Sharīʿah Non-Compliance Risk in Islamic Finance Implementation and Sharīʿah Governance in Türkiye: Actors, Problems and Seeking Solutions
Öz
The most important element that supports the sustainability of the Islamic finance ecosystem is the Sharīʿah compliance. Sharīʿah governance, which is unique to the Islamic financial system, consists of effective and independent regulations that ensure compliance with Islamic law in regards to the operations of an Islamic financial institution. Institutional Sharīʿah boards, which are under the name of “Advisory committees” in Türkiye, are seen as the most important actors in Sharīʿah governance for preventing Sharīʿah non-compliance risk. Moreover, they are regarded as the guarantor of sectoral sustainability. International regulators suggest the establishment of a central Sharīʿah Supervisory Board in Islamic finance, including Islamic banking, takaful, and Islamic capital markets, despite the fact that Sharīʿah governance models are implemented in numerous forms worldwide. The central organization for Sharīʿah governance is TKBB Advisory Board in Türkiye, which is established only for Islamic banking sector. Financial stability and operational efficiency require an enduring, transparent, and secure Sharīʿah governance framework. National regulations in Sharīʿah governance are also expected to comply with AAOIFI and IFSB standards. The increasingly widespread assumption that “there is no difference between conventional and Islamic finance” poses a high risk for the existence of Islamic finance. In this article, Sharīʿah governance framework in Türkiye, the actors, the functions they carry out and the problems in practice are examined. The extent to which the Participation Finance Draft Code provides solutions for the problems associated with Sharīʿah non-compliance risk is evaluated.
Anahtar Kelimeler
Islamic Finance Sharīʿah Governance Participation Finance Code Türkiye
Kaynakça
- AAOIFI. (2009). AAOIFI Shari’ah Standard No.(41): Islamic Reinsurance. https://aaoifi.com/ss-41-islamic-reinsurance/?lang=en
- AAOIFI Governance Standard No.(1): Shari’a Supervisory Board: Appointment, Composition and Report. (1999). https://aaoifi.com/aaoifi-gs-1-sharia-supervisory-board-appointment-composition-and-report/?lang=en
- AAOIFI GS 10: Shari’ah Compliance and Fiduciary Ratings for IFIs. (2019). https://aaoifi.com/aaoifi-gs-10-shariah-compliance-and-fiduciary-ratings-for-ifis/?lang=en
- AAOIFI Shari’ah Standard No.(17): Investment Sukuk. (2003). https://aaoifi.com/ss-17-investment-sukuk/?lang=en
- Abdulrahman, Z. (2023). An Analytical Commentary on Shariah Governance in Islamic Financial Institutions Across Multiple Countries. Journal of Huddersfield Student Research. https://www.fieldsjournal.org.uk/article/id/1256/
- Al Amer, S. A. (2018). Sharia Supervisory Board in Islamic Banks: A Critical Analysis of the Current Framework (Doktora, The University of Leeds). The University of Leeds. https://core.ac.uk/download/189841528.pdf
- Ali, M. I., Hasan, A., & Sharofiddin, A. (2022). Evaluating Sukuk Default Factors: A Case Study on Dana Gas Sukuk in the UAE. Journal of Islamic Finance, 11(1), 33-40.
- Al-Jarhi, M. A. (2017). An economic theory of Islamic finance. ISRA International Journal of Islamic Finance, 9(2), 117-132. https://doi.org/10.1108/IJIF-07-2017-0007.
- Alswaidan, M. W. (2017). An Investigation of Sukuk Structure Risk (Doktora). University of Portsmouth, Portsmouth.
- Aslan, H. (2012). Alternatif Bir Yatırım ve Finansman Aracı Olarak Sukuk: Yapısı, İşleyişi ve Türkiye Piyasası İçin Öneriler (Yüksek Lisans). T.C. Marmara Üniversitesi, İstanbul.
- Ayub, M. (2007). Understanding Islamic Finance. Hoboken, NJ: John Wiley & Sons.
- Bektaş, İ., & Yenice, A. C. (2022). Shariah Governance in Turkey: A Case Study on In-Bank Advisory Committees. Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi (SAUIFD), 29-60. https://doi.org/10.17335/sakaifd.1067325
- Dede, K. (2017). Katılım Bankalarında Hazine Ürünleri ve Sermaye Piyasası Uygulamaları. İstanbul: TKBB.
