Research Article
BibTex RIS Cite

Hasan Onat's Approach to The Contemporary Religious Groups

Year 2021, Volume: 14 Issue: 1, 307 - 332, 30.06.2021
https://doi.org/10.18403/emakalat.946121

Abstract

Hasan Onat gave lectures on the history of Islamic sects and contemporary Islamic movements. He also wrote books, articles and presented papers on these subjects. As a public intellectual his activities ranged from making TV shows and radio talks and writing columns in newspapers. Hasan Onat deals with the history of current religious understanding in Turkey by linking it with the last period of the Ottoman Empire. According to him, in the first period of the Republic, intellectuals disassociated themselves from religion. The gap raised from that in the field of religion has been filled by Sufi orders and religious communities. Consequently, the tradition was per-ceived as the religion itself. Books written in colonial countries were translated and the language of religious stu-dies in Turkey became politicized. For instance, the Salafi-Shiite polarization raises from the political rivalry of Shiite Iran and Wahhabi Saudi Arabia. Furthermore, after the Iranian revolution, the books of the Shiite ideologues of the revolution were translated into Turkish, and the dissolution of the traditional Sunni understanding in Turkey accelerated. Salafism is not a sect but a mentality. Onat emphasized the importance of the reason. He promoted a Qur'an-centered and research-based understanding of religion. According to him, the enormous baggage of tradi-tion should be evaluated by subjecting it to a vigorous criticism.

