Research Article
BibTex RIS Cite

Zaydiyya’s Understanding of Mahdiyyah

Year 2017, Volume: 10 Issue: 2, 353 - 388, 30.12.2017

İbrahim Bayram

https://doi.org/10.18403/emakalat.324817

Abstract

Zaydiyya, known as Shi‘ite’s most moderate group, if some marginal
groups are excluded, has maintained its moderate stance on the issue of
mahdiyyah. To call people openly in their own cause to be imam and to give
great value to the principle of amr-i bi’l-ma’ruf va’n-nahyi ani’l-münkar has
determined to their stance on the subject of mahdiyyah. Their negative opinions
on the occultation, raj’a, and taqiyya it has been effective in attitudes on
this issue. Zaydiyya, who does not accept the concept of a mahdi that is
expected to return unlike the other sects of Shi‘ite, adopts the idea of a
Mahdi will emerge in latter days. In this sense, it is possible to say that
they are in an approach similar to the conception of mahdiyya in the Ahl al
Sunnah

Keywords

Zaydiyya mahdiyya taqiyya raj'a mahdi

References

  • Ahmed Emin. Duha’l-İslâm. 3 Cilt. Kahire: Mektebetü'n-Nehdati'l-Mısriyye, 1964.
  • Alûsî, Ebü's-Senâ Şehâbeddîn Mahmûd b. Abdullâh b. Mahmûd. Ruhu’l-meani, 30 Cilt. Beyrut: Dâru İhyai't-Türasi'l-Arabi, [t.y.].
  • Amerreci, Ahmed Şevki İbrâhim. el-Hayatü’s-siyasiyye ve’l-fikriyye li’z-zeydiyye fî’l-meşriki’l-İslâmî. Kahire: Mektebetu Medbuli, 2000.
  • Atay, Hüseyin. Ehl-i Sünnet ve Şia. Ankara: Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları, 1983.
  • el-Bağdâdî, Ebû Mansûr Abdülkahir. el-Fark beyne'l-fırak ve beyânü'l-fırkati'n-naciye minhum. thk. Muhammed Osman el-Huşt. Kahire: Mektebetü İbn Sina, [t.y.].
  • el-Bağdâdî, Ebû Mansûr Abdülkahir. Usûlu’d-dîn. İstanbul: Matbaatü’d-Devle, 1928.
  • Bestevi, Abdülalim Abdülazim. el-Mehdi el-Muntazar fî dav’i’l-ehâdîs ve’l-asari’s-sahiha ve akvali’l-ulema ve arai’l-fıraki’l-muhtelife. Mekke: el-Mektebetü’l-Mekkiyye, 1999/1420.
  • el-Buhârî, Muhammed b. İsmail. el-Câmiü’s-sahîh Sahîhu’l-Buhârî. 8 Cilt. İstanbul: Çağrı Yayınları, 1981.
  • el-Cürcânî, Seyyid Şerif. Şerhu’l-Mevâkıf. thk. Abdurrahman Umeyre. 3 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Cîl, 1417/1997.
  • Doğan, İsa. “Zeydiyye Mezhebi”. Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, sy. 3, (1989): 83-107.
  • Ebû Dâvûd, Süleyman b. Eşâs es-Sicistânî. es-Sünen. 5 Cilt. İstanbul: Çağrı Yayınları, 1981.
  • Ebu Zehra, Muhammed. el-İmam Zeyd: hayatuhu ve asruhu. Kahire: Dârü'l-Fikri'l-Arabi, 1425/2005.
  • Ebu Zehra, Muhammed. İslam’da Fıkhî Mezhepler Tarihi. çev. Abdülkadir Şener. 4 Cilt. Konya: Ayyıldız Matbaası, 1968.
  • el-Ekva, İsmail b. Ali. ez-Zeydiyye neş’etuha ve mu’takidatuha. San’a: Mektebetü’l-Ceyli’l-Cedîd, 1428/2007.
  • el-Eş'ari, Ebü'l-Hasan. Makalatü'l-İslâmiyyin ve ihtilafü'l-musallin. thk. Muhammed Muhyiddin Abdülhamid. 2 Cilt. Kahire: Mektebetü'n-Nehda’l-Mısriyye, 1950.
  • Fığlalı, Ethem Ruhi. “Mesih ve Mehdi İnancı Üzerine”. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 25, (1981): 179-214.
