Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

The Function of the Ja’far al-Sâdıq in the Silsilas of the Sufi Orders

Yıl 2016, Cilt: 9 Sayı: 2, 139 - 161, 28.12.2016

Mehmet Atalan

Öz

Jafar al-Sadiq is also revered by the sufis as prototype of the Moslem saint. Shiites differ from Sunni Moslems in believing that this spiritual pre-eminence was transferred to Ali's descendants through Fatima, the Prophet's daughter.  Jafar al-Sadiq, that has so important position among these, has been taught by many respected ulema and has also trained a lot of respected ulema. Jafar al-Sadiq also has an important role in the history of sufism. All sufis have considered Jafar al-Sadiq as a Saint.

Anahtar Kelimeler

Ja’far al-Sâdiq History of sufism Sufis Silsila Sufi Order

Kaynakça

  • Abdu’l-Hayy Ebû’l-Fellâh İbnü’l-İmâd. Şezerâtu’z-Zeheb fi Ahbâri men Zeheb. Beyrut: 1988.
  • Abdulkerim el-Kuşeyrî. er-Risâle. Tahk. Ma’rûf Zerîk-Ali Baltacı, Abdulhalim. Beyrût: Darü’l-Hayr, 1993.
  • Abdülmecid b. Muhammed el-Hanî. el-Hadâiku’l-Verdiyye fi Hakâiki Ecillâi’n-Nakşibendiyye. İstanbul: 1308.
  • Abdülmecid el-Hani. el-Hadaikül Verdiyye. Kahire: 1308.
  • Ahmed b. Abdillah b. Ahmed b. İshâk b. Mûsâ Ebû Nuaym el-Isfahânî. Hılyetü’l-Evliyâ’ ve Tabakâtü’l-Asfiyâ. Mısır: 1932.
  • Ahmed b. Ebî Ya’kûb b. Ca’fer b. Vehb el-Ya’kûbî. Târîhu’l-Ya’kûbî. Beyrut: 1960
  • Ahmed Eflâkî. Menâkıbu’l-Arifin. çev., Tahsin Yazıcı. Ankara: 1953-1954.
  • Ahmed Rıfat b. İsmail, Mir’atü’l-Makasıd, İstanbul 1293.
  • Aşkar, Mustafa. Tasavvuf Tarihi Literatürü. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları, 2001.
  • Atalan. Mehmet, Cafer-i Sâdık. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 2013.
  • Atalan, Mehmet. Şiiliğin Farklılaşma sürecinde Câ’fer es-Sâdık’ın Yeri. Ankara: Araştırma Yayınları, 2005
  • Baha Said. “Bektaşiler”. Türk Yurdu. XXVIII (1927)
  • Cemâluddîn Ebû’l-Ferec Abdurrahmân b. Muhammed İbnü’l-Cevzî. Sıfâtu’s-Safve. thk. Fahûrî Mahmûd. Beyrut: 1979.
  • Coşan, Esad. Hacı Bektâş-ı Velî Makâlât. İstanbul: trz.
  • Ebû Abdillah Muhammed b. el-Mekkî el-Amilî. el-Kavaid ve’l-Fevaid fi’l-Fıkh. Matbaatü’l-Âdâb. Necef: 1980.
  • Ebû Abdillah Muhammed b. Sa’d. Tabakâtü’l-Kübrâ. Beyrut: trz.
  • Ebû Ali el-Fazl b. el-Hasan et-Tabersî. İ’lâmu’l-Verâ bi A’lâmi’l-Hüdâ. nşr., Ali Ekber el-Ğaffari. Beyrut: 1979.
  • Ebû Ca’fer Muhammed b. Cerîr et-Taberî. Târîhu’l-Umem ve’l-Mulûk. thk., Muhammed Ebû’l-Fazl İbrâhîm. Beyrut: 1967.
  • Ebû’l-Abbâs Şemsuddîn Ahmed Muhammed b. Ebî Bekir İbn Hallikân. Vefâyâtü’l-A’yan ve Enbai’z-Zeman. Beyrut: 1977.
  • Eraslan, Kemal. “Ahmed Yesevî”. Erdem. VII: XXI (1995): 799-819.
  • Eraydın, Selçuk. Tasavvuflar ve Tarikatlar. İstanbul: 1981.
  • Eyuboğlu, İsmet Zeki. Bütün Yönleriyle Hacı Bektaş Veli. İstanbul: Özgür Yayınları, 1998.
  • Ferîdüddîn Attâr. Tezkiratü'l-Evliyâ. Tahran: trz.
  • Gölpınarlı, Abdülbaki. Melâmilik ve Melamiler. İstanbul: Devlet Matbaası, 1931.
  • Gölpınarlı, Abdülbaki. Mevlanadan Sonra Mevlevilik. İstanbul: İnkılap ve Aka Kitapevleri, 1983.
  • Gölpınarlı, Abdülbaki. Türkiyede Mezhebler ve Tarikatlar. İstanbul: İnkılâp Kitabevi Yayınları, 1997.
