issue.

Anahtar Kelimeler

The Shi'a, destiny, fatality, acal, sustenance, beda

Kaynakça

Abdülhamid, İrfan, İslâm’da İtikadî Mezhepler ve Akaid Esasları, çev. M. Saim Yeprem, Marifet Yayınları, İstanbul 1983.
Ahmed Hilmi, Şehbenderzâde Filibe’li, İslâm Tarihi, (I-II), sad. M. Rahmi, Akpınar Yayınları, İstanbul 1987.
Akbulut, Ahmet, Allah’ın Takdiri Kulun Tedbiri, AÜİFD, XXXIII, An- kara 1992.
……….Sahabe Devri Siyasi Hadiselerinin Kelâmî Problemlere Etkileri, Birleşik Yayıncılık İstanbul 1992.
Akdemir, Salih, Son Çağrı Kur’an, Ankara Okulu Yayınları, Ankara 2009.
Amilî, Hasan M. el-Mekkî, el-İlahiyat âlâ Hüde’l-Kitab ve’s-Sünne ve’l-Akl, (I-II), Daru’l-İslâmiyye, Beyrut 1989. Aydın, Ferit, İslâm’da İnanç Sistemi, Kahraman Yayınları, İstanbul 1995.
Bağdadî, Ebû Mansûr Abdulkahir, el-Fark Beyne’l-Fırak, thk. N, Huseyin Zerzûr, Mektebetu’l-Asrıyye, Beyrut 2013.
……….Mezhepler Arasındaki Farklar, çev. Ehem Ruhi Fığlalı, TDV Yayınları, Ankara 1991.
Bedevî, Abdurrahman, Mezâhibu’l-İslâmiyyîn, Dâru’l-İlmu’l- Mulâyîn, Beyrut 1997.
Buharî, Ebu Abdullah İsmail, el-Camiu’s-Sahîh, (I-VIII), Çağrı Yayın- ları, İstanbul 1981.
Bulut, Halil İbrahim, Dünden Bugüne Siyasi-İtikâdi İslam Mezhepleri Tarihi, Ankara Okulu Yayınları, Ankara 2011.
Cafer-i Sadık, Buyruklar, Can Yayınları, İstanbul 1998.
Caferiyan, Resul, Masum İmamların Fikir ve Siyasi Hayatı, (I-II), çev. C. Bayar, Kevser Yayınları, İstanbul 1994.
Corbin, Henry, İslâm Felsefesi Tarihi, çev. Hüseyin Hatemi, İletişim Yayınları, İstanbul 1986.
Çelik, Kadri, Bir Devrimin Anatomisi, Evrensel Yayınları, İstanbul 1995.
Doğan, İsa, Zeydiyye Mezhebi’nin Doğuşu ve Kelâmî Görüşleri, Ba- sılmamış Doktora Tezi, Ankara 1987.
Ebû Zehra, Muhammed, Ebu Hanife, çev. Osman Keskioğlu, Can Kitabevi, Konya 1981.
……….İmam Cafer Sadık, çev. İ. Tüfekçi, Şafak Yayınları, İstanbul 1992.
……….İmam Zeyd, çev. S. Parlak, A. Karababa, Şafak Yayınları, İstanbul 1993.
……….İslâm’da Siyasî, İtikâdî ve Fıkhı Mezhepler Tarihi, çev. Hasan Karakaya, Kerim Aytekin, Abdulkadir Şener, Hisar Yayınları, İstanbul 1978.
Eş’arî, Ebu’l-Hasen, Makâlâtu’l-İslâmiyyin ve İhtilâfu’l-Musallîn, thk. H. Ritter, Wiesbaden 1980.
………İlk Dönem İslâm Mezhepleri, çev. Mehmet Dalkılıç, Ömer Ay- dın, Kabalcı Yayınevi, İstanbul 2005.
Fahri, Macit, İslâm Felsefesi Tarihi, çev. K. Turhan, İklim Yayınları, İstanbul 1987.
Fazlı, Abdulhavî, Hulasatu İlmi’l-Kelâm, Beyrut 1988.
Fığlalı, Ethem Ruhi, İmâmiyye Şîası/Câferiyye Mezhebi/Doğuşu, Gelişmesi ve Görüşleri, Selçuk Yayınları, İstanbul 1984.
Goldziher, Ignaz, Beda Maddesi, MEBİA, C: II, İstanbul ts.
……….Hadis Tedkikleri, (I-II), çev. M. Said Hatiboğlu, Ankara 1969.
Gölpınarlı, Abdulbaki, Tarih Boyunca İslâm Mezhepleri ve Şiilik, Der Yayınları, İstanbul 1979.
Hafız-ı Şirazî, Divan, haz. Abdulkadir Karahan, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara ts.
Hanefî, Ebu Muhammed, el-Fıraku’l-Müfterika Beyne Ehli’z-Zeyğ ve’z-Zanadika, çev. Yaşar Kutluay, AÜİF Yayınları, Ankara 1962.
El- Hasenî, Şeyh Abdurrezzâk, Tarihu’ş-Şîa, Suriye 1933.
El-Hasenî, Hâşim Mâ’ruf, Usûlu’t-Teşeyyu, Daru’l-Kelâm, Beyrut ts.
