Öz
İlk insanlar
çoğunlukla dünyanın düz olduğunu varsayıyorlardı. Sözgelimi Fırat ve Dicle
arasında dönemin en gelişmiş medeniyetini inşa edip yazıyı icat eden Sümerler,
Eski Çinliler, Bâbilliler ve Hintliler ellerindeki verilere dayanarak yerkürenin
düz olduğunu düşünüyorlardı. Eski Yunan’da önceleri yerin düz olduğu fikri
kabul görse de Parmenides, Eflâtun ve bilhassa Aristo’dan sonra dünyanın
yuvarlak olduğu fikri kesin kabul görmüştür. Hıristiyanlığın ortaya çıkmasından
sonra Ortaçağ kozmolojisinde fazla bir ilerleme kaydedilmemiş ve bu dönemde
Hıristiyanlık kozmolojisinin etkisiyle yerin düz olduğu görüşü kabul görmüştür.
Fakat Müslüman bilginlerin kahir ekseriyeti
Batlamyus’un usullerine uyarak dünyanın yuvarlak olduğu düşüncesini daha ilk
dönemlerden itibaren kabul etmişlerdir. Daha sonra Astronomi alanında yapılan
çalışmalar, bilimsel arenada dünyanın yuvarlak olduğu fikrinin şüphesiz
bir hakikat olarak genel kabul görmesine neden olmuştur. Ancak son yıllarda başta
ABD’de gerçekleştirilen “Düz Dünya Konferansı” olmak üzere birçok ülkede
düzenlenen etkinliklerle dünyanın düz olduğunu iddia eden yüzlerce kişinin
katılması, genel kabul gören bu fikrin tersine dünyanın düz olduğu savını ileri
süren eğilimin giderek revaç bulduğunu göstermektedir. Bu çalışmada Kur’ân’ın
öğretisi ve modern bilimin evrenin işleyişine dair verileri bağlamında “Düz
Dünya Teorisi” tartışılacaktır.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- ABDULBAKİ, M. Fuâd, Mu’cemu’l-Mufehras li Elfâzi’l-Kur’âni’l-Kerîm, İstanbul, 1990.
- APAYDIN, H. Yunus, “İbn Hazm”, DİA, (XX/52-56), İstanbul, 1999.
- ATEŞ, Süleyman, Kur’ân-ı Kerîm Tefsîri, İstanbul, 1995.
- BEYDAVÎ, Kâdî Nâsırüddîn Ebû Saîd (Ebû Muhammed) Abdullāh b. Ömer b. Muhammed, Envâru’t-Tenzîl ve Esrâru’t-Te’vîl, Byy., 1296.----------, Beydavî Tefsiri, Trc. Abdülvehhab Öztürk, İstanbul, 2011.
- CAN, Seyithan, “Fahreddin er-Râzî’ye Göre Âlem’in Yaratılış Süreci”, Edebali İslamiyat Dergisi, Cilt: 2, Sayı: 4, Kasım, 2018.
- CİSR, Hüseyin, Risâle-i Hâmidiye, Çev. Manastırlı İsmail Hakkı, Sadeleştiren: Ahmet Gül, İstanbul, 1973.
- CÜRCÂNÎ, Ebu’l-Hasan Seyyid Şerif Ali b. Muhammed b. Ali, Şerhu’l-Mevâkıf, İstanbul, 1311.----------, Kitâbu’t-Ta’rîfât, Kahire, Trs.
- ÇAĞRICI, Mustafa, “Yer”, DİA, (XXXXIII/478-478), İstanbul, 2013.ÇELİK, Ömer, Hakk’ın Daveti Kur’ân-ı Kerîm Meâli Tesfîri, İstanbul, 2013.----------, Tefsir Usûlü ve Tarihi, İstanbul, 2012.
- DE WAUX, B. Carra, “Dünya”, İA, (III/664-665), İstanbul, 1977.
- DUMAN, Zeki, Beyânu’l-Hak (Kurân-ı Kerîm’in Nüzul Sırasına Göre Tefsîr), Ankara, 2016.
- ERDEM, Hüsameddin, İlkçağ Felsefesi Tarihi, Konya 1998.
- EBU’L-BEKÂ, el-Kefevî, el-Külliyât, Bulak, 1253.
- ELMALILI, Muhammed Hamdi Yazır, Hak Dini Kur’ân Dili, İstanbul, Trs.
- FAYDA, Mustafa, “Taberî Muhammed b. Cerîr”, DİA, (XXXIX/314-318), İstanbul, 2010.
- FERRÂ, Taha Osmân - Muhammed Mahmûd Muhammedeyn, el-Medhel ilâ ‘İlmi’l-Coğrafya ve’l-Bîe, Dermek, Ts.
- FÎRÛZÂBÂDÎ, Mecduddîn Muhammed b. Ya’kûb, el-Kâmusu’l-Muhît, Beyrut, 2005.
- GAZZÂLÎ, Ebû Hâmid, Tehâfutu’l-Felâsife, Kahire, Trs.
- GÖKMEN, Fatin, “Bîrûnî”, İA, (II/645-646), İstanbul, 1970.