  • Goldziher, Ignaz. el-Akide ve'ş-şeria fi'l-İslâm. trc: Muhammed Yusuf Musa vd. Kahire: Darü'l-Kütübi'l-Hadise, [t.y.].
  • Gökalp, Yusuf. Şiî Gelenekte Alternatif Bir İktidar Mücadelesi Erken Dönem Zeydîlik, Ankara: Araştırma Yayınları, 2014.
  • Gökalp, Yusuf. “Zeydiyye Mezhebinin Görüşleri, Kültürel Miras ve İslam Düşüncesine Katkıları”, Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 2/2, (2007): 95-112.
  • el-Hadi ile’l-Hakk, Yahya b. el-Hüseyin b. el-Kasım b. İbrahim. Cevâbu mesâili Ebi’l-Kâsım er-Râzî. Mecmûu resâili’l-İmâm el-Hâdî ile’l-Hakk Yahya b. el-Hüseyn b. el-Kâsım b. İbrahim içinde. thk. Abdullah b. Muhammed eş-Şâzelî. Amman: Müessesetü’l-İmam Zeyd b. Ali es-Sekafiyye, 1421/2001.
  • el-Hadi ile’l-Hakk, Cevâbu mesâili’l-Hüseyn b. Abdullah et-Taberî. Mecmûu resâili’l-İmâm el-Hâdî ile’l-Hakk Yahya b. el-Hüseyn b. el-Kâsım b. İbrahim içinde. thk. Abdullah b. Muhammed eş-Şâzelî. Amman: Müessesetü’l-İmam Zeyd b. Ali es-Sekafiyye, 1421/2001.
  • el-Hadi ile’l-Hakk, Cevâbu mes̒eleti’n-nübüvve ve’l-imâme. Mecmûu resâili’l-İmâm el-Hâdî ile’l-Hakk Yahya b. el-Hüseyn b. el-Kâsım b. İbrahim içinde. thk. Abdullah b. Muhammed eş-Şâzelî. Amman: Müessesetü’l-İmam Zeyd b. Ali es-Sekafiyye, 1421/2001.
  • el-Hadi ile’l-Hakk, Kitâbu usûli’d-dîn. Mecmûu resâili’l-İmâm el-Hâdî ile’l-Hakk Yahya b. el-Hüseyn b. el-Kâsım b. İbrahim içinde. thk. Abdullah b. Muhammed eş-Şâzelî. Amman: Müessesetü’l-İmam Zeyd b. Ali es-Sekafiyye, 1421/2001.
  • el-Hadi ile’l-Hakk, Kitâbu’l-ahkâm fi’l-helal ve’l-haram. thk. el-Murtaza b. Zeyd el-Mahadverî el-Hasenî. San‘a: Mektebetü Bedr, 1434/2013.
  • el-Hadi ile’l-Hakk, Kitâbun fîhi marifetullah azze ve celle. Mecmûu resâili’l-İmâm el-Hâdî ile’l-Hakk Yahya b. el-Hüseyn b. el-Kâsım b. İbrahim içinde. thk. Abdullah b. Muhammed eş-Şâzelî. Amman: Müessesetü’l-İmam Zeyd b. Ali es-Sekafiyye, 1421/2001.
  • el-Hadi ile’l-Hakk, Kitâbu da‛vetin veccehe bihâ ilâ Ahmed b. Yahya b. Zeyd ve min kıbelihî. Mecmûu resâili’l-İmâm el-Hâdî ile’l-Hakk Yahya b. el-Hüseyn b. el-Kâsım b. İbrahim içinde. thk. Abdullah b. Muhammed eş-Şâzelî. Amman: Müessesetü’l-İmam Zeyd b. Ali es-Sekafiyye, 1421/2001.
  • el-Hadi ile’l-Hakk, Mes̒ele fi’l-imâme, Mecmûu resâili’l-İmâm el-Hâdî ile’l-Hakk Yahya b. el-Hüseyn b. el-Kâsım b. İbrahim içinde. thk. Abdullah b. Muhammed eş-Şâzelî. Amman: Müessesetü’l-İmam Zeyd b. Ali es-Sekafiyye, 1421/2001.
  • Hasan Hudayri Ahmed. Kıyamü’d-devleti’z-Zeydiyye fî’l-Yemen: 280-298 h. / 893-911 m. Kahire: Mektebetu Medbuli, 1996.
  • Hüseyin b. Bedreddin. Yenâbîu’n-nasiha fi’l-akâidi’s-sahiha. thk. el-Murtaza b. Zeyd el-Mahatvarî el-Hasenî. San’a: Mektebetü Bedr, 1422/2001.
  • İbn Harun, Yahya b. el-Hüseyin. Teysîru’l-metâlib fî emâlî Ebî Tâlib. thk. Abdullah b. Hammûd el-İzzî. San’a: Müessesetü’l-İmam Zeyd b. Alî, 1422/2002.
  • İbn Hazm, Ebû Muhammed b. Ali b. Ahmed b. Saîd. el-Fasl fi'l-milel ve'l-ehva ve'n-nihal. 5 Cilt. Kahire: Mektebetü’s-Selami’l-Alemiyye, [t.y.].