References

  • Aydın, Mehmet S.. “Fazlur Rahman ve İslâm Modernizmi”. İslâmî Araştırmalar 4/ 4 (1990), 273-284.
  • Kutlu, Sönmez. “Bilim ve Fikir Adamı Saygıdeğer Hoca’m Prof. Dr. Hasan Onat”. Türk Yurdu 109/399 (2020), 49- 52.
  • N. Üçok, M. C. Oruç, H. Atalay, M. Demirbilek, E. Koçak, B. Yurtalan, A. B. Yavuz, Y. İbrahimoğlu. “Prof. Dr. Hasan Onat’ın Akademik Yayınları, Gazete Yazıları, Söyleşileri ve Tv Programları”. Türk Yurdu 109/399 (2020), 53-68.
  • Onat, Hasan. Türkiye’de Din Anlayışında Değişim Süreci. Ankara, Kökler ve Değerler Yayıncılık, 2009.
  • Onat, Hasan. İslâm Ortak Paydası ve Mezhep Gerçeği. İstanbul, Endülüs Yayınları, 2. bs., 2020.
  • Onat, Hasan. “İslam Ortak Paydası ve Mezhep Gerçeği”. İlahiyat Akademi 5 (2017), 11-36.
  • Onat, Hasan. “Takdim”. Türkiye’de Tarikatlar ve Cemaatler - I, Demokrasi Platformu 6 (Bahar 2006); “Takdim”. Türkiye’de Tarikatlar ve Cemaatler - II, Demokrasi Platformu 7 (Yaz 2006); “Takdim”. Türkiye’de Tarikatlar ve Cemaatler - III, Demokrasi Platformu 8 (Güz 2006).
  • Onat, Hasan. “Türkiye ve Siyasal İslam”, Türk Yurdu 17/116-117 (Nisan-Mayıs 1997), 101-117.
  • Onat, Hasan. “Dinsel Terörle Baş Etmede Dinlerarası İşbirliğinin Önemi”. 38. ICANAS Uluslararası Asya ve Kuzey Afrika Çalısmaları Kongresi, haz. Zeki Dilek vd. 1, 411-420. Ankara: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu, 2008.
  • Onat, Hasan. “Dinî Çoğulculuk, Din Özgürlüğü, Din-Cihat İlişkisi Bağlamında Şiddet Sarmalından Çıkış Yolu: Eleştirel Düşünce, Adalet ve Yüksek Güven Kültürü”. Bütün Boyutlarıyla Din, ed. Murat Sülün. 353-374. İstanbulbul, Kuran Araştırmaları Vakfı, 2016.
  • Onat, Hasan. “İslâm’da Yeniden Yapılanma Üzerine”. Ankara Üniversitesi Ilahiyat Fakültesi Dergisi 39/2 (1999), 197-207.
  • Onat, Hasan. “Din Anlayışında Kabuk Değiştirme, Açılma ve Berraklaşma Süreci”. Türk Yurdu 14/ 77 (Ocak 1994) 21-27.
  • Onat, Hasan. “Küresel Şiddet ve Terör: İnsan Olma Onuruna Vurulan Darbe”. Dinî Araştırmalar 7/20 (2004), 19- 30.
  • Onat, Hasan. “İslam Bilimleri ve Yöntemi Açısından Tarihin Anlam ve Önemi”. Kur’an ve İslami İlimlerin Anlaşılmasında Tarihin Önemi. ed. M. Mahfuz Söylemez. 13-68. Ankara, Ankara Okulu, 2013.
  • Onat, Hasan. “Yeni Bir İslam Medeniyeti İçin Mâturîdî ve Maturidiliğin Önemi”. Uluslararası Maturidilik Sempozyumu Bildirileri. ed. Sönmez Kutlu. 577- 595. Ankara: Hoca Ahmet Yesevî Üniversitesi, 2018.
  • Onat, Hasan. “Türkiye’de Din Anlayısı ve Fazlurrahman”. Türkiye Günlüğü 18 (1992), 5-14.
  • Onat, Hasan. “İslâm’ı Anlamada Yöntem Sorunları”. Gelenek ve Modernite Arasında İslam Yorumları. ed. Murat Ak, Hasan Cansız. 45-69. Konya, Necmettin Erbakan Üniversitesi ve İSAV, 2017.
  • Onat, Hasan. “Özgürlük Bağlamında Din Anlayışındaki Farklılaşmalar ve Mezhepler”. İslâmi Araştırmalar 29/2 (2018), 169-192.
  • Onat, Hasan. “Mezheplerin Stratejik Boyutu ve Mezhep Çatışması”. Din ve Şiddet, ed. Faruk Sancar. 409-429. Ankara, Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi, 2016.
  • Onat, Hasan. “Mezhep Sorununu Doğru Anlamak”. İslam’ın Hakikati ve Mezhep Sorunu. ed. Mehmet Evkuran. 97-99. Ankara: Anadolu İlahiyat Akademisi Yayınları, 2016.
  • Onat, Hasan. “Din- Siyaset İlişkisi Bağlamında Türkiye’de İslam’ı Yeniden Düşünmek”. Akademik Ortadoğu 6/1 (2011), 97-108.
  • Onat, Hasan. “Küreselleşme ve İslâm’ı Yeniden Düşünmek”. Dinî Araştırmalar 6/ 17 (2003), 29-46.
  • Onat, Hasan. “Küreselleşmenin Boyutları ve İslâm'ın Geleceği”. Müslümanların Diğer Din Mensuplarıyla İlişkilerinde Temel Yaklaşımlar, 293-306. Ankara, Türkiye Dinler Tarihi Derneği, 2004.
  • Onat, Hasan. “Tarikat Tartışmaları, Sysphe Efsanesi ve İslam’la Çağdaşlaşmayı Başarmak”. Türk Yurdu 18/125 (Ocak 1998), 21-25.
  • Onat, Hasan. “İslâm Ortak Paydasını Kaybetmiş Müslümanların Açmazı: Şi’î-Selefî Kutuplaşması”. Tarihte ve Günümüzde Selefîlik. editör: Ahmet Kavas. 525-551. İstanbul: Ensar Neşriyat, 2014.
  • Onat, Hasan. “İslâm Ortak Paydasını Kaybetmiş Müslümanların Açmazı: Şiî-Selefî Kutuplaşması”. İlahiyat Akademi 1/1-2 (2015) 107-128.
  • Onat, Hasan. “İran İslam Devriminin Getirdikleri Üzerine”. Türk Yurdu 10/38 (Ekim 1990), 16-19.
  • Onat, Hasan. “İran İslam Devrimi ve Şiîlik”, e-Makâlât Mezhep Araştırmaları 6/2 (2013), 223-256.
  • Onat, Hasan. “Din Anlayışımızın Kaynakları Üzerine Bazı Düşünceler”. Türk Yurdu 13/75 (Kasım 1993), 45-49.
  • Onat, Hasan. “İnsanlığın Geleceği Açısından Sekülerleşme ve Din”. Sekülerleşme ve Dinî Canlanma. haz. Ali İsra Güngör. 268-277. Ankara, Türkiye Dinler Tarihi Derneği, 2008.
  • Onat, Hasan. “Türkiye’de Din ve Laiklik: Türkiye’nin İçine Sürüklendiği Gerilim Ortamı ve Çıkış Yolları Üzerine”. Akademik Ortadoğu 5/1 (2010), 1-8.
  • Onat, Hasan. “Küreselleşme ve Mezheplerüstü Düşünme”. Global Strateji 2 (2005), 31-45.
  • Onat, Hasan. “Mezhep Sorununu Doğru Anlamak”. İslam’ın Hakikatı ve Mezhep Sorunu, ed. Mehmet Evkuran. 97-99. Ankara: Anadolu İlahiyat Akademisi 2016.
  • Onat, Hasan. “Mehdilik Meselesini Nasıl Anlayalım?”. Uluslararası Mehdilik Sempozyumu Bildirileri, ed. Mehmet Tıraşcı, Hasan Özalp, Maruf Çakır. 637-652. Sivas, Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi, 2018.
  • Onat, Hasan. “İslam ve Laiklik Birbirinin Alternatifi Değildir”. http://www.hasanonat.net/index.php/77, erişim: 2 Mart 2021.