El-Hayyat, Ebu’l-Hüseyin, Kitabu’l-İntisar ve’r-Redd âlâ İbn Ravendi el-Mülhid âle’l-Müslimin ve’t-Tâne Aleyhim, thk. A. N. Nader, Matbaa Katolikıyye, Beyrut 1957.
İbn Ebi’l-Hadîd, Şerh Nehcu’l-Belaâğa, (I-XX), thk. M. Ebu’l-İbrahim, Beyrut 1965.
İbn Hazm, Ebu Muhammed Ali, Usûl-i Din-Dinin Kaynaklarına Bir Bakış, çev. İ. Aydın, İnsan Yayınları, İstanbul 1991.
İbn Kuteybe, Ebu Abdillah b. Müslim ed-Dineverî, el-İmâme ve’s- Siyâse, Kahire ts.
İbn Manzur, Ebu’l-Fazl, Lisanu’l-Arab, (I-XVIII), Beyrut 1988.
İbn Murtazâ, Ahmed b. Yahya, el-Münye ve’l-Emel, thk. M. Cevad Meşkur, Beyrut 1990.
……….Kitabu’l-Kalaid fî Tashîhi’l-Akaid, thk. N. Nadir, Daru’l- Maşrık, Beyrut ts.
……….Tabakâtü’l-Mu’tezile, thk. S. D. Wilzer, Beyrut 1961.
İbn Nedim, Ebu’l-Ferec, Fihrist, thk. Ş. Ramazan, Daru’l-Fetva, Bey- rut 1994.
İlhan, Avni, Şîa’da Usûlu’d-Din, “Şiilik Sempozyumu” İçinde, İstan- bul 1993.
İsfehanî, Ragıp, Müfredat Elfazı’l-Kur’an, Beyrut 1992.
Karadeniz, Osman, Ecel Üzerine, Anadolu Matbaası, İzmir 1992.
Karataş, Şaban, Şîa’ya Göre Kur’an’ın Tahrifi Problemi, Ankara 1994.
Kâşifu’l-Ğıta, Muhammed Hüseyin, Aslu’ş-Şîa ve Usûluha, Londra 1994.
……….Caferî Mezhebi ve Esasları, çev. A. Gölpınarlı, İstanbul 1966.
……….Geliniz Şîa Nedir Öğrenelim, çev. A. Ünlü, Evrensel Yayınları, İstanbul 1996.
Kazvinî, Muhammed, es-Şîa Fî Akaidihim ve Ahkâmihim, Beyrut 1993.
Kuleynî, Ebu Cafer, el-Usûl Mine’l-Kâfi, (I-IV), Tahran 1392.
……….Usûl’u Kâfi, çev. T. Uluç, Can Yayınları, İstanbul 1991.
Kummî, Ebu Cafer Muhammed b. Ali /Şeyh Sâdûk, el-İtikadat, Da- ru’l-Müfid, Beyrut 1993.
……….Kitabu’t-Tevhid, Tahran 1869.
……….Risaletu’l-İtikadati’l-İmâmiyye, çev. E. Ruhi Fığlalı, AÜİF Ya- yınları, Ankara 1978.
……….Kitâbu’l-Makâlât ve’l-Fırak, çev. Hasan Onat, Sabri Hizmetli, Sönmez Kutlu, Ramazan Şimşek, Ankara Okulu Yayınları, Ankara 2004.
Kutlu, Sönmez-Cebecioğlu, Ethem-Aşkar, Mustafa-Aydınlı, Osman- Maraş, İbrahim-Deniz, Gürbüz, İslâm Düşünce Ekolleri Tari- hi, Ankuzem Yayınları, Ankara 2006.
Meclisî, Şeyh Muhammed, Bihâru’l-Envâr, (I-V), Beyrut 1403.
Musavî, Musa, Şîa ve Şiîlik Mücadelesi, çev. Kemal Hoca, Sebil Ya- yınları, İstanbul 1995.
Mustafavî, Hasan, et-Tahkîk Fî Kelimati’l-Kur’an’il-Kerim, (I-IV), Tah- ran 1945.
Mutahhari, Murtaza, Adl-i İlahî, çev. Hüseyin Hatemi, İşaret Yayın- ları, İstanbul 1988.
……….İnsan ve Kader, çev. F. Bostan, Akademi Yayınları, İstanbul 1989.
Mutlu, İsmail, Tarihte ve Günümüzde Caferilik, Mutlu Yayınları, İstanbul 1995.
Muvahhid, Seyfuddin, İman, çev. İ. Özsoy, Hak Yayınları, İstanbul ts.
Muzaffer, M. Rıza, Bidayetü’l-Maarifu’l-İlahiyye fî Şerh Akaidi’l- İslâmiyye, thk. M. Herazî, Daru’l-Mirza, Beyrut 1992.
……….Akaidu’l-İmâmiyye, Dâru’l-İrşâdi’l-İslâmî, Beyrut 1988.
……….Şîa İnançları, çev. A. Gölpınarlı, Zaman Yayınları, İstanbul 1978.
Müslim, Ebu’l-Hüseyin Haccac, el-Câmiu’s-Sahîh, (I-III), Çağrı Ya- yınları, İstanbul 1981.
Nâşî el-Ekber, Mesâilu’l-İmâme/Usûlu’n-Nihâl, Beyryut 1971.
Nevbahtî, Ebu Muhammed, Kitab’u-Fıraku’ş-Şîa, thk. H. Ritter, İs- tanbul 1931.