- Dinç, Y. (2016). Katılım Bankalarının Danışma Kurullarının Kurumsal Yönetim Unsuru Olarak Değerlendirmesi. Faizsiz Bankacılık İlke ve Standartlarına Uyuma İlişkin Tebliğ. , 30888 Faizsiz Bankacılık İlke Ve Standartlarına Uyuma İlişkin Tebliğ § (2019).
- Güney, N. (2015). İslami Finansta Şer’i Yönetim Uygulamalari Ve Konuyla İlgili Tartışmalara Genel Bir Bakış. Turkish Journal of Islamic Economics, 2(2), 45-45. https://doi.org/10.15238/tujise.2015.2.2.45-69
- Hanif, M. (2018). Sharīʿah-Compliance Ratings of the Islamic Financial Services Industry: A Quantitative Approach. ISRA International Journal of Islamic Finance, 10(2), 162-184. https://doi.org/10.1108/IJIF-10-2017-0038
- Haroon, O., Meenai, S. F., & Rizvi, A. R. (2020). Dana Gas: The Sukuk Dispute. Asian Journal of Management Cases, 17(1_suppl), S42-S54. https://doi.org/10.1177/0972820119884395
- Hasan, R., Ahmad, A. U. F., & Parveen, T. (2019). Risks – a structured review of theoretical research. Journal of Islamic Accounting and Business Research, 10(1), 35-49. https://doi.org/10.1108/JIABR-06-2015-0026
- Herzi, A. (2016). A Comparative Study of Asset Based and Asset Backed Sukuk From The Shariah Compliance Perspective. The Journal of Muamalat and Islamic Finance Research, (13), 10.
- IFSB & AAOIFI Revised Sharī’ah Governance Framework. (t.y.). https://aaoifi.com/wp-content/uploads/2022/04/ED-IFSB-AAOIFI-Revised-Shariah-Governance-Framework_En.pdf
- IFSB-10: Guiding Principles on Sharī`Ah Governance Systems For Institutions Offering Islamic Financial Services. (2009). https://www.ifsb.org/published.php
- IFSB-26: Core Principles for Islamic Finance Regulation (Financial Market Infrastructures). (2021). https://www.ifsb.org/published.php
- IIFM. (2010). Sukuk Report: A comprehensive study of the International Sukuk Market. https://www.iifm.net/frontend/general-documents/8016a9e439814b84dc11b77dfa2f75c61634814285.pdf
- IIFM. (2023). International Islamic Financial Market Sukuk Report. https://www.iifm.net/frontend/general-documents/f0a12d4a6880f8e3bc23a23a03baa8e61693983390.pdf
- Improving Shariah Governance Framework in Islamic Finance. (2020). Comcec Coordination Office. http://ebook.comcec.org/Kutuphane/Icerik/5da9134b-2438-4ee5-890c-d78ad3669d41.pdf
- Izhar, H., & Hassan, Z. S. A. (2013). Applying Core Principles of Risk Management in Islamic Banks’ Operational Risk Analysis.
- Kachkar, O., & Yilmaz, M. K. (2023). How diverse are Shariah supervisory boards of Islamic banks? A global empirical survey. International Journal of Ethics and Systems, 39(2), 312-341. https://doi.org/10.1108/IJOES-10-2021-0195
- Kartal, M. T. (2019). Katılım Bankacılığında Danışma Komiteleri: Faizsiz Bankacılık İlke ve Standartlarına Uyuma İlişkin Tebliğ (Tebliğ) Üzerine Bir İnceleme. 2(2).
- Katılım Finans Kanunu Teklifi. , Pub. L. No. 264 (2023).
- Katılım Finans Strateji Belgesi 2022-2025 [T.C.Cumhurbaşkanlığı Finans Ofisi]. (2022).
- Sermaye Piyasası Kurulu Kira Sertifikaları Tebliği (III-61.1). (2013). https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2013/06/20130607-14.htm
- Sharī’ah Non-Compliance Risk in The Banking Sector: Impact On Capital Adequacy Framework of Islamic Banks. (2016). Islamic Financial Services Board.
- Sümer, E. (2020). Sukukun Dünya’da ve Türkiye’de Gelişimi (Uzmanlık Tezi). T.C. Strateji ve Bütçe Başkanlığı.