  • Gürer, Dilaver. Abdülkadir Geylani Hayatı, Eserleri, Görüşleri. Ankara: İnsan Yayınları, 1999.
  • Hayruddîn ez-Ziriklî. A’lâm. I-VIII, Beyrut: 1980.
  • Heyet. Doğuştan Günümüze Büyük İslam Tarihi. İstanbul: Çağ Yayınları, 1992.
  • Hocazade Ahmed Hilmi. Hadikatü’l-Evliya. İstanbul: Osmanlı Yayınları, 1999.
  • Kara, Mustafa. Tasavvuf ve Tarikatlar Tarihi. İstanbul: 1985.
  • Koçyiğit, Talat. Hadis Tarihi. Ankara: AÜİF Yayınları, 1977.
  • Köprülü, Fuat. Türk Edebiyatında İlk Mutasavvıflar. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 1976.
  • Küçük, Hasan. Tarikatlar, İstanbul: TÜRDAV Yayınları, 1980.
  • Ma’sum Ali Şah. Taraiku’l-Hakaik. nşr. Muhammd Ca’fer Mahcub. Tahran: 1339-45.
  • Margoliouth, D. S. “Abdülkadir”. MEBİA. I (1997): 80-83.
  • Margoliouth, D. S. “Ahmed Riâî”. MEBİA. I (1997): 203-204.
  • Melikof, İrène. Hacı Bektaş Efsaneden Gerçeğe. İstanbul: Cumhuriyet Yayınları, 1999.
  • el-Mes’ûdî. İsbâtu’l-Vasiyye li’l-İmâm Ali b. Ebî Tâlib. Beyrut: 1988.
  • Muhammed Cevad Muğni. eş-Şîatu’l-Mîzan. Beyrut: 1409/1989.
  • Muhammed Ebû Zehrâ. İmam Ca’fer Sâdık. İstanbul: Şafak Yayınları, 1992.
  • Muhammed Parsa. Kudsiye. thk., Ahmet Tâhiri Irakî. Tahran: 1975.
  • Muhammed Vaiz Zâde Horasânî. “Ca’fer-i Sâdık”. Ehli Beyt. II: VIII (1985): 85-86.
  • Murtaza Mutahharî. İmâm Ca’fer-i Sâdık‛. Mecelletü’s-Sekâfeti’l-İslâmiyye. Dımaşk: 1412/1991: 84-97.
  • Mustafa Kâmil eş-Şeybî. Sılâ Beyne’t-Tasavvuf ve’t-Teşeyyü. Mısır: 1969I/192-195.
  • Müderisi. Mebani-i İrfan-ı İslam. Kum: 1410.
  • Ocak, Ahmet Yaşar. “Bektaşilik”. DİA. 5 (1993): 373-379.
  • Olguner, Fahrettin. “Tasavvuf Dünyası içinde Hâce Ahmet Yesevî”. Erdem. VII: XXI (1995), 940-947.
  • Öz, Mustafa. “Ca’fer es-Sâdık”. DİA. VII (1993)
  • Öztürk, Yaşar Nuri. Tasavvufun Ruhu ve Tarikatler. İstanbul: Sidre Yayınları, 1988.
  • Sa’d Muhammed Hasan. el-Mehdîyyetü fi’l-İslâm. Kahire: 1953.
  • Sunar, Cavid. Anahatlarıyla İslâm Tasavvufu Tarihi. Ankara: 1978.
  • Şemsuddîn Muhammed b. Tolûn. Eimmetu’l-İsnâ Aşer. thk., Salâhuddîn el-Müncid. Beyrut: 1958.
  • Tahralı, Mustafa. Ahmet er-Rifai. Savie son Oevra et sa Tarique. Doctora thesis. Paris: 1973.
  • Tosun, Necdet. “Silsile”. DİA. 37 (2009): 207.
  • Tosun, Necdet. “Yûnus Emre Rifâî, Hacı Bektaş Vefâî”. Tasavvuf. Yıl: 14 [Ocak-Haziran 2013] Sayı: 31: 113-115.
  • Türer, Osman. Anahatlarıya Tasavvuf Tarihi. İstanbul: Seha Neşriyat, 1998.
  • Uludağ, Süleyman. “Şiilikte Tasavvuf”, Tarihte ve Günümüzde Şiilik, İstanbul: İlim Neşriyat Yayınları, 1993.
  • Uyar, Mazlum. “Safevîler Öncesi İran'da Tasavvuf ve Safevî Devletinin Ortaya Çıkışı”. Akademik Araştırmalar Dergisi. (2004): 5-7.
  • Vicdani Sâdık. Kadirilik Silsilenamesi. İstanbul: 1338-1340.
  • Yılmaz, Hasan Kâmil. “Silsile ve Manevî Neseb”. Altınoluk. 119 (1996): 32.
  • Yılmaz, Hasan Kâmil. Anahatlarıyla Tasavvuf ve Tarîkatlar. İstanbul: Ensar Neşriyat, 1994.
  • Yılmaz, Hasan Kâmil. Tasavvufî Hadis Şerhleri ve Konevî’nin Kırk Hadis Şerhi, İstanbul: MÜİV Yayınları, 1990.
  • ez-Zehebî. Tezkiretü’l-Huffâz. Haydarabad: 1333.