……….Fıraku’ş-Şia/Şiî Fırkalar, çev. Hasan Onat, Sabri Hizmetli, Sönmez Kutlu, Ramazan Şimşek, Ankara Okulu Yayınları, Ankara 2004.
Onat, Hasan, Emevîler Devri Şiî Hareketleri ve Günümüz Şiîliği, TDV Yayınları, Ankara 1993.
……….İslâm Düşünce Ekolleri Tarihi, (edt.), Ankuzem Yayınları, An- kara 2006.
……….Şiîlik ve Günümüz Şiîliğine Yeni Yaklaşımlar, “İslami Araştır- malar”, C: 3, S: 3, Ankara 1989.
Ongun, Cemil Sena, Hz. Muhammed’in Felsefesi, Remzi Kitabevi, İstanbul 1975.
Öz, Mustafa, Başlangıçtan Günümüze İslâm Mezhepleri Tarihi, Ensar Neşriyat İstanbul 2012.
Radî, Seyyid, Nehcu’l-Belağa, çev. B. Işık, Birleşik Yayınları, Ankara 1990.
Razî, Fahreddin, Tefsir-i Kebîr/Mefâtihu’l-Gayb, (I-XXIII), çev. Suat Yıldırım, Lutfullah Cebeci vd., Akçağ Yayınları, Ankara 1989.
Reyyişehrî, Muhammed, Mizanu’l-Hikme, (I-X), Kum 1403.
Sabunî, Nureddin, Matüridiyye Akaidi, çev. Bekir Topaloğlu, DİB Yayınları, Ankara 1991.
Sadr, Muhammed Bakır, Kur’an Okulu, çev. M. Yolcu, Fecr Yayınla- rı, Ankara 1995.
Subhanî, Cafer, el-Kaza ve’l-Kader Fi’l İlim ve’l-Felsefeti’l-İslâmiyye, thk. M.Garnî, Daru’l-Adve, Beyrut 1987.
Subhî, A. Mahmud, Fî İlm-i Kelâm, (I-III), Beyrut 1985.
……….ez-Zeydiyye, Kahire 1984.
Şamî, Fazilet Abdu’l-Emin, Tarihu’l-Fırkati’z-Zeydiyye, Necef 1974.
Eş-Şehristânî, Abdülkerim, el-Milel ve’n-Nihal, (I-III), Dâru’l- Kutûbi’l-İlmiyye, Beyrut 1992.
……….Milel ve Nihal/Dinler, Mezhepler ve Felsefî Sistemler Tarihi, çev.Mustafa Öz, Litera Yayıncılık, İstanbul 2008.
Şeriati, Ali, Anne Baba Biz Suçluyuz, çev. K. Güney, Seçkin Yayınla- rı, İstanbul 1987.
Şerifuddin, Ali, Zeydiyye, Beyrut 1988.
Şertunî, Reşid, Akrabu’l-Mevarid Fî Fusahi’l-Arabiyye ve’ş-Şevarid, (I-II), Beyrut 1992.
Şirazî, Ayetullah Mekarim, Ehl-i Beyt Mektebinin Temel İnançları, İstanbul ts.
Şeyh Müfid, Ebu Abdullah Muhammed, el-İrşad, Beyrut 1975.
………..Kitab Evailu’l-Makalat Fi’l-Mezahibi’l-Muhtariyat, thk. M. Muhakkak, Tahran 1993.
……….Tashihu’l-İtikad-Şerhu Akaidu’s-Sadûk, Beyrut ts.
Tabatabaî, Hüseyin, İslâm’da Şîa, çev. A. Kazımî, Kevser Yayınları, İstanbul 1993.
……….El-Mizan Fî Tefsiri’l-Kur’an, (I-XXI), Kum 1971.
Taberî, Muhammeb b. Cerîr, Tarihu’l-Ümem ve’l-Mülûk, (I-XII), Da- ru’l-Fikr, Beyrut ts.
……….Milletler ve Hükümdarlar Tarihi, (I-V), çev. Z. Kadiri Ugan, A. Temir, MEB Yayınları, İstanbul 1991.
Tabresî, Ebu Ali, Mecmau’l-Beyan Fî Tefsiri’l-Kur’an, (I-X), thk. S. Haşim, Beyrut 1992.
Tunç Cihat, Ecel Maddesi, TDVİA, C: X, İstanbul 1988.
Tûsî, Nasiruddin, el-İktisat Fî Ma Yeteallâk bi’l-İtikad, Necef 1979.
……….Risaletü Kavaidi’l-Akaid, Beyrut 1992.
Uçaroğlu, Mustafa, Şiî İmâmiyye’nin İnanç Esasları, Yüksek Lisans Tezi, Ankara 1989.
Üzüm, İlyas, İnanç Esasları Açısından Türkiye’de Caferîlik, Basıl- mamış Doktora Tezi, İstanbul 1992.
………..Sünnîlikten Şiîliğe Şiîlikten Sünnîliğe Geçen İki Müellif ve Eserleri, TDV İslâmî Araştırmalar Dergisi, C: I, İstanbul 1997.
Watt, W. Montgomery, İslâm Düşüncesinin Teşekkül Devri, çev. Et- hem Ruhi Fığlalı, Umran Yayınları, Ankara 1981.
Yavuz, Y. Şevki, İmâmiyye’de Usûlu’d-Din, “Şiilik Sempozyumu” İçinde, İstanbul 1993.

Şi'a'da -İmamiyye ve Zeydiyye Özelinde- Ezeli Yazgı Algısının Temel Basamakları Olan Kader, Kaza, Ecel, Rızık ve Bedâ Anlayışı Üzerine Bazı Tespitler

Yıl 2014, Cilt: 7 Sayı: 1, 19 - 86, 10.06.2014

Namık Kemal Okumuş

https://doi.org/10.18403/emakalat.14343

Öz

Bu makalede Şia'nın kader, kaza, ecel, rızık ve beda anlayışını ortaya koymaya çalıştık. Görüldüğü kadarıyla Şia'nın ilgili kavramları açıklama tarzı, geleneksel İslâm'ın ortak algısıyla büyük bir yakınlık göstermektedir. Ancak çalışma süresince de ortaya konulduğu üzere Şia Ekolü'nün dinsel eğiliminde büyük bir yer tutmuş olan beda anlayışının İslâm'ın genel algısıyla kökten farklı olması durumu ise, beda kavramının yalnızca Şia düşüncesinde etkin olmasıyla ilgilidir. Denilebilir ki beda anlayışı hariç olmak üzere kader, kaza, ecel ve rızık kavramlarına bakışın temel bir yazgı anlayışının kabulünden meydana gelmiş olması ise, yalnızca Şia'da değil, bütünüyle İslâm kültür dünyasında benzer özellikler arz etmektedir. Müslüman kültürün büyük bir bölümünü teşkil eden Şia okulunda da benzer algının gelişmiş olması şaşırtıcı bir husus değildir.