  • İbn Kesir, Ebü'l-Fida İmadüddin İsmail b. Ömer. el-Bidâye ve'n-nihaye. 14 Cilt. Beyrut: Mektebetü'l-Maârif, 1410/1990.
  • İbn Mâce, Muhammed b. Yezîd el-Kazvînî. es-Sünen. 2 Cilt. İstanbul: Çağrı Yayınları, 1981.
  • İbn Teymiyye, Ebü'l-Abbas Takıyyüddin Ahmed b. Abdülhalim. Minhacü's-sünneti'n-Nebeviyye. thk. Muhammed Reşad Salim. 9 Cilt. Riyad: Câmiatü’l-İmam Muhammed b. Suud el-İslâmiyye, 1986/1406.
  • İbnü’l-Bıtrik, Şemseddin Yahyâ b. el-Hasan b.Hüseyin el-Esedi. Umdetü uyûni sıhâhi’l-ahbâr. Kum: Müessesetü Neşri’l-İslâmî, 1407.
  • İbnü’l-Murtazâ, Mehdî-Lidînillâh Ahmed b. Yahyâ b. Murtaza. Kitâbu’l-kalâid fî tashîhi’l-akâid, Mukaddime-i Kitabi’l-Bahri'z-zehhar el-câmi' li-mezahibi ulemai'l-emsar içinde. San'a: Dârü'l-Hikmeti'l-Yemaniyye, 1988/1409.
  • İbnü’l-Murtazâ, Kitâbu’l-milel ve’n-nihal. Mukaddime-i Kitabi’l-Bahri'z-zehhar el-câmi' li-mezahibi ulemai'l-emsar içinde. 5 Cilt. San'a: Dârü'l-Hikmeti'l-Yemaniyye, 1988/1409.
  • İbnü’t-Tıktakâ, Muhammed b. Ali b. Tabâtabâ. el-Fahrî fi’l-âdâbi’s-sultâniyye ve’d-düveli’l-İslâmiyye. Beyrut: Dâru Sâdır, [t.y.].
  • el-İsfahânî, Ebu’l-Ferec. Makâtilu’t-tâlibîn. thk. Ahmet Sakar. Beyrut: Müessesetü’l-A’lemi li’l-Matbuat, 1427/2006.
  • İsferayînî, Ebü'l-Muzaffer İmadüddin. et-Tebsîr fi'd-din ve temyizü'l-fırkati'n-naciye ani'l-fıraki’l-hâlikîn. thk. Kemâl Yûsuf el-Hût. Beyrut: Âlemü'l-Kütüb, 1403/1983.
  • el-Kâsımî, Ahmed b. Muhammed b. Salah eş-Şerefî. Kitâbu iddeti’l-ekyâs fî şerhi meâni’l-esâs, 2 Cilt. (San’a: Dâru’l-Hikmeti’l-Yemâniyye 1415/1995.
  • el-Kummî, Sa'd b. Abdullah Ebû Halef. Kitâbü’l-makalat ve’l-fırak. tsh. Muhammed Cevâd Meşkûr. Tahran: Merkez-i İntişarat-ı İlmi ve Ferhengi, 1360.
  • Kutluay, Yaşar. İslam ve Yahudi Mezhepleri. İstanbul: Anka Yayınları, 2001.
  • el-Küleynî, Muhammed b. Yakub. Usûlu’l-Kâfî, 8 Cilt. Beyrut: Menşûrâtu’l-Fecr, 1428/2007.
  • Madelung, W. “al-Mahdi”, The Encylopedia of Islam. 5: 1230-1238. Leiden: E.J. Brill, 1986.
  • Malâtî, Ebü'l-Hüseyin Muhammed b. Ahmed b. Abdurrahman. et-Tenbih ve'r-red ala ehli'l-ehva ve'l-bida. thk. Muhammed Zeynuhum Muhammed Azb. Kahire: Mektebetu Medbuli, 1413/1992.
  • el-Mansûr Billah, Abdullah b. Hamza b. Süleyman. el-Ikdü’s-semîn fî ahkâmi eimmeti’l-hâdîn. thk. Abdüsselam b. Abbas. Amman: Müessesetü’l-İmam Zeyd b. Ali es-Sekâfiyye, 1421/2001.
  • Mes'udi, Ebü'l-Hasan Ali b. Hüseyin b. Ali. Mürûcü’z-zeheb ve me'âdinü'l-cevher. thk. Kemal Hasan Mer’î. 4 Cilt. Beyrut: Mektebetü’l-Asriyye, 2005.
  • Murtaza Muhammed b. Yahya el-Hadi. el-Îzâh, Mecmu’: kütübü ve resaili’l-imam el-Murtaza Muhammed b. Yahya el-Hadî içinde. 2 Cilt. Sa’de: Mektebetü’t-Türasi’l-İslamiyye, 1423/2002.
  • Müeyyed-Billah, Ebû İdris İmam Müeyyed-Billah Yahyâ b. Hamza b. Ali b. İbrahim Hüseyni. et-Temhid fi şerhi Mealimi'l-adl ve't-tevhid. thk. Hişam Hanefi Seyyid. 2 Cilt. Kahire: Mektebetü’s-Sekafeti’d-Diniyye, 2008/1429.
  • Müfid, Ebû Abdullah İbnü'l-Muallim Muhammed b. Muhammed. Evâilü’l-makâlât fi'l-mezahib ve'l-muhtarat. thk. İbrahim el-Ensârî. Meşhed: el-Mü'temerü'l-Alemi li-Elfiyyeti’ş-Şeyh el-Müfid, 1413.
  • Müslim, b. el-Haccâc el-Kuşeyrî. el-Câmiü’s-Sahîh. 3 Cilt. İstanbul: Çağrı Yayınları, 1981.
  • Naşi el-Ekber, Ebü'l-Abbas Abdullah b. Muhammed. Mesâilü’l-imâme. thk. Josef van Ess. Beyrut: Franz Steiner Verlag, 1971.
  • en-Neşşâr, Ali Sami. Neş'etü'l-fikri'l-felsefi fi'l-İslâm. 3 Cilt. Kahire: Dârü'l-Maârif, [t.y.].
  • Neşvanü’l-Himyeri, Ebû Saîd Neşvan b. Saîd. Huru’l-Iyn. thk. Kemal Mustafa. Beyrut: Dâru Âzâl, 1985.
  • en-Nevbahtî, Ebû Muhammed Hasan b. Musa. Fıraku’ş-Şia. İstanbul: Matbaatü’d-Devle, 1931.
  • er-Ressi, Ebû Muhammed Kâsım b. İbrâhim Kâsım b. İbrâhim. Kitâbu’l-usûli’t-tis‘a. Mecmûu kütüb ve resâili’l-İmam Muhammed b. el-Kasım er-Ressî içinde, thk. Abdülkerim Ahmed Cedban. Sa’de: Mektebetü’t-Türasi’l-İslâmî, 1423/2002.
  • Sırrı Giridi. Ârâu’l-milel. İstanbul: A. M. Şirket-i Mürettibiye Matbaası, 1303.
  • Subhi, Ahmed Mahmûd. Fî ilmi'l-kelam: Zeydiyye. Beyrut: Dârü'n-Nehdati'l-Arabiyye, 1991.
  • Subhi, Ahmed Mahmûd. Nazariyyetü'l-imame leda'ş-şiati'l-isna aşeriyye. Beyrut: Dârü'n-Nehdati'l-Arabiyye, 1991.
  • Şehristanî, Ebü'l-Feth. el-Milel ve'n-nihal. thk. Ali Mühenna ve Ali Hasan Faûr. 2 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Marife, 1414/1993.
  • Şeybî, Kamil Mustafa. es-Sılatu beyne't-tasavvuf ve't-teşeyyu': anasırü’ş-şia fî’t-tasavvuf. 2 Cilt. Beyrut: Dârü'l-Endelüs, 1982.
  • Tirmîzî, Muhammed b. Îsâ. es-Sünen. 5 Cilt. İstanbul: Çağrı Yayınları, 1981.
  • Ümit, Mehmet. Zeydi İmamet Düşüncesinin Teşekkülü. Ankara: Araştırma Yayınları, 2012.
  • Ümit, Mehmet. Zeydiyye-Mu’tezile Etkileşimi Zeyd b. Ali’den Kâsım Ressî’nin Ölümüne Kadar. İstanbul: İSAM Yayınları, 2010.
  • Ümit, Mehmet. “Zeydiyye Mezhebi, İmamet Anlayışı ve Sahabe Hakkındaki Görüşleri”, Yakın Doğu Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 1/2 (2015): 93-118.
  • Ümit, Mehmet. “Zeydîlerle Hanefiler Arasındaki İlişkiler Üzerine”. IV. Uluslararası Şeyh Şa’bân-ı Velî Sempozyumu –Hanefîlik-Mâturîdîlik- 05-07 Mayıs 2017 içinde, edit. Cengiz Çuhadar vd. 1: 181-194. Kastamonu: Kastamonu Üniversitesi Matbaası, 2017.
  • Ümit, Mehmet. “Hazar Zeydîleri ve Mu’tezilîler”, İslâmî İlimler Dergisi 6/1 (2011): 231-254.
  • Üzüm, İlyas. “Mutarrif eş-Şihâbî”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 31: 374-375. Ankara: TDV Yayınları, 2006.
  • Yahya b. Hüseyin b. Kasım b. Muhammed b. Ali. Gâyetü’l-emânî fî aħbâri’l-kutri’l-Yemânî. thk. Saîd Abdülfettah Aşur. Kahire: Dârü'l-Katibi'l-Arabi, 1388/1968.
  • Yavuz, Yusuf Şevki. “Mehdî”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 28: 371-374. Ankara: TDV Yayınları, 2003.
  • Yücel, Fatih. “İlk Dönem Irak Hanefîlerinin Zeydî Usulüne Etkilerine Yönelik Bir İnceleme (Kerhi ve Ebû Abdullah el-Basrî Örneği)”. Diyanet İlmi Dergi 52/2, (2016): 115-146.
  • ez-Zeydî, el-Kâzım. Mecmûatu’r-resâili’l-mühimme havle’z-Zeydiyye. [y.y.]: y.y., 1435/2014.

Zeydiyye Fırkasının Mehdilik Anlayışı

Year 2017, Volume: 10 Issue: 2, 353 - 388, 30.12.2017

İbrahim Bayram

https://doi.org/10.18403/emakalat.324817

Abstract

Şia’nın en ılımlı kolu olarak bilinen Zeydiyye, bazı marjinal grupları
dışarıda bırakılacak olursa mehdilik konusunda da mutedil tavrını sürdürmüştür.
İmam olabilmek için insanları kendi davasına açıkça çağırmayı şart koşmaları ve
emir bi’l-ma’ruf ve nehiy ani’l-münker ilkesine çok büyük değer vermeleri
onların mehdilik konusundaki tutumlarını belirlemiştir. Gaybet, ric’at ve
takiyye konusunda olumsuz görüş bildirmeleri de bu meseledeki tavırlarında
etkili olmuştur. Şia’nın diğer kollarından farklı olarak dönüşü beklenen bir
mehdi anlayışını kabul etmeyen Zeydiyye, ahir zamanda ortaya çıkacak bir mehdi
fikrini ise benimsemektedir. Bu manada onların Ehl-i Sünnet’te bulunan mehdilik
anlayışına benzer bir yaklaşım içerisinde olduklarını söylemek mümkündür

Keywords

Zeydiyye Şia mehdî imam Zeyd b. Ali

References

  • Ahmed Emin. Duha’l-İslâm. 3 Cilt. Kahire: Mektebetü'n-Nehdati'l-Mısriyye, 1964.
  • Alûsî, Ebü's-Senâ Şehâbeddîn Mahmûd b. Abdullâh b. Mahmûd. Ruhu’l-meani, 30 Cilt. Beyrut: Dâru İhyai't-Türasi'l-Arabi, [t.y.].
  • Amerreci, Ahmed Şevki İbrâhim. el-Hayatü’s-siyasiyye ve’l-fikriyye li’z-zeydiyye fî’l-meşriki’l-İslâmî. Kahire: Mektebetu Medbuli, 2000.
  • Atay, Hüseyin. Ehl-i Sünnet ve Şia. Ankara: Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları, 1983.
  • el-Bağdâdî, Ebû Mansûr Abdülkahir. el-Fark beyne'l-fırak ve beyânü'l-fırkati'n-naciye minhum. thk. Muhammed Osman el-Huşt. Kahire: Mektebetü İbn Sina, [t.y.].
  • el-Bağdâdî, Ebû Mansûr Abdülkahir. Usûlu’d-dîn. İstanbul: Matbaatü’d-Devle, 1928.
  • Bestevi, Abdülalim Abdülazim. el-Mehdi el-Muntazar fî dav’i’l-ehâdîs ve’l-asari’s-sahiha ve akvali’l-ulema ve arai’l-fıraki’l-muhtelife. Mekke: el-Mektebetü’l-Mekkiyye, 1999/1420.
  • el-Buhârî, Muhammed b. İsmail. el-Câmiü’s-sahîh Sahîhu’l-Buhârî. 8 Cilt. İstanbul: Çağrı Yayınları, 1981.
  • el-Cürcânî, Seyyid Şerif. Şerhu’l-Mevâkıf. thk. Abdurrahman Umeyre. 3 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Cîl, 1417/1997.
  • Doğan, İsa. “Zeydiyye Mezhebi”. Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, sy. 3, (1989): 83-107.
  • Ebû Dâvûd, Süleyman b. Eşâs es-Sicistânî. es-Sünen. 5 Cilt. İstanbul: Çağrı Yayınları, 1981.
  • Ebu Zehra, Muhammed. el-İmam Zeyd: hayatuhu ve asruhu. Kahire: Dârü'l-Fikri'l-Arabi, 1425/2005.
  • Ebu Zehra, Muhammed. İslam’da Fıkhî Mezhepler Tarihi. çev. Abdülkadir Şener. 4 Cilt. Konya: Ayyıldız Matbaası, 1968.
  • el-Ekva, İsmail b. Ali. ez-Zeydiyye neş’etuha ve mu’takidatuha. San’a: Mektebetü’l-Ceyli’l-Cedîd, 1428/2007.
  • el-Eş'ari, Ebü'l-Hasan. Makalatü'l-İslâmiyyin ve ihtilafü'l-musallin. thk. Muhammed Muhyiddin Abdülhamid. 2 Cilt. Kahire: Mektebetü'n-Nehda’l-Mısriyye, 1950.
  • Fığlalı, Ethem Ruhi. “Mesih ve Mehdi İnancı Üzerine”. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 25, (1981): 179-214.
  • Goldziher, Ignaz. el-Akide ve'ş-şeria fi'l-İslâm. trc: Muhammed Yusuf Musa vd. Kahire: Darü'l-Kütübi'l-Hadise, [t.y.].