Tarikat Silsilelerinde Ca'fer-i Sâdık'ın Yeri

Yıl 2016, Cilt: 9 Sayı: 2, 139 - 161, 28.12.2016

Mehmet Atalan

Öz

Ca’fer-i Sâdık,  ilk örnek sufi sıfatıyla Müslüman veliler tarafından büyük saygı görür. Şiiler, Sünnî Müslümanlardan farklı olarak, Hz. Peygamberin ruhunun, kızı aracılığıyla Ali’nin torunlarına aktarıldığına inanırlar. Bunlar arasında önemli bir konuma sahip Cafer es-Sadık, bir çok seçkin alimden ders almış, pek çok değerli ilim adamı yetiştirmiştir. O, tasavvuf tarihinde de önemli bir yere sahiptir. Bütün sufiler Cafer es-Sadık'ı evliyadan saymışlardır.

Anahtar Kelimeler

Ca’fer-i Sâdık Tasavvuf Tarihi Sufilik Silsile Tarikat

Kaynakça

  • Abdu’l-Hayy Ebû’l-Fellâh İbnü’l-İmâd. Şezerâtu’z-Zeheb fi Ahbâri men Zeheb. Beyrut: 1988.
  • Abdulkerim el-Kuşeyrî. er-Risâle. Tahk. Ma’rûf Zerîk-Ali Baltacı, Abdulhalim. Beyrût: Darü’l-Hayr, 1993.
  • Abdülmecid b. Muhammed el-Hanî. el-Hadâiku’l-Verdiyye fi Hakâiki Ecillâi’n-Nakşibendiyye. İstanbul: 1308.
  • Abdülmecid el-Hani. el-Hadaikül Verdiyye. Kahire: 1308.
  • Ahmed b. Abdillah b. Ahmed b. İshâk b. Mûsâ Ebû Nuaym el-Isfahânî. Hılyetü’l-Evliyâ’ ve Tabakâtü’l-Asfiyâ. Mısır: 1932.
  • Ahmed b. Ebî Ya’kûb b. Ca’fer b. Vehb el-Ya’kûbî. Târîhu’l-Ya’kûbî. Beyrut: 1960
  • Ahmed Eflâkî. Menâkıbu’l-Arifin. çev., Tahsin Yazıcı. Ankara: 1953-1954.
  • Ahmed Rıfat b. İsmail, Mir’atü’l-Makasıd, İstanbul 1293.
  • Aşkar, Mustafa. Tasavvuf Tarihi Literatürü. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları, 2001.
  • Atalan. Mehmet, Cafer-i Sâdık. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 2013.
  • Atalan, Mehmet. Şiiliğin Farklılaşma sürecinde Câ’fer es-Sâdık’ın Yeri. Ankara: Araştırma Yayınları, 2005
  • Baha Said. “Bektaşiler”. Türk Yurdu. XXVIII (1927)
  • Cemâluddîn Ebû’l-Ferec Abdurrahmân b. Muhammed İbnü’l-Cevzî. Sıfâtu’s-Safve. thk. Fahûrî Mahmûd. Beyrut: 1979.
  • Coşan, Esad. Hacı Bektâş-ı Velî Makâlât. İstanbul: trz.
  • Ebû Abdillah Muhammed b. el-Mekkî el-Amilî. el-Kavaid ve’l-Fevaid fi’l-Fıkh. Matbaatü’l-Âdâb. Necef: 1980.
  • Ebû Abdillah Muhammed b. Sa’d. Tabakâtü’l-Kübrâ. Beyrut: trz.
  • Ebû Ali el-Fazl b. el-Hasan et-Tabersî. İ’lâmu’l-Verâ bi A’lâmi’l-Hüdâ. nşr., Ali Ekber el-Ğaffari. Beyrut: 1979.