Anahtar Kelimeler

Şia, kader, kaza, ecel, rızık, beda.

Kaynakça

Abdülhamid, İrfan, İslâm’da İtikadî Mezhepler ve Akaid Esasları, çev. M. Saim Yeprem, Marifet Yayınları, İstanbul 1983.
Ahmed Hilmi, Şehbenderzâde Filibe’li, İslâm Tarihi, (I-II), sad. M. Rahmi, Akpınar Yayınları, İstanbul 1987.
Akbulut, Ahmet, Allah’ın Takdiri Kulun Tedbiri, AÜİFD, XXXIII, An- kara 1992.
……….Sahabe Devri Siyasi Hadiselerinin Kelâmî Problemlere Etkileri, Birleşik Yayıncılık İstanbul 1992.
Akdemir, Salih, Son Çağrı Kur’an, Ankara Okulu Yayınları, Ankara 2009.
Amilî, Hasan M. el-Mekkî, el-İlahiyat âlâ Hüde’l-Kitab ve’s-Sünne ve’l-Akl, (I-II), Daru’l-İslâmiyye, Beyrut 1989. Aydın, Ferit, İslâm’da İnanç Sistemi, Kahraman Yayınları, İstanbul 1995.
Bağdadî, Ebû Mansûr Abdulkahir, el-Fark Beyne’l-Fırak, thk. N, Huseyin Zerzûr, Mektebetu’l-Asrıyye, Beyrut 2013.
……….Mezhepler Arasındaki Farklar, çev. Ehem Ruhi Fığlalı, TDV Yayınları, Ankara 1991.
Bedevî, Abdurrahman, Mezâhibu’l-İslâmiyyîn, Dâru’l-İlmu’l- Mulâyîn, Beyrut 1997.
Buharî, Ebu Abdullah İsmail, el-Camiu’s-Sahîh, (I-VIII), Çağrı Yayın- ları, İstanbul 1981.
Bulut, Halil İbrahim, Dünden Bugüne Siyasi-İtikâdi İslam Mezhepleri Tarihi, Ankara Okulu Yayınları, Ankara 2011.
Cafer-i Sadık, Buyruklar, Can Yayınları, İstanbul 1998.
Caferiyan, Resul, Masum İmamların Fikir ve Siyasi Hayatı, (I-II), çev. C. Bayar, Kevser Yayınları, İstanbul 1994.
Corbin, Henry, İslâm Felsefesi Tarihi, çev. Hüseyin Hatemi, İletişim Yayınları, İstanbul 1986.
Çelik, Kadri, Bir Devrimin Anatomisi, Evrensel Yayınları, İstanbul 1995.
Doğan, İsa, Zeydiyye Mezhebi’nin Doğuşu ve Kelâmî Görüşleri, Ba- sılmamış Doktora Tezi, Ankara 1987.
Ebû Zehra, Muhammed, Ebu Hanife, çev. Osman Keskioğlu, Can Kitabevi, Konya 1981.
……….İmam Cafer Sadık, çev. İ. Tüfekçi, Şafak Yayınları, İstanbul 1992.
……….İmam Zeyd, çev. S. Parlak, A. Karababa, Şafak Yayınları, İstanbul 1993.
……….İslâm’da Siyasî, İtikâdî ve Fıkhı Mezhepler Tarihi, çev. Hasan Karakaya, Kerim Aytekin, Abdulkadir Şener, Hisar Yayınları, İstanbul 1978.
Eş’arî, Ebu’l-Hasen, Makâlâtu’l-İslâmiyyin ve İhtilâfu’l-Musallîn, thk. H. Ritter, Wiesbaden 1980.
………İlk Dönem İslâm Mezhepleri, çev. Mehmet Dalkılıç, Ömer Ay- dın, Kabalcı Yayınevi, İstanbul 2005.
Fahri, Macit, İslâm Felsefesi Tarihi, çev. K. Turhan, İklim Yayınları, İstanbul 1987.
Fazlı, Abdulhavî, Hulasatu İlmi’l-Kelâm, Beyrut 1988.
Fığlalı, Ethem Ruhi, İmâmiyye Şîası/Câferiyye Mezhebi/Doğuşu, Gelişmesi ve Görüşleri, Selçuk Yayınları, İstanbul 1984.