- Tekin, H., & Tekdoğan, Ö. F. (2023). Türkiye’de Katılım Finans Sektörünün Kurumsal Kapasitesinin Artırılmasına Yönelik Bir Model Önerisi. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(2), 420-439. https://doi.org/10.31592/aeusbed.1133906
- TKBB. (2021). TKBB Danışma Kurulu. https://tkbbdanismakurulu.org.tr/uploads/belgeler/TKBB_DANISMA_KURULU_TR_SUNUM.pdf
- TKBB. (2023, Aralık 28). Türkiye Katılım Bankaları Birliği website: https://tkbb.org.tr/sayfa/detay/yonetim-ve-organizasyon/organizasyon-yapisi-158234
- Türkiye Hanehalkı Finansal Algı ve Tutum Araştırması. (2021). https://www.cbfo.gov.tr/sites/default/files/docs/2021-05/turkiye_hanehalki_finansal_algi_ve_tutum_arastirmasi.pdf
- Wasim, M. H., & Zafar, M. B. (2023). Shariah Governance Framework for Islamic Banking in Pakistan: A Critical Review and Comparison with AAOIFI. Journal of Islamic Accounting and Business Research, ahead-of-print(ahead-of-print). https://doi.org/10.1108/JIABR-03-2023-0101
- Zahid, S. N., & Khan, I. (2019). Islamic Corporate Governance: The Significance and Functioning of Shari’ah Supervisory Board in Islamic Banking. Turkish Journal of Islamic Economics, 6(1), 87-108. https://doi.org/10.26414/A048
Katılım Finans Uygulamalarında Şerʿī Uyumsuzluk Riski ve Türkiye’de Şerʿī Yönetişim: Aktörler, Problemler ve Çözüm Arayışları
Öz
Katılım finans ekosisteminin sürdürülebilirliğini destekleyen en önemli unsur şerʿī uyumun gözetilmesidir . Katılım finans sistemine özgü şerʿī yönetişim, bir katılım finans kurumunun faaliyetleri açısından İslam hukukuna uyumun sağlandığı etkin ve bağımsız düzenlemeleri içermektedir. Türkiye’de mevzuatlarda danışma komitesi ismiyle yer alan kurum içi şerʿī kurullar, şerʿī uyumsuzluk riskinin önlenmesi açısından şerʿī yönetişimde en önemli unsur ve sektör sürdürülebilirliğinin garantörü olarak görülmektedir. Şerʿī yönetişim modelleri dünyada farklı biçimlerde uygulanmakla beraber, uluslararası düzenleyiciler katılım bankacılığı, tekâfül ve katılım sermaye piyasası dahil tüm paydaşları kapsayacak merkezi bir üst kurulun varlığını tavsiye etmektedir. Türkiye’de TKBB Danışma Kurulu nezdindeki katılım bankacılığı merkezi şerʿī yönetişim yapılanması dışında bir üst yapı bulunmamaktadır. Finansal istikrarı ve operasyonel verimliliği korumak amacıyla güvenli, şeffaf ve sağlam bir şerʿī yönetişim mekanizması gereklidir. Şerʿī yönetişimde ulusal düzenlemelerin ve uygulamaların, AAOIFI ve IFSB tarafından yayınlanan uluslararası standartlarla da uyum göstermesi beklenmektedir. Gitgide yaygınlaşan “konvansiyonel sistemden farkı yok algısı”, katılım finansın varlığı açısından yüksek risk oluşturmaktadır. Bu makalede, Türkiye’de şerʿī yönetişim çerçevesi, sistemdeki aktörler, yürüttükleri fonksiyonlar ve uygulamadaki problemler incelenmiştir. Katılım Finans Kanun Tasarısı ile şerʿī uyumsuzluk riski içeren problemlere ne ölçüde çözüm üretildiği değerlendirilmeye çalışılmıştır.