  • Ebû Ca’fer Muhammed b. Cerîr et-Taberî. Târîhu’l-Umem ve’l-Mulûk. thk., Muhammed Ebû’l-Fazl İbrâhîm. Beyrut: 1967.
  • Ebû’l-Abbâs Şemsuddîn Ahmed Muhammed b. Ebî Bekir İbn Hallikân. Vefâyâtü’l-A’yan ve Enbai’z-Zeman. Beyrut: 1977.
  • Eraslan, Kemal. “Ahmed Yesevî”. Erdem. VII: XXI (1995): 799-819.
  • Eraydın, Selçuk. Tasavvuflar ve Tarikatlar. İstanbul: 1981.
  • Eyuboğlu, İsmet Zeki. Bütün Yönleriyle Hacı Bektaş Veli. İstanbul: Özgür Yayınları, 1998.
  • Ferîdüddîn Attâr. Tezkiratü'l-Evliyâ. Tahran: trz.
  • Gölpınarlı, Abdülbaki. Melâmilik ve Melamiler. İstanbul: Devlet Matbaası, 1931.
  • Gölpınarlı, Abdülbaki. Mevlanadan Sonra Mevlevilik. İstanbul: İnkılap ve Aka Kitapevleri, 1983.
  • Gölpınarlı, Abdülbaki. Türkiyede Mezhebler ve Tarikatlar. İstanbul: İnkılâp Kitabevi Yayınları, 1997.
  • Gürer, Dilaver. Abdülkadir Geylani Hayatı, Eserleri, Görüşleri. Ankara: İnsan Yayınları, 1999.
  • Hayruddîn ez-Ziriklî. A’lâm. I-VIII, Beyrut: 1980.
  • Heyet. Doğuştan Günümüze Büyük İslam Tarihi. İstanbul: Çağ Yayınları, 1992.
  • Hocazade Ahmed Hilmi. Hadikatü’l-Evliya. İstanbul: Osmanlı Yayınları, 1999.
  • Kara, Mustafa. Tasavvuf ve Tarikatlar Tarihi. İstanbul: 1985.
  • Koçyiğit, Talat. Hadis Tarihi. Ankara: AÜİF Yayınları, 1977.
  • Köprülü, Fuat. Türk Edebiyatında İlk Mutasavvıflar. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 1976.
  • Küçük, Hasan. Tarikatlar, İstanbul: TÜRDAV Yayınları, 1980.
  • Ma’sum Ali Şah. Taraiku’l-Hakaik. nşr. Muhammd Ca’fer Mahcub. Tahran: 1339-45.
  • Margoliouth, D. S. “Abdülkadir”. MEBİA. I (1997): 80-83.
  • Margoliouth, D. S. “Ahmed Riâî”. MEBİA. I (1997): 203-204.
  • Melikof, İrène. Hacı Bektaş Efsaneden Gerçeğe. İstanbul: Cumhuriyet Yayınları, 1999.
  • el-Mes’ûdî. İsbâtu’l-Vasiyye li’l-İmâm Ali b. Ebî Tâlib. Beyrut: 1988.
  • Muhammed Cevad Muğni. eş-Şîatu’l-Mîzan. Beyrut: 1409/1989.
  • Muhammed Ebû Zehrâ. İmam Ca’fer Sâdık. İstanbul: Şafak Yayınları, 1992.
  • Muhammed Parsa. Kudsiye. thk., Ahmet Tâhiri Irakî. Tahran: 1975.
  • Muhammed Vaiz Zâde Horasânî. “Ca’fer-i Sâdık”. Ehli Beyt. II: VIII (1985): 85-86.
  • Murtaza Mutahharî. İmâm Ca’fer-i Sâdık‛. Mecelletü’s-Sekâfeti’l-İslâmiyye. Dımaşk: 1412/1991: 84-97.
