Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

THE INDO-PAKISTANI QÂDIRIYYA: AN OVERVIEW

Yıl 2015, Cilt: 8 Sayı: 1, 135 - 170, 31.01.2016

Mehmet Atalay

https://doi.org/10.18403/emakalat.40414

Öz

This article explores ‘Abd al-Qâdir Jîlânî’s popularity in the Indo-Pakistani subcontinent using Muslim scholars’ accounts, hagiographic materials, and poetry. His popularity is reflected in the hundreds of thousands of people going to sufi shrines scattered throughout the subcontinent and formally celebrating the ‘urs of ‘Abd al-Qâdir in addition to their celebrating monthly every eleventh of each month. Then it explores the diachronic spread of the Qadiriyya in the Indian Subcontinent and Qadiri shaykhs’ affiliations with rulers in various regions of the subcontinent. Another dimension of Qadiri presence includes their contemplative practices, which are also discussed, before outlining the modern development of the Barelwî school of ulama and their devotion to ‘Abd al-Qâdir Jîlânî.

Anahtar Kelimeler

‘Abd al-Qâdir Jîlânî Qadiriyya Indo-Pakistani Qâdiriyya Barelwî School of Ulama

Kaynakça

  • Abdülhak Muhaddis Dehlevî, Ahbâru’l-Ahyâr ma’a Mektûbât (Laho- re: Orient Process, ts.).
  • _______________ Century Indo-Pakistan: An Overview,” in Muslim World 87/3-4 (July-October 1997), ss. 299-314.
  • Hatm-i Şerîf-i Hazret-i Dâtâ Gençbahş (Lahore: yy., ts.), s. 17. Hem Hatm-i
  • Ğavsiyye hem de Kasîde-i Ğavsiyye Dâtâ Gençbahş’ın Hatmi’nden daha önemlidir.
  • —————, Zübdetü’l-Âsâr. Urduca terc., Ebu Muhammed Emânet Hân, Kühlü’l-Ebsâr (Delhi: Matbaa-yi Fârûkî, ts.).
  • Ahmed Saîd Nakşibendî-Müceddidî. Erbau Enhâr (Delhi: Matbaa-i Müctabâî, 1893).
  • Ansari, Sara. Sufi Saints and State Power: The Pirs of Sind, 1843- 1947 (Cambridge: Cambridge University Press, 1992).
  • Aubin, Jean. “De Kûhbanân à Bidar: la famille Ni‘matullâhî,” in Studia Iranica 20/2 (1991).
  • Bahş Çeştî Canpûrî, İmâm. Hadîkatu’l-Esrâr fi Ahbâri’l-Ebrâr, (yy., ts.).
  • Bikrama Jit Hasrat. Dara Shikuh: Life and Works, (Delhi: Munshi- ram Manoharlal, 1982).
  • Belkîs Cemîa. Merd-i Hudâ (Lahore: R.M.S. Printers, 1990).
  • Buehler, Arthur. “Currents of Sufism in Nineteenth- and Twentieth- Century Indo-Pakistan: An Overview,” in Muslim World 87/3-4 (July-October 1997), ss. 299-314.
  • —————, Sufi Heirs of the Prophet: The Indian Naqshbandiyya and the Rise of the Mediating Shaykh (Columbia: University of South Carolina Press, 1998).
  • Burton, Richard F. Sindh and the Races that Inhabit the Valley of the Indus (Karachi: Oxford University Press, 1973 [1851]).
  • Câvîd, Azîz. Hâcî Sâhib Terengzâî, (Lahore: Nefîs Printers Limited, 1982).