HASAN ONAT’IN GÜNÜMÜZ DİNİ GRUPLARI ÜZERİNE DÜŞÜNCELERİ

Year 2021, Volume: 14 Issue: 1, 307 - 332, 30.06.2021
https://doi.org/10.18403/emakalat.946121

Abstract

Hasan Onat İslam mezhepleri tarihi ve çağdaş İslam akımları alanında dersler vermiş, kitaplar, makaleler yazmış, tebliğler sunmuş, televizyon, radyo ve gazetelerde yayınlar yapmıştır. O Türkiye’deki mevcut dinî anlayışın tarihini Osmanlı’nın son dönemi ile ilişkilendirerek ele almaktadır. Hasan Onat’a göre Cumhuriyet’in ilk döneminde aydınlar dinden uzak durmuştur. Din alanında boşluk, tarikatlar ve cemaatler tarafından doldurulmuştur. Gelenek din gibi görülmüştür. Sömürge ülkelerinde yazılmış kitaplar tercüme edilmiş ve Türkiye'deki din dili siyasallaşmıştır. İran devrimi sonrası, devrimin Şiî ideologlarının kitapları tercüme edilmiş, Türkiye’de geleneksel Sünnî anlayışta çözülme hızlanmıştır. Selefi-Şii kutuplaşması, Şii İran ve Vehhabi Suudi Arabistan siyasi rekabetiyle ilgilidir. Selefilik bir mezhep değil, bir zihniyettir. Hasan Onat aklın önemine vurgu yapmaktadır. O Kur’ân merkezli, araştırmaya dayalı din anlayışını önemsemektedir. Geleneğin muazzam birikimi sağlıklı bir şekilde eleştiriye tabi tutularak değerlendirilmelidir.