  • Gökalp, Yusuf. Şiî Gelenekte Alternatif Bir İktidar Mücadelesi Erken Dönem Zeydîlik, Ankara: Araştırma Yayınları, 2014.
  • Gökalp, Yusuf. “Zeydiyye Mezhebinin Görüşleri, Kültürel Miras ve İslam Düşüncesine Katkıları”, Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 2/2, (2007): 95-112.
  • el-Hadi ile’l-Hakk, Yahya b. el-Hüseyin b. el-Kasım b. İbrahim. Cevâbu mesâili Ebi’l-Kâsım er-Râzî. Mecmûu resâili’l-İmâm el-Hâdî ile’l-Hakk Yahya b. el-Hüseyn b. el-Kâsım b. İbrahim içinde. thk. Abdullah b. Muhammed eş-Şâzelî. Amman: Müessesetü’l-İmam Zeyd b. Ali es-Sekafiyye, 1421/2001.
  • el-Hadi ile’l-Hakk, Cevâbu mesâili’l-Hüseyn b. Abdullah et-Taberî. Mecmûu resâili’l-İmâm el-Hâdî ile’l-Hakk Yahya b. el-Hüseyn b. el-Kâsım b. İbrahim içinde. thk. Abdullah b. Muhammed eş-Şâzelî. Amman: Müessesetü’l-İmam Zeyd b. Ali es-Sekafiyye, 1421/2001.
  • el-Hadi ile’l-Hakk, Cevâbu mes̒eleti’n-nübüvve ve’l-imâme. Mecmûu resâili’l-İmâm el-Hâdî ile’l-Hakk Yahya b. el-Hüseyn b. el-Kâsım b. İbrahim içinde. thk. Abdullah b. Muhammed eş-Şâzelî. Amman: Müessesetü’l-İmam Zeyd b. Ali es-Sekafiyye, 1421/2001.
  • el-Hadi ile’l-Hakk, Kitâbu usûli’d-dîn. Mecmûu resâili’l-İmâm el-Hâdî ile’l-Hakk Yahya b. el-Hüseyn b. el-Kâsım b. İbrahim içinde. thk. Abdullah b. Muhammed eş-Şâzelî. Amman: Müessesetü’l-İmam Zeyd b. Ali es-Sekafiyye, 1421/2001.
  • el-Hadi ile’l-Hakk, Kitâbu’l-ahkâm fi’l-helal ve’l-haram. thk. el-Murtaza b. Zeyd el-Mahadverî el-Hasenî. San‘a: Mektebetü Bedr, 1434/2013.
  • el-Hadi ile’l-Hakk, Kitâbun fîhi marifetullah azze ve celle. Mecmûu resâili’l-İmâm el-Hâdî ile’l-Hakk Yahya b. el-Hüseyn b. el-Kâsım b. İbrahim içinde. thk. Abdullah b. Muhammed eş-Şâzelî. Amman: Müessesetü’l-İmam Zeyd b. Ali es-Sekafiyye, 1421/2001.
  • el-Hadi ile’l-Hakk, Kitâbu da‛vetin veccehe bihâ ilâ Ahmed b. Yahya b. Zeyd ve min kıbelihî. Mecmûu resâili’l-İmâm el-Hâdî ile’l-Hakk Yahya b. el-Hüseyn b. el-Kâsım b. İbrahim içinde. thk. Abdullah b. Muhammed eş-Şâzelî. Amman: Müessesetü’l-İmam Zeyd b. Ali es-Sekafiyye, 1421/2001.
  • el-Hadi ile’l-Hakk, Mes̒ele fi’l-imâme, Mecmûu resâili’l-İmâm el-Hâdî ile’l-Hakk Yahya b. el-Hüseyn b. el-Kâsım b. İbrahim içinde. thk. Abdullah b. Muhammed eş-Şâzelî. Amman: Müessesetü’l-İmam Zeyd b. Ali es-Sekafiyye, 1421/2001.
  • Hasan Hudayri Ahmed. Kıyamü’d-devleti’z-Zeydiyye fî’l-Yemen: 280-298 h. / 893-911 m. Kahire: Mektebetu Medbuli, 1996.
  • Hüseyin b. Bedreddin. Yenâbîu’n-nasiha fi’l-akâidi’s-sahiha. thk. el-Murtaza b. Zeyd el-Mahatvarî el-Hasenî. San’a: Mektebetü Bedr, 1422/2001.
  • İbn Harun, Yahya b. el-Hüseyin. Teysîru’l-metâlib fî emâlî Ebî Tâlib. thk. Abdullah b. Hammûd el-İzzî. San’a: Müessesetü’l-İmam Zeyd b. Alî, 1422/2002.
  • İbn Hazm, Ebû Muhammed b. Ali b. Ahmed b. Saîd. el-Fasl fi'l-milel ve'l-ehva ve'n-nihal. 5 Cilt. Kahire: Mektebetü’s-Selami’l-Alemiyye, [t.y.].
  • İbn Kesir, Ebü'l-Fida İmadüddin İsmail b. Ömer. el-Bidâye ve'n-nihaye. 14 Cilt. Beyrut: Mektebetü'l-Maârif, 1410/1990.
  • İbn Mâce, Muhammed b. Yezîd el-Kazvînî. es-Sünen. 2 Cilt. İstanbul: Çağrı Yayınları, 1981.
  • İbn Teymiyye, Ebü'l-Abbas Takıyyüddin Ahmed b. Abdülhalim. Minhacü's-sünneti'n-Nebeviyye. thk. Muhammed Reşad Salim. 9 Cilt. Riyad: Câmiatü’l-İmam Muhammed b. Suud el-İslâmiyye, 1986/1406.
  • İbnü’l-Bıtrik, Şemseddin Yahyâ b. el-Hasan b.Hüseyin el-Esedi. Umdetü uyûni sıhâhi’l-ahbâr. Kum: Müessesetü Neşri’l-İslâmî, 1407.
  • İbnü’l-Murtazâ, Mehdî-Lidînillâh Ahmed b. Yahyâ b. Murtaza. Kitâbu’l-kalâid fî tashîhi’l-akâid, Mukaddime-i Kitabi’l-Bahri'z-zehhar el-câmi' li-mezahibi ulemai'l-emsar içinde. San'a: Dârü'l-Hikmeti'l-Yemaniyye, 1988/1409.
  • İbnü’l-Murtazâ, Kitâbu’l-milel ve’n-nihal. Mukaddime-i Kitabi’l-Bahri'z-zehhar el-câmi' li-mezahibi ulemai'l-emsar içinde. 5 Cilt. San'a: Dârü'l-Hikmeti'l-Yemaniyye, 1988/1409.
  • İbnü’t-Tıktakâ, Muhammed b. Ali b. Tabâtabâ. el-Fahrî fi’l-âdâbi’s-sultâniyye ve’d-düveli’l-İslâmiyye. Beyrut: Dâru Sâdır, [t.y.].
  • el-İsfahânî, Ebu’l-Ferec. Makâtilu’t-tâlibîn. thk. Ahmet Sakar. Beyrut: Müessesetü’l-A’lemi li’l-Matbuat, 1427/2006.
  • İsferayînî, Ebü'l-Muzaffer İmadüddin. et-Tebsîr fi'd-din ve temyizü'l-fırkati'n-naciye ani'l-fıraki’l-hâlikîn. thk. Kemâl Yûsuf el-Hût. Beyrut: Âlemü'l-Kütüb, 1403/1983.
  • el-Kâsımî, Ahmed b. Muhammed b. Salah eş-Şerefî. Kitâbu iddeti’l-ekyâs fî şerhi meâni’l-esâs, 2 Cilt. (San’a: Dâru’l-Hikmeti’l-Yemâniyye 1415/1995.
  • el-Kummî, Sa'd b. Abdullah Ebû Halef. Kitâbü’l-makalat ve’l-fırak. tsh. Muhammed Cevâd Meşkûr. Tahran: Merkez-i İntişarat-ı İlmi ve Ferhengi, 1360.
  • Kutluay, Yaşar. İslam ve Yahudi Mezhepleri. İstanbul: Anka Yayınları, 2001.
  • el-Küleynî, Muhammed b. Yakub. Usûlu’l-Kâfî, 8 Cilt. Beyrut: Menşûrâtu’l-Fecr, 1428/2007.
  • Madelung, W. “al-Mahdi”, The Encylopedia of Islam. 5: 1230-1238. Leiden: E.J. Brill, 1986.
  • Malâtî, Ebü'l-Hüseyin Muhammed b. Ahmed b. Abdurrahman. et-Tenbih ve'r-red ala ehli'l-ehva ve'l-bida. thk. Muhammed Zeynuhum Muhammed Azb. Kahire: Mektebetu Medbuli, 1413/1992.
  • el-Mansûr Billah, Abdullah b. Hamza b. Süleyman. el-Ikdü’s-semîn fî ahkâmi eimmeti’l-hâdîn. thk. Abdüsselam b. Abbas. Amman: Müessesetü’l-İmam Zeyd b. Ali es-Sekâfiyye, 1421/2001.
  • Mes'udi, Ebü'l-Hasan Ali b. Hüseyin b. Ali. Mürûcü’z-zeheb ve me'âdinü'l-cevher. thk. Kemal Hasan Mer’î. 4 Cilt. Beyrut: Mektebetü’l-Asriyye, 2005.
  • Murtaza Muhammed b. Yahya el-Hadi. el-Îzâh, Mecmu’: kütübü ve resaili’l-imam el-Murtaza Muhammed b. Yahya el-Hadî içinde. 2 Cilt. Sa’de: Mektebetü’t-Türasi’l-İslamiyye, 1423/2002.
  • Müeyyed-Billah, Ebû İdris İmam Müeyyed-Billah Yahyâ b. Hamza b. Ali b. İbrahim Hüseyni. et-Temhid fi şerhi Mealimi'l-adl ve't-tevhid. thk. Hişam Hanefi Seyyid. 2 Cilt. Kahire: Mektebetü’s-Sekafeti’d-Diniyye, 2008/1429.
  • Müfid, Ebû Abdullah İbnü'l-Muallim Muhammed b. Muhammed. Evâilü’l-makâlât fi'l-mezahib ve'l-muhtarat. thk. İbrahim el-Ensârî. Meşhed: el-Mü'temerü'l-Alemi li-Elfiyyeti’ş-Şeyh el-Müfid, 1413.
  • Müslim, b. el-Haccâc el-Kuşeyrî. el-Câmiü’s-Sahîh. 3 Cilt. İstanbul: Çağrı Yayınları, 1981.
  • Naşi el-Ekber, Ebü'l-Abbas Abdullah b. Muhammed. Mesâilü’l-imâme. thk. Josef van Ess. Beyrut: Franz Steiner Verlag, 1971.
  • en-Neşşâr, Ali Sami. Neş'etü'l-fikri'l-felsefi fi'l-İslâm. 3 Cilt. Kahire: Dârü'l-Maârif, [t.y.].