Goldziher, Ignaz, Beda Maddesi, MEBİA, C: II, İstanbul ts.
……….Hadis Tedkikleri, (I-II), çev. M. Said Hatiboğlu, Ankara 1969.
Gölpınarlı, Abdulbaki, Tarih Boyunca İslâm Mezhepleri ve Şiilik, Der Yayınları, İstanbul 1979.
Hafız-ı Şirazî, Divan, haz. Abdulkadir Karahan, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara ts.
Hanefî, Ebu Muhammed, el-Fıraku’l-Müfterika Beyne Ehli’z-Zeyğ ve’z-Zanadika, çev. Yaşar Kutluay, AÜİF Yayınları, Ankara 1962.
El- Hasenî, Şeyh Abdurrezzâk, Tarihu’ş-Şîa, Suriye 1933.
El-Hasenî, Hâşim Mâ’ruf, Usûlu’t-Teşeyyu, Daru’l-Kelâm, Beyrut ts.
El-Hayyat, Ebu’l-Hüseyin, Kitabu’l-İntisar ve’r-Redd âlâ İbn Ravendi el-Mülhid âle’l-Müslimin ve’t-Tâne Aleyhim, thk. A. N. Nader, Matbaa Katolikıyye, Beyrut 1957.
İbn Ebi’l-Hadîd, Şerh Nehcu’l-Belaâğa, (I-XX), thk. M. Ebu’l-İbrahim, Beyrut 1965.
İbn Hazm, Ebu Muhammed Ali, Usûl-i Din-Dinin Kaynaklarına Bir Bakış, çev. İ. Aydın, İnsan Yayınları, İstanbul 1991.
İbn Kuteybe, Ebu Abdillah b. Müslim ed-Dineverî, el-İmâme ve’s- Siyâse, Kahire ts.
İbn Manzur, Ebu’l-Fazl, Lisanu’l-Arab, (I-XVIII), Beyrut 1988.
İbn Murtazâ, Ahmed b. Yahya, el-Münye ve’l-Emel, thk. M. Cevad Meşkur, Beyrut 1990.
……….Kitabu’l-Kalaid fî Tashîhi’l-Akaid, thk. N. Nadir, Daru’l- Maşrık, Beyrut ts.
……….Tabakâtü’l-Mu’tezile, thk. S. D. Wilzer, Beyrut 1961.
İbn Nedim, Ebu’l-Ferec, Fihrist, thk. Ş. Ramazan, Daru’l-Fetva, Bey- rut 1994.
İlhan, Avni, Şîa’da Usûlu’d-Din, “Şiilik Sempozyumu” İçinde, İstan- bul 1993.
İsfehanî, Ragıp, Müfredat Elfazı’l-Kur’an, Beyrut 1992.
Karadeniz, Osman, Ecel Üzerine, Anadolu Matbaası, İzmir 1992.
Karataş, Şaban, Şîa’ya Göre Kur’an’ın Tahrifi Problemi, Ankara 1994.
Kâşifu’l-Ğıta, Muhammed Hüseyin, Aslu’ş-Şîa ve Usûluha, Londra 1994.
……….Caferî Mezhebi ve Esasları, çev. A. Gölpınarlı, İstanbul 1966.
……….Geliniz Şîa Nedir Öğrenelim, çev. A. Ünlü, Evrensel Yayınları, İstanbul 1996.
Kazvinî, Muhammed, es-Şîa Fî Akaidihim ve Ahkâmihim, Beyrut 1993.
Kuleynî, Ebu Cafer, el-Usûl Mine’l-Kâfi, (I-IV), Tahran 1392.
……….Usûl’u Kâfi, çev. T. Uluç, Can Yayınları, İstanbul 1991.
Kummî, Ebu Cafer Muhammed b. Ali /Şeyh Sâdûk, el-İtikadat, Da- ru’l-Müfid, Beyrut 1993.
……….Kitabu’t-Tevhid, Tahran 1869.
……….Risaletu’l-İtikadati’l-İmâmiyye, çev. E. Ruhi Fığlalı, AÜİF Ya- yınları, Ankara 1978.
……….Kitâbu’l-Makâlât ve’l-Fırak, çev. Hasan Onat, Sabri Hizmetli, Sönmez Kutlu, Ramazan Şimşek, Ankara Okulu Yayınları, Ankara 2004.