  • Dârâ Şikûh. Sekînetü’l-Evliyâ, Urduca terc. Makbûl Beg Bedehşânî, (Lahore: Packagers Limited, 1971).
  • Desai, Z. A. “The Major Dargahs of Ahmadabad,” in Troll, Christian ed., Muslim Shrines in India (Delhi: Oxford University Press, 1989).
  • Eaton, Richard Maxwell. Sufis of Bijapur, 1300-1700: Social Roles of Sufis in Medieval India (Princeton: Princeton University Press, 1978).
  • Fakîrullah Şikârpûrî. Mektûbât-i Fakîrullah, ed., Maulvî Kerem Bahş, (Lahore: Islâmiyya Steam Press, ts.).
  • Âllâme Âlam Fakîrî, Tezkire-i Evliyâ-i Pâkistân (Lahore: Genc-i Şeker Printers, 1987).
  • Ferîdî, Nûr Ahmed Hân. Târîh-i Multân (Multan: Hamdard Printing Press).
  • Fârûkî Nakşibendî, Muhammed Dâvûd. Sîret-i Ğavs-i A‘zam (La- hore: Zâhid Beşîr Printers, 1983 [1926]).
  • Feyz Ahmed. Mihr-i Munîr: Sevânih-i Hayât-i Mihr Alî Şâh (Lahore: International Printers, 1987).
  • Gilmartin, David. Empire and Islam: Punjab and the Making of Pa- kistan (Delhi: Oxford University Press, 1989).
  • Ğulâm Ferîd. Ahvâlü’l-Ârifîn (Lahore: Manzûr Printing Press, ts.).
  • Imdâdullah Tahânevî. Ziyâu’l-Kulûb (Delhi: Matbaa-i Müctabâî, 1912).
  • Kevsur, An'amü’l-Hak. Tezkire-i Sûfiye-yi Belûcistân, (Lahore: Urdu Science Board, 1986).
  • Khan, A. Z. “The Role of the Qâdirî Sufis in the Religious Life of Sind,” in Khuhro, Hamida ed., Sind Through the Centuries (Kara- chi: Oxford University Press, 1981).
  • Latif, Muhammad. Lahore: Architectural Remains (Lahore: New Im- perial Press, 1989).
  • Margoliouth, D. S. “Kadiriyya”, Encyclopaedia of Islam, 2nd ed., c. 4.
  • Matringe, Denis. “Pakistan,” in Henri Chambert-Loir and Claude Guillot, eds., Le Culte des Saints dans le monde musulman (Paris: École Française d’Extrême Orient, 1995), ss. 167-192.
  • Mîr Ahmed Hân Sûfî. Gâzî Pîr (Peshawar: Jidwân Printing Press, 1987).
  • Miyân Fazlu’d-Dîn. Mecmûa-yi Ebyât-i Sultân Bâhû Pencâbî (Lahore: İnkılâb Press, 1915).
  • Muhammed Abdülhakîm Şeref Kâdirî. Tezkire-i Ekâbir-i Ehl-i Sün- net-i Pâkistân (Lahore: Rûmî Printers, 1989 [1974]).
  • Muhammed Abdüssettâr Beg. Mesâlikü’s-Sâlikîn: Tezkiretü’l-Vâsilîn, (Agra: Matbaa-i Mufîd-i Âmm, ts.).
  • Muhammed Emîr Şah Kâdirî, Tezkire-i Ulemâ ve Meşâyîh-i Serhad, (Peşaver: Mektebetü’l-Hasan, ts.).
  • Muhammed Dîn Sâhib Kelîm Kâdirî. Tezkire-i Meşâyih-i Kâdiriyye (Lahore: Combine Press, 1985).
  • —————, Medînetü’l-Evliyâ (Lahore: Bahtiyâr Printers, ts.)
  • —————, Tezkire-i Miyân Mîr (Lahore: Ziyâü’l-Kur’ân Publications, 1986).
  • Muhammed Hüseynî Gesudarâz. Cevâhirü’l-Uşşâk: Şerh-i Risâle-yi Ğavsü’l-A‘zam, ed. Atâ Hüseyin, (Haydarâbâd, Dekkan: Ahd-i Âfirîn Berkî Press, 1943).