  • Neşvanü’l-Himyeri, Ebû Saîd Neşvan b. Saîd. Huru’l-Iyn. thk. Kemal Mustafa. Beyrut: Dâru Âzâl, 1985.
  • en-Nevbahtî, Ebû Muhammed Hasan b. Musa. Fıraku’ş-Şia. İstanbul: Matbaatü’d-Devle, 1931.
  • er-Ressi, Ebû Muhammed Kâsım b. İbrâhim Kâsım b. İbrâhim. Kitâbu’l-usûli’t-tis‘a. Mecmûu kütüb ve resâili’l-İmam Muhammed b. el-Kasım er-Ressî içinde, thk. Abdülkerim Ahmed Cedban. Sa’de: Mektebetü’t-Türasi’l-İslâmî, 1423/2002.
  • Sırrı Giridi. Ârâu’l-milel. İstanbul: A. M. Şirket-i Mürettibiye Matbaası, 1303.
  • Subhi, Ahmed Mahmûd. Fî ilmi'l-kelam: Zeydiyye. Beyrut: Dârü'n-Nehdati'l-Arabiyye, 1991.
  • Subhi, Ahmed Mahmûd. Nazariyyetü'l-imame leda'ş-şiati'l-isna aşeriyye. Beyrut: Dârü'n-Nehdati'l-Arabiyye, 1991.
  • Şehristanî, Ebü'l-Feth. el-Milel ve'n-nihal. thk. Ali Mühenna ve Ali Hasan Faûr. 2 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Marife, 1414/1993.
  • Şeybî, Kamil Mustafa. es-Sılatu beyne't-tasavvuf ve't-teşeyyu': anasırü’ş-şia fî’t-tasavvuf. 2 Cilt. Beyrut: Dârü'l-Endelüs, 1982.
  • Tirmîzî, Muhammed b. Îsâ. es-Sünen. 5 Cilt. İstanbul: Çağrı Yayınları, 1981.
  • Ümit, Mehmet. Zeydi İmamet Düşüncesinin Teşekkülü. Ankara: Araştırma Yayınları, 2012.
  • Ümit, Mehmet. Zeydiyye-Mu’tezile Etkileşimi Zeyd b. Ali’den Kâsım Ressî’nin Ölümüne Kadar. İstanbul: İSAM Yayınları, 2010.
  • Ümit, Mehmet. “Zeydiyye Mezhebi, İmamet Anlayışı ve Sahabe Hakkındaki Görüşleri”, Yakın Doğu Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 1/2 (2015): 93-118.
  • Ümit, Mehmet. “Zeydîlerle Hanefiler Arasındaki İlişkiler Üzerine”. IV. Uluslararası Şeyh Şa’bân-ı Velî Sempozyumu –Hanefîlik-Mâturîdîlik- 05-07 Mayıs 2017 içinde, edit. Cengiz Çuhadar vd. 1: 181-194. Kastamonu: Kastamonu Üniversitesi Matbaası, 2017.
  • Ümit, Mehmet. “Hazar Zeydîleri ve Mu’tezilîler”, İslâmî İlimler Dergisi 6/1 (2011): 231-254.
  • Üzüm, İlyas. “Mutarrif eş-Şihâbî”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 31: 374-375. Ankara: TDV Yayınları, 2006.
  • Yahya b. Hüseyin b. Kasım b. Muhammed b. Ali. Gâyetü’l-emânî fî aħbâri’l-kutri’l-Yemânî. thk. Saîd Abdülfettah Aşur. Kahire: Dârü'l-Katibi'l-Arabi, 1388/1968.
  • Yavuz, Yusuf Şevki. “Mehdî”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 28: 371-374. Ankara: TDV Yayınları, 2003.
  • Yücel, Fatih. “İlk Dönem Irak Hanefîlerinin Zeydî Usulüne Etkilerine Yönelik Bir İnceleme (Kerhi ve Ebû Abdullah el-Basrî Örneği)”. Diyanet İlmi Dergi 52/2, (2016): 115-146.
  • ez-Zeydî, el-Kâzım. Mecmûatu’r-resâili’l-mühimme havle’z-Zeydiyye. [y.y.]: y.y., 1435/2014.
There are 73 citations in total.

Details

Subjects Religious Studies
Journal Section Articles
Authors

İbrahim Bayram

Publication Date December 30, 2017
Submission Date June 30, 2017
Acceptance Date December 24, 2017
Published in Issue Year 2017Volume: 10 Issue: 2

Cite

ISNAD Bayram, İbrahim. “Zeydiyye Fırkasının Mehdilik Anlayışı”. e-Makalat Mezhep Araştırmaları Dergisi 10/2 (December 2017), 353-388. https://doi.org/10.18403/emakalat.324817.

_____________________________________  ISSN 1309-5803 e-Makâlât Mezhep Araştırmaları Dergisi  _______________________________