  • Mustafa Kâmil eş-Şeybî. Sılâ Beyne’t-Tasavvuf ve’t-Teşeyyü. Mısır: 1969I/192-195.
  • Müderisi. Mebani-i İrfan-ı İslam. Kum: 1410.
  • Ocak, Ahmet Yaşar. “Bektaşilik”. DİA. 5 (1993): 373-379.
  • Olguner, Fahrettin. “Tasavvuf Dünyası içinde Hâce Ahmet Yesevî”. Erdem. VII: XXI (1995), 940-947.
  • Öz, Mustafa. “Ca’fer es-Sâdık”. DİA. VII (1993)
  • Öztürk, Yaşar Nuri. Tasavvufun Ruhu ve Tarikatler. İstanbul: Sidre Yayınları, 1988.
  • Sa’d Muhammed Hasan. el-Mehdîyyetü fi’l-İslâm. Kahire: 1953.
  • Sunar, Cavid. Anahatlarıyla İslâm Tasavvufu Tarihi. Ankara: 1978.
  • Şemsuddîn Muhammed b. Tolûn. Eimmetu’l-İsnâ Aşer. thk., Salâhuddîn el-Müncid. Beyrut: 1958.
  • Tahralı, Mustafa. Ahmet er-Rifai. Savie son Oevra et sa Tarique. Doctora thesis. Paris: 1973.
  • Tosun, Necdet. “Silsile”. DİA. 37 (2009): 207.
  • Tosun, Necdet. “Yûnus Emre Rifâî, Hacı Bektaş Vefâî”. Tasavvuf. Yıl: 14 [Ocak-Haziran 2013] Sayı: 31: 113-115.
  • Türer, Osman. Anahatlarıya Tasavvuf Tarihi. İstanbul: Seha Neşriyat, 1998.
  • Uludağ, Süleyman. “Şiilikte Tasavvuf”, Tarihte ve Günümüzde Şiilik, İstanbul: İlim Neşriyat Yayınları, 1993.
  • Uyar, Mazlum. “Safevîler Öncesi İran'da Tasavvuf ve Safevî Devletinin Ortaya Çıkışı”. Akademik Araştırmalar Dergisi. (2004): 5-7.
  • Vicdani Sâdık. Kadirilik Silsilenamesi. İstanbul: 1338-1340.
  • Yılmaz, Hasan Kâmil. “Silsile ve Manevî Neseb”. Altınoluk. 119 (1996): 32.
  • Yılmaz, Hasan Kâmil. Anahatlarıyla Tasavvuf ve Tarîkatlar. İstanbul: Ensar Neşriyat, 1994.
  • Yılmaz, Hasan Kâmil. Tasavvufî Hadis Şerhleri ve Konevî’nin Kırk Hadis Şerhi, İstanbul: MÜİV Yayınları, 1990.
  • ez-Zehebî. Tezkiretü’l-Huffâz. Haydarabad: 1333.
Toplam 64 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Bölüm Makaleler
Yazarlar

Mehmet Atalan

Yayımlanma Tarihi 28 Aralık 2016
Gönderilme Tarihi 6 Kasım 2016
Kabul Tarihi 8 Aralık 2016
Yayımlandığı Sayı Yıl 2016Cilt: 9 Sayı: 2

Kaynak Göster

ISNAD Atalan, Mehmet. “Tarikat Silsilelerinde Ca’fer-I Sâdık’ın Yeri”. e-Makalat Mezhep Araştırmaları Dergisi 9/2 (Aralık 2016), 139-161. https://doi.org/10.18403/emakalat.283341.

_____________________________________  ISSN 1309-5803 e-Makâlât Mezhep Araştırmaları Dergisi  _______________________________