  • Muhammed Nevvâb Mîrzâ Bêg. Külliyât-i Cedveliyye fî Ahvâl-i Evliyâillâh: Tuhfatü’l-Ebrâr (Delhi: Matbaa-i Ridâvî, 1906).
  • Muhammed Pârsâ. Risâle-yi Kudsiyye (Lahore: Maktebe-yi Cedîd Press, 1985).
  • Müceddidî, Muhammed İkbâl. Ahvâl-i ve Âsâr-i Seyyid Şerafet Nevşâhî (Lahore: Gunwal Art Press, 1971).
  • Naîmî, Muhammed İkbâl. Tezkire-i Evliyâ-i Sind (Karaçi: Şerîq Pu- blishers, 1987).
  • Nâmî, Ğulâm Destegîr. Bozorgân-i Lâhûr (Lahore: Bakhtiyâr Prin- ters, 1981).
  • Narayanan, Vasudha. “Shared Ritual Spaces: Hindus and Muslims at the Shrine of Shahul Hamid in South India,” in Religious Stu- dies News 13/1 (February, 1998).
  • Nevşâhî, Şerîf Ahmed Şerafet. Şerîfü’t-Tevârîh, (Lahore: Bahtiyâr Printers, 1979).
  • Nevvâb Mâşûk Yâr Ceng Bahâdur, Makâmât-i Mahmûd (yy., ts.).
  • Nizâmî, Halîk Ahmed. Hayât-i Şeyh Abdülhak Muhaddis Dehlevî (Delhi: Union Printing Press, 1964).
  • Padwick, Constance E. Muslim Devotions: A Study of Prayer Ma- nuals in Common Use (Oxford: One World, 1996).
  • Rahî, Ehtar. Tezkire-i Ulemâ-i Pencâb, (Lahore: Zâid Beşîr Printers, 1980).
  • Ramakrishna, Lajwanti. Pañjabi Sufi Poets: A.D. 1460-1900 (Kara- chi: Indus Publications, 1977).
  • Rızâkî, Ğulâm Mustafa. Mecmûa-yi Vezâif-i Hâlikiyye (Lahore: Millî Printers, 1979).
  • Rizvi, S.A.A. A History of Sufism in India, (Delhi: Munshiram Mano- harlal, 1983).
  • Sanyal, Usha. Devotional Islam and Politics in British India (Delhi: Oxford University Press, 1996).
  • Schimmel, Annemarie. Islam in the Indian Subcontinent (Leiden: E.J. Brill, 1980).
  • Sharîf, Ja‘far. Islam in India, trc. G.A. Herklots, ed., William Crooke (New Delhi: Oriental Books Reprint Corporation, 1972 [1921]).
  • Siddiqi, Muhammad Suleman. The Bahmani Sufis (Delhi: Idarah-i Adabiyat-i Delli, 1989).
  • Serhendî, Ahmed. Mektûbât-i İmâm-ı Rabbânî, ed. Nûr Ahmed, (Ka- rachi: Educational Press, ts.).
  • —————, Mebde ve Meâd, Urduca terc. Ğulâm Mustafa Hân, (Ka- raçi: Ahmed Brothers Printers, 1984).
  • Subhan, John. Sufism: Its Saints and Shrines (New York: Noble Off- set Printers, 1970).
  • Sultân Bâhû. Death Before Dying: The Sufi Poems of Sultan Bahu (ed. Jamal Elias, Berkeley: University of California Press, 1998).
  • Umar, Mohammad. Islam in Northern India during the Eighteenth Century (Delhi: Munshiram Manoharlal, 1993).
  • Veliyyullah, Şah. Hemeât (Haydarâbâd, Sind: Saîd Art Press, 1941).
  • —————, et-Tefhîmâtü’l-İlâhiyye, ed. Ğulâm Mustafâ el-Kâsimî, (Haydarâbâd, Sind: Al-Matba'ü’l-Haydarî, ts.).
  • —————, İntibâh fî Selâsil-i Evliyâillâh (Layallpur: Panjab Electric Press, ts.).

