Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

HASAN ONAT’IN DANIŞMANLIĞINDA ALEVİLİK-BEKTAŞİLİKLE İLGİLİ YAPILAN LİSANSÜSTÜ TEZLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2021, Cilt: 14 Sayı: 1, 507 - 524, 30.06.2021
https://doi.org/10.18403/emakalat.940225

Öz

Hasan Onat, Kur’an, Sünnet ve Müslümanların on dört asırlık birikimleri gibi ortak bir kaynağa sahip olan İslamî ilimlerin her birinin sahih bilgiye ulaşmak konusunda disiplinler arası işbirliği içerisinde çalışması gerektiğini savunur. O, İslam dünyasının terakkisini de kurumsallaşmış kadim İslam düşünce geleneklerinin yeniden yorumlanmasına bağlayan çok yönlü bir ilim adamıdır.
İlimden gidilmeyen yolun sonunun karanlık olacağını düşünen bir İslam Mezhepleri Tarihi araştırmacısı olarak Onat’ın çalışma yaptığı konulardan biri de Alevilik-Bektaşilik olmuştur. Bu konuda, keyfi Alevilik inşalarının önüne geçilebilmesi için Aleviliğin tarihsel sürecinin açık bir şekilde ortaya konarak bilimsel açıdan incelenmesi gerektiğine inanır. Zira geçmişte yaşanan olaylar anlaşılmadan şimdinin ve geleceğin anlaşılması mümkün değildir. Ona göre İslam Mezhepleri Tarihi Anabilim Dalı, hem metodik açıdan hem de konunun tarihsel arka planının incelenebilmesi için Alevilik-Bektaşilik konusunun çalışılabileceği en önemli disiplinlerden birisidir.
Bu makalede Hasan Onat’ın danışmanlığında Alevilik-Bektaşilik ile ilgili tamamlanmış lisansüstü tezleri ve onun Alevilik Bektaşilik çalışmalarına katkısı analiz edilecektir.

Kaynakça

  • 3.Alevi Çalıştayı 19 Ağustos 2009. Ankara: T.C. Devlet Bakanlığı, 2009.
  • Atalan, Mehmet. “Cenknamelerde Hz. Hüseyin’in Yeri”. e-Makalat Mezhep Araştırmaları Dergisi 4 / 2 (Temmuz 2011): 7-30.
  • Aydınlı, Osman. Osmanlı’dan Cumhuriyet’e İslâm Mezhepleri Tarihi Yazıcılığı, Ankara: Hititkitap, 2008.
  • Bulut, Halil İbrahim-Yıldız, Harun. Alevîlik Bektaşîlik Tarihi, Dini, Sosyal ve Güncel Boyutlarıyla. Ankara: Bilay Yayınları, 2021.
  • Erkan, Ümit. 16.Yüzyılda Osmanlı’da Kızılbaş Ayaklanmaları. Ankara: Araştırma Yayınları, 2016.
  • Esen, Nüket. The Power of the Dedes in Alevi Society in South Western Anatolia. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 1983.
  • Kaplan, Doğan. “Hasan Onat’ın Alevilik-Bektaşilik Araştırmalarının Değerlendirilmesi”, Türk Yurdu, 109/399 (Kasım 2020), 78-80.
  • Kaplan, Doğan. Buyruklara Göre Kızılbaşlık. Konya: Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2008.
  • Kaplan, Doğan. Yazılı Kaynaklarına Göre Alevilik. Ankara: TDV Yayınları, 5.basım, 2020.
  • Kutlu, Sönmez, “Aleviliğin Dinî Statüsü: Din, Mezhep, Tarikat, Heterodoksi, Ortadoksi veya Metadoksi”, İslâmiyat, C.VI, S.3, Ankara 2003, s.31-54
  • Kutlu, Sönmez, Maraş, İbrahim. “Hasan Onat Dosyası”, Türk Yurdu, 399 (Kasım 2020), 47-115.
  • Kutlu, Sönmez. Alevilik Bektaşilik Yazıları, Aleviliğin Yazılı Kaynakları. Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2006.
  • Ocak, Ahmet Yaşar, Babaîler İsyanı, Alevîliğin Tarihsel Altyapsı Yahut Anadolu’da İslâm-Türk Heterodoksisinin Teşekkülü, Dergah Yay., İstanbul 1996.
  • Onat, Hasan. “Kızılbaşlık Farklılaşması Üzerine”, İslâmiyât, 6/3(2003), 111-126.
  • Onat, Hasan. “Sunuş”, Yazılı Kaynaklarına Göre Alevilik, 5.baskı. Ankara: TDV Yayınları, 2020.
  • Rençber, Fevzi. Hak Muhammed Ali Aşkı –Adıyaman Alevileri-. Ankara: Gece Kitaplığı Yayınları, 2016.
  • Rençber, Fevzi. Oryantalistlere Göre Alevilik ve Bektaşilik. Ankara: Gece Kitaplığı Yayınları, 2018.
  • Sarıkaya, Mehmet Saffet. “Alevilik-Bektaşiliğin Tasavvufi Boyutu Üzerine”. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Velî Araştırma Dergisi 0/82 (2017): 9-23.
  • Sarıkaya, Saffet, Alevilik ve Bektâşiliğin Ahilikle İlişikisi –Fütüvvetnâmelere Göre-“, İslâmiyat, C.VI, S.3, Ankara 2003, s.93-110.
  • Teber, Ömer Faruk. Bektâşi Erkânnâmelerinde Mezhebî Unsurlar, Ankara: Aktif Yayınları, 2008.
  • Teber, Ömer Faruk. XVI.Yüyzılda Kızılbaşlık Farklılaşması. Ankara: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2005.
  • Üçer, Cenksu. “Alevî Nitelemeli Gelenek ya da Ocak ve Gruplar Hakkında Yapılacak Çalışmalarda Ocak Sisteminin Dikkate Alınmasının Önemi”. e-Makalat Mezhep Araştırmaları Dergisi 12/2 (Aralık 2019):353-402. https://doi.org/10.18403/emakalat.6599819
  • Yeşilyurt, Temel, “Alevî-Bektaşîlğin İnanç Boyutu”, İslâmiyat, 6/3 (Ankara 2003), 13-30.
  • Zeynel, Ali. Kakaiyye Hareketi. Ankara: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2004.