Kutlu, Sönmez-Cebecioğlu, Ethem-Aşkar, Mustafa-Aydınlı, Osman- Maraş, İbrahim-Deniz, Gürbüz, İslâm Düşünce Ekolleri Tari- hi, Ankuzem Yayınları, Ankara 2006.
Meclisî, Şeyh Muhammed, Bihâru’l-Envâr, (I-V), Beyrut 1403.
Musavî, Musa, Şîa ve Şiîlik Mücadelesi, çev. Kemal Hoca, Sebil Ya- yınları, İstanbul 1995.
Mustafavî, Hasan, et-Tahkîk Fî Kelimati’l-Kur’an’il-Kerim, (I-IV), Tah- ran 1945.
Mutahhari, Murtaza, Adl-i İlahî, çev. Hüseyin Hatemi, İşaret Yayın- ları, İstanbul 1988.
……….İnsan ve Kader, çev. F. Bostan, Akademi Yayınları, İstanbul 1989.
Mutlu, İsmail, Tarihte ve Günümüzde Caferilik, Mutlu Yayınları, İstanbul 1995.
Muvahhid, Seyfuddin, İman, çev. İ. Özsoy, Hak Yayınları, İstanbul ts.
Muzaffer, M. Rıza, Bidayetü’l-Maarifu’l-İlahiyye fî Şerh Akaidi’l- İslâmiyye, thk. M. Herazî, Daru’l-Mirza, Beyrut 1992.
……….Akaidu’l-İmâmiyye, Dâru’l-İrşâdi’l-İslâmî, Beyrut 1988.
……….Şîa İnançları, çev. A. Gölpınarlı, Zaman Yayınları, İstanbul 1978.
Müslim, Ebu’l-Hüseyin Haccac, el-Câmiu’s-Sahîh, (I-III), Çağrı Ya- yınları, İstanbul 1981.
Nâşî el-Ekber, Mesâilu’l-İmâme/Usûlu’n-Nihâl, Beyryut 1971.
Nevbahtî, Ebu Muhammed, Kitab’u-Fıraku’ş-Şîa, thk. H. Ritter, İs- tanbul 1931.
……….Fıraku’ş-Şia/Şiî Fırkalar, çev. Hasan Onat, Sabri Hizmetli, Sönmez Kutlu, Ramazan Şimşek, Ankara Okulu Yayınları, Ankara 2004.
Onat, Hasan, Emevîler Devri Şiî Hareketleri ve Günümüz Şiîliği, TDV Yayınları, Ankara 1993.
……….İslâm Düşünce Ekolleri Tarihi, (edt.), Ankuzem Yayınları, An- kara 2006.
……….Şiîlik ve Günümüz Şiîliğine Yeni Yaklaşımlar, “İslami Araştır- malar”, C: 3, S: 3, Ankara 1989.
Ongun, Cemil Sena, Hz. Muhammed’in Felsefesi, Remzi Kitabevi, İstanbul 1975.
Öz, Mustafa, Başlangıçtan Günümüze İslâm Mezhepleri Tarihi, Ensar Neşriyat İstanbul 2012.
Radî, Seyyid, Nehcu’l-Belağa, çev. B. Işık, Birleşik Yayınları, Ankara 1990.
Razî, Fahreddin, Tefsir-i Kebîr/Mefâtihu’l-Gayb, (I-XXIII), çev. Suat Yıldırım, Lutfullah Cebeci vd., Akçağ Yayınları, Ankara 1989.
Reyyişehrî, Muhammed, Mizanu’l-Hikme, (I-X), Kum 1403.
Sabunî, Nureddin, Matüridiyye Akaidi, çev. Bekir Topaloğlu, DİB Yayınları, Ankara 1991.
Sadr, Muhammed Bakır, Kur’an Okulu, çev. M. Yolcu, Fecr Yayınla- rı, Ankara 1995.
Subhanî, Cafer, el-Kaza ve’l-Kader Fi’l İlim ve’l-Felsefeti’l-İslâmiyye, thk. M.Garnî, Daru’l-Adve, Beyrut 1987.
Subhî, A. Mahmud, Fî İlm-i Kelâm, (I-III), Beyrut 1985.
……….ez-Zeydiyye, Kahire 1984.
Şamî, Fazilet Abdu’l-Emin, Tarihu’l-Fırkati’z-Zeydiyye, Necef 1974.
Eş-Şehristânî, Abdülkerim, el-Milel ve’n-Nihal, (I-III), Dâru’l- Kutûbi’l-İlmiyye, Beyrut 1992.
……….Milel ve Nihal/Dinler, Mezhepler ve Felsefî Sistemler Tarihi, çev.Mustafa Öz, Litera Yayıncılık, İstanbul 2008.
Şeriati, Ali, Anne Baba Biz Suçluyuz, çev. K. Güney, Seçkin Yayınla- rı, İstanbul 1987.
Şerifuddin, Ali, Zeydiyye, Beyrut 1988.
Şertunî, Reşid, Akrabu’l-Mevarid Fî Fusahi’l-Arabiyye ve’ş-Şevarid, (I-II), Beyrut 1992.
Şirazî, Ayetullah Mekarim, Ehl-i Beyt Mektebinin Temel İnançları, İstanbul ts.
Şeyh Müfid, Ebu Abdullah Muhammed, el-İrşad, Beyrut 1975.
………..Kitab Evailu’l-Makalat Fi’l-Mezahibi’l-Muhtariyat, thk. M. Muhakkak, Tahran 1993.
……….Tashihu’l-İtikad-Şerhu Akaidu’s-Sadûk, Beyrut ts.
Tabatabaî, Hüseyin, İslâm’da Şîa, çev. A. Kazımî, Kevser Yayınları, İstanbul 1993.
……….El-Mizan Fî Tefsiri’l-Kur’an, (I-XXI), Kum 1971.
Taberî, Muhammeb b. Cerîr, Tarihu’l-Ümem ve’l-Mülûk, (I-XII), Da- ru’l-Fikr, Beyrut ts.
……….Milletler ve Hükümdarlar Tarihi, (I-V), çev. Z. Kadiri Ugan, A. Temir, MEB Yayınları, İstanbul 1991.
Tabresî, Ebu Ali, Mecmau’l-Beyan Fî Tefsiri’l-Kur’an, (I-X), thk. S. Haşim, Beyrut 1992.
Tunç Cihat, Ecel Maddesi, TDVİA, C: X, İstanbul 1988.
Tûsî, Nasiruddin, el-İktisat Fî Ma Yeteallâk bi’l-İtikad, Necef 1979.
……….Risaletü Kavaidi’l-Akaid, Beyrut 1992.
Uçaroğlu, Mustafa, Şiî İmâmiyye’nin İnanç Esasları, Yüksek Lisans Tezi, Ankara 1989.
Üzüm, İlyas, İnanç Esasları Açısından Türkiye’de Caferîlik, Basıl- mamış Doktora Tezi, İstanbul 1992.
………..Sünnîlikten Şiîliğe Şiîlikten Sünnîliğe Geçen İki Müellif ve Eserleri, TDV İslâmî Araştırmalar Dergisi, C: I, İstanbul 1997.
Watt, W. Montgomery, İslâm Düşüncesinin Teşekkül Devri, çev. Et- hem Ruhi Fığlalı, Umran Yayınları, Ankara 1981.
Yavuz, Y. Şevki, İmâmiyye’de Usûlu’d-Din, “Şiilik Sempozyumu” İçinde, İstanbul 1993.

Toplam 106 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil	Türkçe
Konular	Din Araştırmaları
Bölüm	Makaleler
Yazarlar	Namık Kemal Okumuş
Yayımlanma Tarihi	10 Haziran 2014
Gönderilme Tarihi	10 Haziran 2014
Yayımlandığı Sayı	Yıl 2014Cilt: 7 Sayı: 1

Kaynak Göster

ISNAD	Okumuş, Namık Kemal. “Şi’a’da -İmamiyye Ve Zeydiyye Özelinde- Ezeli Yazgı Algısının Temel Basamakları Olan Kader, Kaza, Ecel, Rızık Ve Bedâ Anlayışı Üzerine Bazı Tespitler”. e-Makalat Mezhep Araştırmaları Dergisi 7/1 (Ağustos 2014), 19-86. https://doi.org/10.18403/emakalat.14343.

Makale Dosyaları

Tam Metin

_____________________________________ ISSN 1309-5803 e-Makâlât Mezhep Araştırmaları Dergisi _______________________________