Research Article
BibTex RIS Cite

XVIII. Yüzyıl Eş’arî Geleneğin Temsilcilerinden Ahmed ed-Derdīr ve Ḫarīdetü’l-Behiyye’si

Year 2018, Volume: 11 Issue: 2, 345 - 382, 30.12.2018
https://doi.org/10.18403/emakalat.442540

Abstract

Ehl-i Sünnet’in iki önemli ekolünden
biri olan Eş‘arîlik, Ebu’l-Hasan el-Eş‘arî’nin (v.324/935) görüşleri etrafında
IV/X.-V/XI. yy.’larda sistemleşmeye başlamış ve günümüze kadar varlığını devam
ettirmiştir. Eş‘arîliğin XII./XVIII. yy. temsilcilerinden Ahmed ed-Derdīr (v.
1201/1786) Mısır’da Malikî mezhebine bağlı bir fakih ve Halvetiyye’nin
kendisine nispetle adlandırılan Derdīriyye kolunun kurucusudur. Ḫarīdetü’l-Behiyye
adlı 71 beyitlik akaid metninde üzerinde durduğu temel konular ilahiyyat, nübüvvet, sem’îyyat ve tasavvufa dair
bazı meselelerdir. Ahmed ed-Derdīr sade
bir dille hazırladığı bu eserine
Şerḥu’l-Ḫarīdeti’l-Behiyye isimli bir de şerh yazmıştır. Ḫarīdetü’l-Behiyye
döneminde Ezher alimleri tarafından itibar gören bir eser olduğu için iki
yüzyıl gerek Ahmed ed-Derdīr’in evinde gerekse Ezher öğrencilerine
okutulmuştur. Eser Eş’arî zihniyetinin XII/XVIII. yy.’daki tezahürlerini
göstermesi bakımından önem arzetmektedir. Çalışmada Ḫarīdetü’l-Behiyye
metni tercüme edildikten sonra Ahmed ed-Derdīr’in kendi eserine hazırladığı
şerhinde ele aldığı Eş’arî inanç esaslarının İslam Mezhepleri Tarihi metodolojisiyle
incelenecektir.

References

  • Bardakçı, Mehmed Necmeddin. Doğuştan Gönümüze Tasavvuf ve Tarikatlar. İstanbul, 2015.
  • Da’ber, Ahmed Alaaddin Abdülhamid. “Derdīr”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. İstanbul: TDV Yayınları, 199. 9: 168-169.
  • ed-Derdīr, Ebū’l-Berakāt Ahmed b. Muhammed. Şerḥu’l-Ḫarīdeti’l-Behiyye. thk. Mustafa Ebû Zeyd Mahmud Reşvan. Kahire, 2010.
  • el-Baytar, Abdürrezzâk, Hilyetü’l-Beşer fī’l-Ḳarni’s-Selisi Aşar, (Beyrut, 1991), 1: 189.
  • el-Celyend, Muhammed, “Derdirîyye”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. İstanbul: TDV Yayınları, 1994. 9: 169.
  • el-Eş‘arî, Ebû’l-Hasan Ali b. İsmail. el-Luma‘ fī Reddi ‘alā Eh-i’z-Zeyğ ve’l-Bida‘. thk. Muhammed Emin ed-Dennāvī. Lübnan, 2012.
  • _____. el-Luma‘ fī’r-Red ‘alā Ehli’z-Zeyğ ve’l-Bida‘. trc. Kılıç Aslan Mavil-Hikmet Yağlı Mavil. İstanbul, 2017.
  • _____. el-İbāne ve Usūlü Ehli’s-Sünne. trc. Ramazan Biçer. İstanbul, 2010.
  • _____. Kitābu Makālāti’l-İslāmiyyīn ve’htilāfi’l-Musallīn. Beyrut, t.y.
  • el-Hâdimî, Nûru’d-Din Muhtar. “ed-Derdīr”. Mevsū‘ātu A'lāmi'l-Ulemā ve'l-Üdebāi'l-Arab ve'l-Müslimīn. Beyrut, 2006. 9: 158-160.
  • el-Māturīdī, Ebū Mansūr Muhammed b. Muhammed. Kitābu’t-Tevhīd. trc. Bekir Topaloğlu. İstanbul, 2002.
  • en-Nesefî, Ebū Mansûr Ebū Mu‘in. Kitābu’t-Temhīd li Ḳavāidi’t-Tevḥīd. Tevhidin Esasları. trc. Hülya Alper. İstanbul, 2017.
  • İmam Sâvî. Kitâbu Şerhi’s-Sâvî alâ Cevhereti’t-Tevhîd. trc. Mithat Acat, M. Beytullah Acat. İstanbul, 2013.
  • Kalaycı, Mehmet. Tarihsel Süreçte Eşarilik Maturidilik İlişkisi. Ankara, 2013.
  • Kalhussien, Omar. “Şihabuddin Ahmed b. Muhammed ed-Derdīr ve Tuhfetu’l-İhvan Adlı Eseri”. I. Uluslararası Şeyh Şa’bân-ı Velî Sempozyumu, Kastamonu, 2012. 313-326.
  • Keskin, Mehmet. İmam Eş’ari ve Eş’arilik. İstanbul, 2013.
  • Ömer Nesefi Akâidi ve Tercümesi, haz. Hüsamettin Vanlıoğlu vd. İstanbul, 2016.
  • Pezdevî, Sadru’l-İslam İmam Ebu’l-Yusr Muhammed. Usulü’d-Din. tr. Şerafeddin Gölcük. İstanbul, 2015.
  • Sarıkaya, Mehmet Saffet. İslam Düşüncesinde Mezhepler. İstanbul, 2013.
  • Tahtavî, Muhammed İzzet. Mine'l-Ulemāi'r-Ruvvād fī Rihābi'l-Ezher. Kahire, 1990.
  • Yavuz, Yusuf Şefki. “Akâid”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. Ankara: TDV Yayınları, 1989. 2: 212-216.
  • Zakzuk, Mahmud Hamdi, Mevsuatu A‘lāmi’l-Fikri’l-İslāmī, Kahire, 2004.
  • Zühaylî, Muhammed, Mercaü’l-Ulumi’l-İslāmiyye : Tā‘rifuhā-Tārīhuhā-Eimmetuhā-Ulemāuhā-Masādiruhā-Kütübuhā, Şam, t.y.

Ahmad al-Dardir from the Representatives of 18th Century Ashari Tradition and His Harida al-Bahiyya

Year 2018, Volume: 11 Issue: 2, 345 - 382, 30.12.2018
https://doi.org/10.18403/emakalat.442540

Abstract



Asharism, one of two important schools of Ahl al-Sunnah, is based on the
views of Abu al-Hasan al-Ashari (d. 324/ 935) began to systemize in 4th
/10th century and continued its existence until today. Ahmad
al-Dardir from the representatives of Asharism of 18th century, was
a canonist and founder of Dardiriyyah connected with Khalwatiyyah.
He dealed with the topics of
ilahiyah, nubuwwah, sam’iyyah and sufism on his aqaid book named al-Harida
al-Bahiyya, composed of seventy-five companions.
Ahmed ed-Derdīr wrote a sharh named Sharh
al-Harida al-Bahiyya on this work which he had prepared with a plain language.
Because al-Harida al-Bahiyya acquired a reputation by al-Azhar scholars,
was taught to the students in the house of Ahmad al-Dardir and al-Azhar during two
centuries.
This book is important in terms of reflecting of the mentality of
al-Asharism on 18th century.
In this study, the al-Harida al-Bahiyya text will be
translated and the Ahshari beliefs in Sharh al-Harida al-Bahiyya will be
examined by the methodology of History of Islamic Sects.

References

  • Bardakçı, Mehmed Necmeddin. Doğuştan Gönümüze Tasavvuf ve Tarikatlar. İstanbul, 2015.
  • Da’ber, Ahmed Alaaddin Abdülhamid. “Derdīr”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. İstanbul: TDV Yayınları, 199. 9: 168-169.
  • ed-Derdīr, Ebū’l-Berakāt Ahmed b. Muhammed. Şerḥu’l-Ḫarīdeti’l-Behiyye. thk. Mustafa Ebû Zeyd Mahmud Reşvan. Kahire, 2010.
  • el-Baytar, Abdürrezzâk, Hilyetü’l-Beşer fī’l-Ḳarni’s-Selisi Aşar, (Beyrut, 1991), 1: 189.
  • el-Celyend, Muhammed, “Derdirîyye”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. İstanbul: TDV Yayınları, 1994. 9: 169.
  • el-Eş‘arî, Ebû’l-Hasan Ali b. İsmail. el-Luma‘ fī Reddi ‘alā Eh-i’z-Zeyğ ve’l-Bida‘. thk. Muhammed Emin ed-Dennāvī. Lübnan, 2012.
  • _____. el-Luma‘ fī’r-Red ‘alā Ehli’z-Zeyğ ve’l-Bida‘. trc. Kılıç Aslan Mavil-Hikmet Yağlı Mavil. İstanbul, 2017.
  • _____. el-İbāne ve Usūlü Ehli’s-Sünne. trc. Ramazan Biçer. İstanbul, 2010.
  • _____. Kitābu Makālāti’l-İslāmiyyīn ve’htilāfi’l-Musallīn. Beyrut, t.y.
  • el-Hâdimî, Nûru’d-Din Muhtar. “ed-Derdīr”. Mevsū‘ātu A'lāmi'l-Ulemā ve'l-Üdebāi'l-Arab ve'l-Müslimīn. Beyrut, 2006. 9: 158-160.
  • el-Māturīdī, Ebū Mansūr Muhammed b. Muhammed. Kitābu’t-Tevhīd. trc. