Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

Siyer Çevresini Tasvir Meselesi

Yıl 2019, Sayı: 6, 13 - 31, 08.08.2019

Öz

İbn Haldûn, bir olayın meydana geldiği çevre ve
koşullarla birlikte kaydedilmesi gerektiğine, tarihte
yöntem meselesi zaviyesinden dikkat çekmiş ve bu
meseleye büyük ehemmiyet vermiştir.
Siyer olayları, -ilmî manada- bilinen bir çevrede
meydana gelmiştir. Siyer çevresinin ilmî kıstaslarla
vesika ve verilere dayalı olarak tespit ve tasviri; siyer
tetkiklerinde önemli bir konu ve vasıtadır. Siyer
çevresini tasvir problemi; insan-çevre ilişkisinin
mahiyeti meselesiyle de yakından alakalıdır.
Bu makalede; siyer olaylarının meydana geldiği
çevreyi tasvir meselesi ve tasvir tarzlarıyla ilgili
bazı tahlil, tetkik ve mülahazalar ele alınmış;
Kur’ân-ı Kerîm, Cahiliye devrini tasvir konusunda
önemli kaynaklardan birisi olan Cahiliye şiiri ve
İslâm kaynaklarının siyer çevresini tasvir tarzlarına
değinilmiş ve bu kaynaklardan bazı örnekler
verilmiştir.