Hind-Pakistan Alt-Kıtasında Kadirilik: Genel Bir Değerlendirme

Yıl 2015, Cilt: 8 Sayı: 1, 135 - 170, 31.01.2016

Mehmet Atalay

https://doi.org/10.18403/emakalat.40414

Öz

Bu makale Abdülkadir Geylânî’nin İndo-Pakistan alt-kıtasında gördüğü rağbeti keşfetmeye çalışmakta ve bu amaç doğrultusunda Müslüman âlimlerin değerlendirmeleri, menkıbevî yazılı mahsulleri ve şiirlerinden istifade etmektedir. Abdülkadir Geylânî’nin gördüğü rağbet, Hind-Pakistan alt-kıtasına yayılmış sufilerin türbelerine ziyaret gerçekleştiren ve –her ayın on birinci gününde yapılan aylık kutlamalara ilave olarak– Abdülkadir Geylânî’nin ‘urs’unu geleneksel olarak kutlayan yüz binlerce insan tarafından temsil edilmektedir. Daha sonra makale, Kadirîliğin Hint alt-kıtasında zamanla değişen (diyakronik) yayılışını ve Kadirî şeyhlerin alt-kıtanın çeşitli bölgelerindeki hükümdarlarla ilişkilerini incelemeye çalışmaktadır. Makale; Barelvî ulema okulunun ve bu okulun Abdülkadir Geylânî’ye bağlılığının gelişimini ele almazdan önce, Kadirîliğin alt-kıtadaki mevcudiyetinin bir başka boyutu demek olan murakabe uygulamalarını incelemektedir.