Anahtar Kelimeler
Katılım Finans Şerʿī Yönetişim Katılım Finans Kanunu Türkiye
Kaynakça
- AAOIFI. (2009). AAOIFI Shari’ah Standard No.(41): Islamic Reinsurance. https://aaoifi.com/ss-41-islamic-reinsurance/?lang=en
- AAOIFI Governance Standard No.(1): Shari’a Supervisory Board: Appointment, Composition and Report. (1999). https://aaoifi.com/aaoifi-gs-1-sharia-supervisory-board-appointment-composition-and-report/?lang=en
- AAOIFI GS 10: Shari’ah Compliance and Fiduciary Ratings for IFIs. (2019). https://aaoifi.com/aaoifi-gs-10-shariah-compliance-and-fiduciary-ratings-for-ifis/?lang=en
- AAOIFI Shari’ah Standard No.(17): Investment Sukuk. (2003). https://aaoifi.com/ss-17-investment-sukuk/?lang=en
- Abdulrahman, Z. (2023). An Analytical Commentary on Shariah Governance in Islamic Financial Institutions Across Multiple Countries. Journal of Huddersfield Student Research. https://www.fieldsjournal.org.uk/article/id/1256/
- Al Amer, S. A. (2018). Sharia Supervisory Board in Islamic Banks: A Critical Analysis of the Current Framework (Doktora, The University of Leeds). The University of Leeds. https://core.ac.uk/download/189841528.pdf
- Ali, M. I., Hasan, A., & Sharofiddin, A. (2022). Evaluating Sukuk Default Factors: A Case Study on Dana Gas Sukuk in the UAE. Journal of Islamic Finance, 11(1), 33-40.
- Al-Jarhi, M. A. (2017). An economic theory of Islamic finance. ISRA International Journal of Islamic Finance, 9(2), 117-132. https://doi.org/10.1108/IJIF-07-2017-0007.
- Alswaidan, M. W. (2017). An Investigation of Sukuk Structure Risk (Doktora). University of Portsmouth, Portsmouth.
- Aslan, H. (2012). Alternatif Bir Yatırım ve Finansman Aracı Olarak Sukuk: Yapısı, İşleyişi ve Türkiye Piyasası İçin Öneriler (Yüksek Lisans). T.C. Marmara Üniversitesi, İstanbul.
- Ayub, M. (2007). Understanding Islamic Finance. Hoboken, NJ: John Wiley & Sons.
- Bektaş, İ., & Yenice, A. C. (2022). Shariah Governance in Turkey: A Case Study on In-Bank Advisory Committees. Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi (SAUIFD), 29-60. https://doi.org/10.17335/sakaifd.1067325
- Dede, K. (2017). Katılım Bankalarında Hazine Ürünleri ve Sermaye Piyasası Uygulamaları. İstanbul: TKBB.
- Dinç, Y. (2016). Katılım Bankalarının Danışma Kurullarının Kurumsal Yönetim Unsuru Olarak Değerlendirmesi. Faizsiz Bankacılık İlke ve Standartlarına Uyuma İlişkin Tebliğ. , 30888 Faizsiz Bankacılık İlke Ve Standartlarına Uyuma İlişkin Tebliğ § (2019).
- Güney, N. (2015). İslami Finansta Şer’i Yönetim Uygulamalari Ve Konuyla İlgili Tartışmalara Genel Bir Bakış. Turkish Journal of Islamic Economics, 2(2), 45-45. https://doi.org/10.15238/tujise.2015.2.2.45-69
- Hanif, M. (2018). Sharīʿah-Compliance Ratings of the Islamic Financial Services Industry: A Quantitative Approach. ISRA International Journal of Islamic Finance, 10(2), 162-184. https://doi.org/10.1108/IJIF-10-2017-0038
- Haroon, O., Meenai, S. F., & Rizvi, A. R. (2020). Dana Gas: The Sukuk Dispute. Asian Journal of Management Cases, 17(1_suppl), S42-S54. https://doi.org/10.1177/0972820119884395
- Hasan, R., Ahmad, A. U. F., & Parveen, T. (2019). Risks – a structured review of theoretical research. Journal of Islamic Accounting and Business Research, 10(1), 35-49. https://doi.org/10.1108/JIABR-06-2015-0026
- Herzi, A. (2016). A Comparative Study of Asset Based and Asset Backed Sukuk From The Shariah Compliance Perspective. The Journal of Muamalat and Islamic Finance Research, (13), 10.