An Evaluation of Completed Postgraduate Theses on Alevism-Bektashism Under Supervision of Hasan Onat

Yıl 2021, Cilt: 14 Sayı: 1, 507 - 524, 30.06.2021
https://doi.org/10.18403/emakalat.940225

Öz

Hasan Onat defends that Islamic social sciences, which have a common source such as the Quran, Sunnah and Muslims’ fourteen centuries of experience, should work in interdisciplinary cooperation to reach accurate knowledge. He is a versatile scholar who also links the progress of the Islamic world to the reinterpretation of the institutionalized ancient Islamic thought traditions. Hasan Onat is a versatile scholar that connects the progress of the Islamic world to the reinterpretation of the ancient Islamic thought traditions.
One of the subjects Onat worked on was Alevism-Bektashism. He believes that Alevism must be studied scientifically in order to prevent arbitrary Alevism constructions on this issue. According to him, the Department of History of Islamic Sects is one of the most important disciplines that can be studied both methodically and in order to examine the historical background of the subject.
In this article, the completed graduate theses on Alevism-Bektashism under the supervision of Hasan Onat and his contribution to Alevism Bektashism studies will be analyzed.

Kaynakça

  • 3.Alevi Çalıştayı 19 Ağustos 2009. Ankara: T.C. Devlet Bakanlığı, 2009.
  • Atalan, Mehmet. “Cenknamelerde Hz. Hüseyin’in Yeri”. e-Makalat Mezhep Araştırmaları Dergisi 4 / 2 (Temmuz 2011): 7-30.
  • Aydınlı, Osman. Osmanlı’dan Cumhuriyet’e İslâm Mezhepleri Tarihi Yazıcılığı, Ankara: Hititkitap, 2008.
  • Bulut, Halil İbrahim-Yıldız, Harun. Alevîlik Bektaşîlik Tarihi, Dini, Sosyal ve Güncel Boyutlarıyla. Ankara: Bilay Yayınları, 2021.
  • Erkan, Ümit. 16.Yüzyılda Osmanlı’da Kızılbaş Ayaklanmaları. Ankara: Araştırma Yayınları, 2016.
  • Esen, Nüket. The Power of the Dedes in Alevi Society in South Western Anatolia. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 1983.
  • Kaplan, Doğan. “Hasan Onat’ın Alevilik-Bektaşilik Araştırmalarının Değerlendirilmesi”, Türk Yurdu, 109/399 (Kasım 2020), 78-80.
  • Kaplan, Doğan. Buyruklara Göre Kızılbaşlık. Konya: Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2008.
  • Kaplan, Doğan. Yazılı Kaynaklarına Göre Alevilik. Ankara: TDV Yayınları, 5.basım, 2020.
  • Kutlu, Sönmez, “Aleviliğin Dinî Statüsü: Din, Mezhep, Tarikat, Heterodoksi, Ortadoksi veya Metadoksi”, İslâmiyat, C.VI, S.3, Ankara 2003, s.31-54