Anahtar Kelimeler

Abdülkadir Geylânî Kadirîlik İndo-Pakistan Kadirîliği Barelvî Ulema Okulu

Kaynakça

  • Abdülhak Muhaddis Dehlevî, Ahbâru’l-Ahyâr ma’a Mektûbât (Laho- re: Orient Process, ts.).
  • _______________ Century Indo-Pakistan: An Overview,” in Muslim World 87/3-4 (July-October 1997), ss. 299-314.
  • Hatm-i Şerîf-i Hazret-i Dâtâ Gençbahş (Lahore: yy., ts.), s. 17. Hem Hatm-i
  • Ğavsiyye hem de Kasîde-i Ğavsiyye Dâtâ Gençbahş’ın Hatmi’nden daha önemlidir.
  • —————, Zübdetü’l-Âsâr. Urduca terc., Ebu Muhammed Emânet Hân, Kühlü’l-Ebsâr (Delhi: Matbaa-yi Fârûkî, ts.).
  • Ahmed Saîd Nakşibendî-Müceddidî. Erbau Enhâr (Delhi: Matbaa-i Müctabâî, 1893).
  • Ansari, Sara. Sufi Saints and State Power: The Pirs of Sind, 1843- 1947 (Cambridge: Cambridge University Press, 1992).
  • Aubin, Jean. “De Kûhbanân à Bidar: la famille Ni‘matullâhî,” in Studia Iranica 20/2 (1991).
  • Bahş Çeştî Canpûrî, İmâm. Hadîkatu’l-Esrâr fi Ahbâri’l-Ebrâr, (yy., ts.).
  • Bikrama Jit Hasrat. Dara Shikuh: Life and Works, (Delhi: Munshi- ram Manoharlal, 1982).
  • Belkîs Cemîa. Merd-i Hudâ (Lahore: R.M.S. Printers, 1990).
  • Buehler, Arthur. “Currents of Sufism in Nineteenth- and Twentieth- Century Indo-Pakistan: An Overview,” in Muslim World 87/3-4 (July-October 1997), ss. 299-314.
  • —————, Sufi Heirs of the Prophet: The Indian Naqshbandiyya and the Rise of the Mediating Shaykh (Columbia: University of South Carolina Press, 1998).
  • Burton, Richard F. Sindh and the Races that Inhabit the Valley of the Indus (Karachi: Oxford University Press, 1973 [1851]).
  • Câvîd, Azîz. Hâcî Sâhib Terengzâî, (Lahore: Nefîs Printers Limited, 1982).
  • Dârâ Şikûh. Sekînetü’l-Evliyâ, Urduca terc. Makbûl Beg Bedehşânî, (Lahore: Packagers Limited, 1971).
  • Desai, Z. A. “The Major Dargahs of Ahmadabad,” in Troll, Christian ed., Muslim Shrines in India (Delhi: Oxford University Press, 1989).
  • Eaton, Richard Maxwell. Sufis of Bijapur, 1300-1700: Social Roles of Sufis in Medieval India (Princeton: Princeton University Press, 1978).
  • Fakîrullah Şikârpûrî. Mektûbât-i Fakîrullah, ed., Maulvî Kerem Bahş, (Lahore: Islâmiyya Steam Press, ts.).
  • Âllâme Âlam Fakîrî, Tezkire-i Evliyâ-i Pâkistân (Lahore: Genc-i Şeker Printers, 1987).
  • Ferîdî, Nûr Ahmed Hân. Târîh-i Multân (Multan: Hamdard Printing Press).
  • Fârûkî Nakşibendî, Muhammed Dâvûd. Sîret-i Ğavs-i A‘zam (La- hore: Zâhid Beşîr Printers, 1983 [1926]).
  • Feyz Ahmed. Mihr-i Munîr: Sevânih-i Hayât-i Mihr Alî Şâh (Lahore: International Printers, 1987).
  • Gilmartin, David. Empire and Islam: Punjab and the Making of Pa- kistan (Delhi: Oxford University Press, 1989).
  • Ğulâm Ferîd. Ahvâlü’l-Ârifîn (Lahore: Manzûr Printing Press, ts.).
  • Imdâdullah Tahânevî. Ziyâu’l-Kulûb (Delhi: Matbaa-i Müctabâî, 1912).
  • Kevsur, An'amü’l-Hak. Tezkire-i Sûfiye-yi Belûcistân, (Lahore: Urdu Science Board, 1986).
  • Khan, A. Z. “The Role of the Qâdirî Sufis in the Religious Life of Sind,” in Khuhro, Hamida ed., Sind Through the Centuries (Kara- chi: Oxford University Press, 1981).
  • Latif, Muhammad. Lahore: Architectural Remains (Lahore: New Im- perial Press, 1989).
  • Margoliouth, D. S. “Kadiriyya”, Encyclopaedia of Islam, 2nd ed., c. 4.
  • Matringe, Denis. “Pakistan,” in Henri Chambert-Loir and Claude Guillot, eds., Le Culte des Saints dans le monde musulman (Paris: École Française d’Extrême Orient, 1995), ss. 167-192.
  • Mîr Ahmed Hân Sûfî. Gâzî Pîr (Peshawar: Jidwân Printing Press, 1987).
  • Miyân Fazlu’d-Dîn. Mecmûa-yi Ebyât-i Sultân Bâhû Pencâbî (Lahore: İnkılâb Press, 1915).
  • Muhammed Abdülhakîm Şeref Kâdirî. Tezkire-i Ekâbir-i Ehl-i Sün- net-i Pâkistân (Lahore: Rûmî Printers, 1989 [1974]).