- IRĞAT, Muhammed Tarihselcilik Düşüncesi Bakımından İbn Haldun, İstanbul, 2017.
- İBN BÂZ, Abdülazîz b. Abdillah, el-Edilletü’n-Nakliyye ve’l-Hissiye alâ Cereyani’ş-Şemsi ve Sükûni’l-Ardi ve İmkani’s-Suûdi ile’l-Kevâkib, Riyad, 1402/1982.
- İBN HALDÛN, Mukaddime, Kahire, Trs.
- İBN HAZM, Ebû Muhammed Ali b. Ahmed b. Saîd el-Endulusî ez-Zâhirî, el-Fisal fi’l-Milel ve’l-Ehvâ ve’n-Nihal, Thk. Muhammed İbrahim Nasr-Abdurrahman Umeyre, Cidde, 1982.
- İBN MANZÛR, Ebû’l-Fadl Cemaluddîn Muhammed b. Mukerrem, Lisânu’l-Arab, Kum, 1405.
- İBN TEYMİYYE, Takiyyuddîn Ahmed, Mecmuu Fetâvâ, Riyad, Trs.
- İBN USEYMÎN, Muhammed b. Sâlih, el-Kenzu’s-Semîn fî Tefsîri İbn ‘Useymîn, Beyrut, 2010.
- İSFEHÂNÎ, Hüseyin b. Muhammed er-Râğıb, el-Müfredâtu fî Ğarîbi’l-Kur’ân, İstanbul, 1986.
- KARAMAN, Hayrettin, (İbrahim Kâfi Dönmez, Mustafa Çağrıcı, Sadrettin Gümüş ile birlikte), Kur’ân Yolu Türkçe Meal ve Tefsir, Ankara, 2007.
- KAZAR, Erman, Kur’ânın Allah’tan Geldiğinin Delilleri, İstanbul, 2018.
- KIZILŞEKER, Abdürrahim, “el-Kenzu’s-Semîn Tefsîrinde İlmî İ’câza Dair İki Mesele: Dünyanın Dönmesi ve Yuvarlaklığı”, e-Şarkiyat İlmi Araştırmalar Dergisi, Aralık-2018 Cilt:10, Sayı: 4 (22), ss. 1473-1491.
- KUTUB, Seyyid, Fî Zîlâli’l-Kur’an, Beyrut, Ts.
- MÂTÜRÎDÎ, Ebû Mansûr, Te’vîlâtu’l-Kur’an, Thk. Mustafa Yavuz-Bekir Topaloğlu, İstanbul, 2008.
- MUHAMMEDEYN, Muhammed Mahmûd-Taha Osmân el-Ferrâ, el-Medhal ilâ İlmi’l-Coğrafya ve’l-Bîe, Dermek, Ts.
- NESEFÎ, Ebu’l-Berekât Hafızuddîn Abdullah b. Ahmed b. Mahmûd, Medâriku’t-Tenzîl ve Hakâiku’t-Te’vîl, Beyrut, 1416/1996.
- NİSÂBÛRÎ, Ebû Reşîd el-Mu’tezilî, el-Mesâil fi’l-Hilâf Beyne’l-Basriyyîn ve’l-Bağdadiyyîn, Beyrut, 1979.
- NURSİ, Said, Muhakemât, İstanbul, 1995.
- OKUYAN, Mehmet, Kısa Surelerin Tefsiri, Düşün Yayınları, İstanbul, 2013.
- RÂZÎ, Fahreddîn, et-Tefsîru’l-Kebîr, Beyrut, 1425/2004.
- ŞEYHZÂDE, Muhammed İbn Muslihiddîn Mustafa, Hâşiyetu Şeyhzâde alâ Tefsîri’l-Kâdî el-Beydavî, İstanbul, 1980.
- TABERÎ, İbn Cerîr, Câmiu’l-Beyân an Tefsîri’l-Kur’ân, Beyrut, 1400/1980.
- ----------, Târihu’l-Ümem ve’l-Mülûk, Kahire, Ts.TEHÂNEVÎ, Muhammed Ali, Keşşâfu Istılahâti’l-Fünûn ve’l-Ulûm, Beyrut, 1996.
- TÜMER, Günay, “Bîrûnî”, DİA, (VI/206-215), İstanbul, 1992.
- UNAT, Yavuz, “Yer”, DİA, (XXXXIII/478-482), İstanbul, 2013.
- ULUDAĞ, Süleyman, “Dünya”, DİA, (X/22-25), İstanbul, 1994.
- WENSINCK, A.J., el-Mu’cemu’l-Mufehres li Elfâzi’l-Hadisi’n-Nebevî, İstanbul, 1986.
- YAVUZ, Yusuf Şevki, “Ebû Reşîd en-Nisabûrî”, DİA, (X/212-213), İstanbul, 1995.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Din Araştırmaları |
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Aralık 2019 |
| Gönderilme Tarihi | 21 Ağustos 2019 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2019 Cilt: 10 Sayı: 2 |
Mesned İlahiyat Araştırmaları Dergisi Creative Commons Atıf-GayriTicari 4.0 Uluslararası Lisansı (CC BY NC) ile lisanslanmıştır.