  • Kutlu, Sönmez, Maraş, İbrahim. “Hasan Onat Dosyası”, Türk Yurdu, 399 (Kasım 2020), 47-115.
  • Kutlu, Sönmez. Alevilik Bektaşilik Yazıları, Aleviliğin Yazılı Kaynakları. Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2006.
  • Ocak, Ahmet Yaşar, Babaîler İsyanı, Alevîliğin Tarihsel Altyapsı Yahut Anadolu’da İslâm-Türk Heterodoksisinin Teşekkülü, Dergah Yay., İstanbul 1996.
  • Onat, Hasan. “Kızılbaşlık Farklılaşması Üzerine”, İslâmiyât, 6/3(2003), 111-126.
  • Onat, Hasan. “Sunuş”, Yazılı Kaynaklarına Göre Alevilik, 5.baskı. Ankara: TDV Yayınları, 2020.
  • Rençber, Fevzi. Hak Muhammed Ali Aşkı –Adıyaman Alevileri-. Ankara: Gece Kitaplığı Yayınları, 2016.
  • Rençber, Fevzi. Oryantalistlere Göre Alevilik ve Bektaşilik. Ankara: Gece Kitaplığı Yayınları, 2018.
  • Sarıkaya, Mehmet Saffet. “Alevilik-Bektaşiliğin Tasavvufi Boyutu Üzerine”. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Velî Araştırma Dergisi 0/82 (2017): 9-23.
  • Sarıkaya, Saffet, Alevilik ve Bektâşiliğin Ahilikle İlişikisi –Fütüvvetnâmelere Göre-“, İslâmiyat, C.VI, S.3, Ankara 2003, s.93-110.
  • Teber, Ömer Faruk. Bektâşi Erkânnâmelerinde Mezhebî Unsurlar, Ankara: Aktif Yayınları, 2008.
  • Teber, Ömer Faruk. XVI.Yüyzılda Kızılbaşlık Farklılaşması. Ankara: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2005.
  • Üçer, Cenksu. “Alevî Nitelemeli Gelenek ya da Ocak ve Gruplar Hakkında Yapılacak Çalışmalarda Ocak Sisteminin Dikkate Alınmasının Önemi”. e-Makalat Mezhep Araştırmaları Dergisi 12/2 (Aralık 2019):353-402. https://doi.org/10.18403/emakalat.6599819
  • Yeşilyurt, Temel, “Alevî-Bektaşîlğin İnanç Boyutu”, İslâmiyat, 6/3 (Ankara 2003), 13-30.
  • Zeynel, Ali. Kakaiyye Hareketi. Ankara: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2004.
Toplam 24 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Din Araştırmaları
Bölüm Makaleler
Yazarlar

Ömer Faruk Teber 0000-0002-3126-3802

Doğan Kaplan 0000-0001-9004-0863

Yayımlanma Tarihi 30 Haziran 2021
Gönderilme Tarihi 20 Mayıs 2021
Kabul Tarihi 21 Haziran 2021
Yayımlandığı Sayı Yıl 2021Cilt: 14 Sayı: 1

Kaynak Göster

ISNAD Teber, Ömer Faruk - Kaplan, Doğan. “HASAN ONAT’IN DANIŞMANLIĞINDA ALEVİLİK-BEKTAŞİLİKLE İLGİLİ YAPILAN LİSANSÜSTÜ TEZLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ”. e-Makalat Mezhep Araştırmaları Dergisi 14/1 (Haziran 2021), 507-524. https://doi.org/10.18403/emakalat.940225.

_____________________________________  ISSN 1309-5803 e-Makâlât Mezhep Araştırmaları Dergisi  _______________________________