Kaynakça

  • Ahmed b. Hanbel (v. 241/855), el-Müsned, thk. Şuayb el-Arnavut v.dğr., nşr.
  • Müessesetu’r-Risâle, 1421/2001.
  • Ali, Cevad (1907-1987), el-Mufassal fî Tarîhi’l-Arab Kable’l-İslâm, nşr. Dârü’s- Sâkî.
  • Âtik b. Gays el-Bilâdî, Mu’cem el-Me’âlim el-Coğrafiyye fi’s-Sîreti’n-Nebeviyye, nşr. Dâru Mekke, 1402/1982.Azizova, E., “Vâdilkurâ”, DİA, XLI,421-423.
  • Bâkıllânî’nin (v. 403/1013), Kitâbü’t-Temhîdfi’r-Red ‘ale’l-Mülhideti’l-Mu’attılave’r- Râfizave’l-Havâricve’l-Mu’tezile, thk. R. J. McCarthy, Beyrut 1957.
  • Çağatay, Neşet, İslâm Öncesi Arap Tarihi ve Câhiliye Çağı, Ankara 1982. Ebû Ali el-Muzaffer b. Fazl b. Yahya el-Hüseynî (584-656/1188-1258), Nazratü’l-İğrîz fî Nusreti’l-Karîz, thk. NuhâÂrif el-Hasan, Dımaşk.
  • Ebû Bekir b. EbîŞeybe Abdullah b. Muhammed el-Absî (v. 235/849), el-Kitâb el-Musanneffi’l-Ahâdîsve’l-Asâr, thk. Kemal Yusuf el-Hût, Riyad 1409.
  • Ebû İbrahim İzzeddîn Muhammed b. İsmail el-Hasenî el-Kehlânî es- San’ânî (v. 1182), et-Tenvîr Şerh el-Câmi’ es-Sağîr, thk. Muhammed İshak Muhammed İbrahim, Riyad 1432/2011.
  • el-İstahrî (v. 340/951-52’den sonra), Ülkelerin Yolları (Kitâbü’l-Mesâlikve’lmemâlik), çev. Murat Ağarı, İstanbul 2015.
  • Fayda, Mustafa, “Câhiliye”, DİA, VII,17-19; --------, “Cevâd Ali”, DİA, VII,429-430 Grohman, “Vâdilkurâ”, İ. A. (MEB), XIII,136-137.
  • Hakîm et-Tirmizî (v. 320?), Nevâdiru’l-Usûl fî Ehâdisi’r-Resûl, thk. Abdurrahman Umeyre, nşr. Dâru’l-Cîl – Beyrut, II,311-316.
  • Izutsu, Toshihiko, Kur’ân’da Allah ve İnsan, çev. Süleyman Ateş, İstanbul ts.; --------, Kur’ân’da Dini ve Ahlaki Kavramlar, çev. Selahettin Ayaz, Pınar Yayınları.
  • İbn Abdilmün‘imel-Himyerî es-Sinhâcî (v. 727/1327 [?]), er-Ravdu’l-Mi’târ fî Haberi’l-Aktâr, thk. İhsan Abbas, Beyrut 1980, II. Baskı.
  • İbn el-Fûtî eş-Şeybânî Kemâleddîn Ebu’l-Fazl Abdürrezzâk b. Ahmed (v. 723/1323), Mu’cemu’l-Udebâ fî Mu’cemi’l-Elkâb, thk. Muhammed el- Kazım, İran 1416, I. Baskı.
  • İbn Haldûn’un (732-808/1332-406), Kitâbü’l-İber, Beyrut 1413/1992.
  • İbn Havkal [Ebü’l-Ka- sım Muhammed b. Alî en-Nasîbî el-Bağdâdî (IV./X. yüzyıl)], 10. Asırda İslâm Coğrafyası (Sûretü’l-Arz), çev. Ramazan Şeşen, İstanbul 2004.
  • İbn Kuteybe (v. 276/889), ‘Uyûnü’l-Ahbâr, nşr. Dâr el-Kutub el-İlmiyye, Beyrut 1418.
  • İbn Sellâm el-Cümahî’ye (v. 231/846), Tabakâti’ş-Şa’râ’, Beyrut 1422/2001.
  • Kazancı, Ahmet, “Câhiliye Döneminde Müsbet Davranışlar”, Uludağ Ü. İlahiyat F. Dergisi, sayı: 1, cilt: 1,
  • Kemâleddîn Ebu’l-Bekâ’ Muhammed b. Musa ed-Demîrî eş-Şafiî (v. 808/1405), en-Necmu’l-Vehhâc fî Şerhi’l-Minhâc, nşr. Dâru’l-Minhâc, Cidde 1425/2004.
  • Kudâî (v. 454/1062), Ebû Abdillâh Muhammed b. Selâme b. Ca‘fer, Müsnedü’şŞihâb, thk. Hamdî b. Abdilmecid es-Selefî, nşr. Müessestü’r-Risâle, Beyrut 1407/1986.
  • Makdisî (335-378/946-988), Muhammed b. Ahmed, Ahsenü’t-Tekâsîm fî Ma’rifeti’l-Ekâlîm, thk. Gazi Tulaymat, Dımaşk 1980.
  • Nedvi, S. Süleyman, Kur’ân-ı Kerîm’de Kavimler ve Toplumlar: Âd, Semûd, Medyen, çev. Abdullah Davudoğlu, İstanbul 1424/2003.
  • Öğmüş, Harun, Câhiliyye Döneminde Araplar: Câhiliyye Şiirine Göre İslâm Öncesi Arap Toplumu ve Kur’ân’ın Getirdiği Değişim, İz Yayınları, İstanbul 2013. Sarıcık, Murat, İnanç ve Zihniyet Olarak Câhiliye, İstanbul 2004.
  • Sıbtİbü’l-Cevzî (581-654), Mir’âtü’z-Zamân fî Tevârihi’l-‘Â’yân, thk. Muhammed Berekât v.dğr., Dımaşk 1434/2013.
  • Süheylî (508-581/1114-1185), Ebu’l-Kâsım Abdurrahmân b. Abdillah el- Has’amî, er-Ravdü’l-Unuf fî Şerhi’s-Sîreti’n-Nebeviyye li İbn Hişâm, thk. Ömer Abdüsselâm es-Selâmî, Beyrut 1421/2000.
  • Tülücü, Süleyman, “Câhiliye Kelimesinin Mana ve Menşe’i”, Atatürk Ü. İslâmî İlimler Fk. Dergisi, Ankara 1980, sayı: 4, s. 279-285.
  • Weir, T. H., “Câhiliye”, İslâm Ansiklopedisi (MEB), III,11.
  • Yakût el-Hamevî (v. 626/1229), Mu’cemu’l-Buldân, Beyrut 1995, II. Baskı, Dâr Sâdır Neşri.
  • Yazarı Meçhul (372/982’de telif edilmiş), Hudûdü’l-Âlem Mine’l-Meşrikile’l- Mağrib, thk. V. Minorsky, çev. Abdullah Duman – Murat Ağarı, İstanbul 2008.
  • Zurekî (v. 180/796), Ebû İshâk el-Medenî İsmail b. Ca’fer b. Ebî Kesîr el- Ensârî, Hadîs Ali b. Ca’fer es-Sa’dî ‘an İsmail b. Ca’fer el-Medenî, thk. Ömer b. Refûd b. Refîd es-Sefiyânî, Riyad 1418/1998.
  • Zürkanî (v. 1122/1710), Ebû Abdillâh Muhammed b. Abdilbâkî b. Yûsuf, Şerhu’l-Muvatta’ (Ebhecü’l-Mesâlik bi Şerhi Muvatta’i’l-İmâm Mâlik), thk. Taha Abdurraûf Sa’d, Kahire 1424/2003.
Toplam 32 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Bölüm Araştırma Makaleleri
Yazarlar

Kasım Şulul

Yayımlanma Tarihi 8 Ağustos 2019
Gönderilme Tarihi 1 Temmuz 2019
Yayımlandığı Sayı Yıl 2019 Sayı: 6

Kaynak Göster

ISNAD Şulul, Kasım. “Siyer Çevresini Tasvir Meselesi”. Siyer Araştırmaları Dergisi 6 (Ağustos 2019), 13-31.
30407
Siyer Araştırmaları Dergisi Creative Commons Atıf-GayriTicari 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.