References

  • Aydın, Mehmet S.. “Fazlur Rahman ve İslâm Modernizmi”. İslâmî Araştırmalar 4/ 4 (1990), 273-284.
  • Kutlu, Sönmez. “Bilim ve Fikir Adamı Saygıdeğer Hoca’m Prof. Dr. Hasan Onat”. Türk Yurdu 109/399 (2020), 49- 52.
  • N. Üçok, M. C. Oruç, H. Atalay, M. Demirbilek, E. Koçak, B. Yurtalan, A. B. Yavuz, Y. İbrahimoğlu. “Prof. Dr. Hasan Onat’ın Akademik Yayınları, Gazete Yazıları, Söyleşileri ve Tv Programları”. Türk Yurdu 109/399 (2020), 53-68.
  • Onat, Hasan. Türkiye’de Din Anlayışında Değişim Süreci. Ankara, Kökler ve Değerler Yayıncılık, 2009.
  • Onat, Hasan. İslâm Ortak Paydası ve Mezhep Gerçeği. İstanbul, Endülüs Yayınları, 2. bs., 2020.
  • Onat, Hasan. “İslam Ortak Paydası ve Mezhep Gerçeği”. İlahiyat Akademi 5 (2017), 11-36.
  • Onat, Hasan. “Takdim”. Türkiye’de Tarikatlar ve Cemaatler - I, Demokrasi Platformu 6 (Bahar 2006); “Takdim”. Türkiye’de Tarikatlar ve Cemaatler - II, Demokrasi Platformu 7 (Yaz 2006); “Takdim”. Türkiye’de Tarikatlar ve Cemaatler - III, Demokrasi Platformu 8 (Güz 2006).
  • Onat, Hasan. “Türkiye ve Siyasal İslam”, Türk Yurdu 17/116-117 (Nisan-Mayıs 1997), 101-117.
  • Onat, Hasan. “Dinsel Terörle Baş Etmede Dinlerarası İşbirliğinin Önemi”. 38. ICANAS Uluslararası Asya ve Kuzey Afrika Çalısmaları Kongresi, haz. Zeki Dilek vd. 1, 411-420. Ankara: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu, 2008.
  • Onat, Hasan. “Dinî Çoğulculuk, Din Özgürlüğü, Din-Cihat İlişkisi Bağlamında Şiddet Sarmalından Çıkış Yolu: Eleştirel Düşünce, Adalet ve Yüksek Güven Kültürü”. Bütün Boyutlarıyla Din, ed. Murat Sülün. 353-374. İstanbulbul, Kuran Araştırmaları Vakfı, 2016.
  • Onat, Hasan. “İslâm’da Yeniden Yapılanma Üzerine”. Ankara Üniversitesi Ilahiyat Fakültesi Dergisi 39/2 (1999), 197-207.
  • Onat, Hasan. “Din Anlayışında Kabuk Değiştirme, Açılma ve Berraklaşma Süreci”. Türk Yurdu 14/ 77 (Ocak 1994) 21-27.
  • Onat, Hasan. “Küresel Şiddet ve Terör: İnsan Olma Onuruna Vurulan Darbe”. Dinî Araştırmalar 7/20 (2004), 19- 30.
  • Onat, Hasan. “İslam Bilimleri ve Yöntemi Açısından Tarihin Anlam ve Önemi”. Kur’an ve İslami İlimlerin Anlaşılmasında Tarihin Önemi. ed. M. Mahfuz Söylemez. 13-68. Ankara, Ankara Okulu, 2013.
  • Onat, Hasan. “Yeni Bir İslam Medeniyeti İçin Mâturîdî ve Maturidiliğin Önemi”. Uluslararası Maturidilik Sempozyumu Bildirileri. ed. Sönmez Kutlu. 577- 595. Ankara: Hoca Ahmet Yesevî Üniversitesi, 2018.
  • Onat, Hasan. “Türkiye’de Din Anlayısı ve Fazlurrahman”. Türkiye Günlüğü 18 (1992), 5-14.
  • Onat, Hasan. “İslâm’ı Anlamada Yöntem Sorunları”. Gelenek ve Modernite Arasında İslam Yorumları. ed. Murat Ak, Hasan Cansız. 45-69. Konya, Necmettin Erbakan Üniversitesi ve İSAV, 2017.
  • Onat, Hasan. “Özgürlük Bağlamında Din Anlayışındaki Farklılaşmalar ve Mezhepler”. İslâmi Araştırmalar 29/2 (2018), 169-192.
  • Onat, Hasan. “Mezheplerin Stratejik Boyutu ve Mezhep Çatışması”. Din ve Şiddet, ed. Faruk Sancar. 409-429. Ankara, Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi, 2016.