- IFSB & AAOIFI Revised Sharī’ah Governance Framework. (t.y.). https://aaoifi.com/wp-content/uploads/2022/04/ED-IFSB-AAOIFI-Revised-Shariah-Governance-Framework_En.pdf
- IFSB-10: Guiding Principles on Sharī`Ah Governance Systems For Institutions Offering Islamic Financial Services. (2009). https://www.ifsb.org/published.php
- IFSB-26: Core Principles for Islamic Finance Regulation (Financial Market Infrastructures). (2021). https://www.ifsb.org/published.php
- IIFM. (2010). Sukuk Report: A comprehensive study of the International Sukuk Market. https://www.iifm.net/frontend/general-documents/8016a9e439814b84dc11b77dfa2f75c61634814285.pdf
- IIFM. (2023). International Islamic Financial Market Sukuk Report. https://www.iifm.net/frontend/general-documents/f0a12d4a6880f8e3bc23a23a03baa8e61693983390.pdf
- Improving Shariah Governance Framework in Islamic Finance. (2020). Comcec Coordination Office. http://ebook.comcec.org/Kutuphane/Icerik/5da9134b-2438-4ee5-890c-d78ad3669d41.pdf
- Izhar, H., & Hassan, Z. S. A. (2013). Applying Core Principles of Risk Management in Islamic Banks’ Operational Risk Analysis.
- Kachkar, O., & Yilmaz, M. K. (2023). How diverse are Shariah supervisory boards of Islamic banks? A global empirical survey. International Journal of Ethics and Systems, 39(2), 312-341. https://doi.org/10.1108/IJOES-10-2021-0195
- Kartal, M. T. (2019). Katılım Bankacılığında Danışma Komiteleri: Faizsiz Bankacılık İlke ve Standartlarına Uyuma İlişkin Tebliğ (Tebliğ) Üzerine Bir İnceleme. 2(2).
- Katılım Finans Kanunu Teklifi. , Pub. L. No. 264 (2023).
- Katılım Finans Strateji Belgesi 2022-2025 [T.C.Cumhurbaşkanlığı Finans Ofisi]. (2022).
- Sermaye Piyasası Kurulu Kira Sertifikaları Tebliği (III-61.1). (2013). https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2013/06/20130607-14.htm
- Sharī’ah Non-Compliance Risk in The Banking Sector: Impact On Capital Adequacy Framework of Islamic Banks. (2016). Islamic Financial Services Board.
- Sümer, E. (2020). Sukukun Dünya’da ve Türkiye’de Gelişimi (Uzmanlık Tezi). T.C. Strateji ve Bütçe Başkanlığı.
- Tekin, H., & Tekdoğan, Ö. F. (2023). Türkiye’de Katılım Finans Sektörünün Kurumsal Kapasitesinin Artırılmasına Yönelik Bir Model Önerisi. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(2), 420-439. https://doi.org/10.31592/aeusbed.1133906
- TKBB. (2021). TKBB Danışma Kurulu. https://tkbbdanismakurulu.org.tr/uploads/belgeler/TKBB_DANISMA_KURULU_TR_SUNUM.pdf
- TKBB. (2023, Aralık 28). Türkiye Katılım Bankaları Birliği website: https://tkbb.org.tr/sayfa/detay/yonetim-ve-organizasyon/organizasyon-yapisi-158234
- Türkiye Hanehalkı Finansal Algı ve Tutum Araştırması. (2021). https://www.cbfo.gov.tr/sites/default/files/docs/2021-05/turkiye_hanehalki_finansal_algi_ve_tutum_arastirmasi.pdf
- Wasim, M. H., & Zafar, M. B. (2023). Shariah Governance Framework for Islamic Banking in Pakistan: A Critical Review and Comparison with AAOIFI. Journal of Islamic Accounting and Business Research, ahead-of-print(ahead-of-print). https://doi.org/10.1108/JIABR-03-2023-0101
- Zahid, S. N., & Khan, I. (2019). Islamic Corporate Governance: The Significance and Functioning of Shari’ah Supervisory Board in Islamic Banking. Turkish Journal of Islamic Economics, 6(1), 87-108. https://doi.org/10.26414/A048
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | İslam Finansı |
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Erken Görünüm Tarihi | 29 Mart 2024 |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Mart 2024 |
| Gönderilme Tarihi | 8 Şubat 2024 |
| Kabul Tarihi | 20 Mart 2024 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2024 Cilt: 10 Sayı: 1 |