  • Muhammed Abdüssettâr Beg. Mesâlikü’s-Sâlikîn: Tezkiretü’l-Vâsilîn, (Agra: Matbaa-i Mufîd-i Âmm, ts.).
  • Muhammed Emîr Şah Kâdirî, Tezkire-i Ulemâ ve Meşâyîh-i Serhad, (Peşaver: Mektebetü’l-Hasan, ts.).
  • Muhammed Dîn Sâhib Kelîm Kâdirî. Tezkire-i Meşâyih-i Kâdiriyye (Lahore: Combine Press, 1985).
  • —————, Medînetü’l-Evliyâ (Lahore: Bahtiyâr Printers, ts.)
  • —————, Tezkire-i Miyân Mîr (Lahore: Ziyâü’l-Kur’ân Publications, 1986).
  • Muhammed Hüseynî Gesudarâz. Cevâhirü’l-Uşşâk: Şerh-i Risâle-yi Ğavsü’l-A‘zam, ed. Atâ Hüseyin, (Haydarâbâd, Dekkan: Ahd-i Âfirîn Berkî Press, 1943).
  • Muhammed Nevvâb Mîrzâ Bêg. Külliyât-i Cedveliyye fî Ahvâl-i Evliyâillâh: Tuhfatü’l-Ebrâr (Delhi: Matbaa-i Ridâvî, 1906).
  • Muhammed Pârsâ. Risâle-yi Kudsiyye (Lahore: Maktebe-yi Cedîd Press, 1985).
  • Müceddidî, Muhammed İkbâl. Ahvâl-i ve Âsâr-i Seyyid Şerafet Nevşâhî (Lahore: Gunwal Art Press, 1971).
  • Naîmî, Muhammed İkbâl. Tezkire-i Evliyâ-i Sind (Karaçi: Şerîq Pu- blishers, 1987).
  • Nâmî, Ğulâm Destegîr. Bozorgân-i Lâhûr (Lahore: Bakhtiyâr Prin- ters, 1981).
  • Narayanan, Vasudha. “Shared Ritual Spaces: Hindus and Muslims at the Shrine of Shahul Hamid in South India,” in Religious Stu- dies News 13/1 (February, 1998).
  • Nevşâhî, Şerîf Ahmed Şerafet. Şerîfü’t-Tevârîh, (Lahore: Bahtiyâr Printers, 1979).
  • Nevvâb Mâşûk Yâr Ceng Bahâdur, Makâmât-i Mahmûd (yy., ts.).
  • Nizâmî, Halîk Ahmed. Hayât-i Şeyh Abdülhak Muhaddis Dehlevî (Delhi: Union Printing Press, 1964).
  • Padwick, Constance E. Muslim Devotions: A Study of Prayer Ma- nuals in Common Use (Oxford: One World, 1996).
  • Rahî, Ehtar. Tezkire-i Ulemâ-i Pencâb, (Lahore: Zâid Beşîr Printers, 1980).
  • Ramakrishna, Lajwanti. Pañjabi Sufi Poets: A.D. 1460-1900 (Kara- chi: Indus Publications, 1977).
  • Rızâkî, Ğulâm Mustafa. Mecmûa-yi Vezâif-i Hâlikiyye (Lahore: Millî Printers, 1979).
  • Rizvi, S.A.A. A History of Sufism in India, (Delhi: Munshiram Mano- harlal, 1983).
  • Sanyal, Usha. Devotional Islam and Politics in British India (Delhi: Oxford University Press, 1996).
  • Schimmel, Annemarie. Islam in the Indian Subcontinent (Leiden: E.J. Brill, 1980).
  • Sharîf, Ja‘far. Islam in India, trc. G.A. Herklots, ed., William Crooke (New Delhi: Oriental Books Reprint Corporation, 1972 [1921]).
  • Siddiqi, Muhammad Suleman. The Bahmani Sufis (Delhi: Idarah-i Adabiyat-i Delli, 1989).
  • Serhendî, Ahmed. Mektûbât-i İmâm-ı Rabbânî, ed. Nûr Ahmed, (Ka- rachi: Educational Press, ts.).
  • —————, Mebde ve Meâd, Urduca terc. Ğulâm Mustafa Hân, (Ka- raçi: Ahmed Brothers Printers, 1984).
  • Subhan, John. Sufism: Its Saints and Shrines (New York: Noble Off- set Printers, 1970).
  • Sultân Bâhû. Death Before Dying: The Sufi Poems of Sultan Bahu (ed. Jamal Elias, Berkeley: University of California Press, 1998).
  • Umar, Mohammad. Islam in Northern India during the Eighteenth Century (Delhi: Munshiram Manoharlal, 1993).
  • Veliyyullah, Şah. Hemeât (Haydarâbâd, Sind: Saîd Art Press, 1941).
  • —————, et-Tefhîmâtü’l-İlâhiyye, ed. Ğulâm Mustafâ el-Kâsimî, (Haydarâbâd, Sind: Al-Matba'ü’l-Haydarî, ts.).
  • —————, İntibâh fî Selâsil-i Evliyâillâh (Layallpur: Panjab Electric Press, ts.).
Toplam 66 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Bölüm Çeviriler
Yazarlar

Mehmet Atalay

Yayımlanma Tarihi 31 Ocak 2016
Gönderilme Tarihi 30 Kasım 2015
Yayımlandığı Sayı Yıl 2015Cilt: 8 Sayı: 1

Kaynak Göster

ISNAD Atalay, Mehmet. “Hind-Pakistan Alt-Kıtasında Kadirilik: Genel Bir Değerlendirme”. e-Makalat Mezhep Araştırmaları Dergisi 8/1 (Ocak 2016), 135-170. https://doi.org/10.18403/emakalat.40414.

_____________________________________  ISSN 1309-5803 e-Makâlât Mezhep Araştırmaları Dergisi  _______________________________