  • Onat, Hasan. “Mezhep Sorununu Doğru Anlamak”. İslam’ın Hakikati ve Mezhep Sorunu. ed. Mehmet Evkuran. 97-99. Ankara: Anadolu İlahiyat Akademisi Yayınları, 2016.
  • Onat, Hasan. “Din- Siyaset İlişkisi Bağlamında Türkiye’de İslam’ı Yeniden Düşünmek”. Akademik Ortadoğu 6/1 (2011), 97-108.
  • Onat, Hasan. “Küreselleşme ve İslâm’ı Yeniden Düşünmek”. Dinî Araştırmalar 6/ 17 (2003), 29-46.
  • Onat, Hasan. “Küreselleşmenin Boyutları ve İslâm'ın Geleceği”. Müslümanların Diğer Din Mensuplarıyla İlişkilerinde Temel Yaklaşımlar, 293-306. Ankara, Türkiye Dinler Tarihi Derneği, 2004.
  • Onat, Hasan. “Tarikat Tartışmaları, Sysphe Efsanesi ve İslam’la Çağdaşlaşmayı Başarmak”. Türk Yurdu 18/125 (Ocak 1998), 21-25.
  • Onat, Hasan. “İslâm Ortak Paydasını Kaybetmiş Müslümanların Açmazı: Şi’î-Selefî Kutuplaşması”. Tarihte ve Günümüzde Selefîlik. editör: Ahmet Kavas. 525-551. İstanbul: Ensar Neşriyat, 2014.
  • Onat, Hasan. “İslâm Ortak Paydasını Kaybetmiş Müslümanların Açmazı: Şiî-Selefî Kutuplaşması”. İlahiyat Akademi 1/1-2 (2015) 107-128.
  • Onat, Hasan. “İran İslam Devriminin Getirdikleri Üzerine”. Türk Yurdu 10/38 (Ekim 1990), 16-19.
  • Onat, Hasan. “İran İslam Devrimi ve Şiîlik”, e-Makâlât Mezhep Araştırmaları 6/2 (2013), 223-256.
  • Onat, Hasan. “Din Anlayışımızın Kaynakları Üzerine Bazı Düşünceler”. Türk Yurdu 13/75 (Kasım 1993), 45-49.
  • Onat, Hasan. “İnsanlığın Geleceği Açısından Sekülerleşme ve Din”. Sekülerleşme ve Dinî Canlanma. haz. Ali İsra Güngör. 268-277. Ankara, Türkiye Dinler Tarihi Derneği, 2008.
  • Onat, Hasan. “Türkiye’de Din ve Laiklik: Türkiye’nin İçine Sürüklendiği Gerilim Ortamı ve Çıkış Yolları Üzerine”. Akademik Ortadoğu 5/1 (2010), 1-8.
  • Onat, Hasan. “Küreselleşme ve Mezheplerüstü Düşünme”. Global Strateji 2 (2005), 31-45.
  • Onat, Hasan. “Mezhep Sorununu Doğru Anlamak”. İslam’ın Hakikatı ve Mezhep Sorunu, ed. Mehmet Evkuran. 97-99. Ankara: Anadolu İlahiyat Akademisi 2016.
  • Onat, Hasan. “Mehdilik Meselesini Nasıl Anlayalım?”. Uluslararası Mehdilik Sempozyumu Bildirileri, ed. Mehmet Tıraşcı, Hasan Özalp, Maruf Çakır. 637-652. Sivas, Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi, 2018.
  • Onat, Hasan. “İslam ve Laiklik Birbirinin Alternatifi Değildir”. http://www.hasanonat.net/index.php/77, erişim: 2 Mart 2021.
There are 35 citations in total.

Details

Primary Language Turkish
Subjects Religious Studies
Journal Section Articles
Authors

Adem Arıkan 0000-0001-6881-9301

Publication Date June 30, 2021
Submission Date May 31, 2021
Acceptance Date June 21, 2021
Published in Issue Year 2021Volume: 14 Issue: 1

Cite

ISNAD Arıkan, Adem. “HASAN ONAT’IN GÜNÜMÜZ DİNİ GRUPLARI ÜZERİNE DÜŞÜNCELERİ”. e-Makalat Mezhep Araştırmaları Dergisi 14/1 (June 2021), 307-332. https://doi.org/10.18403/emakalat.946121.

_____________________________________  ISSN 1309-5803 e-Makâlât Mezhep Araştırmaları Dergisi  _______________________________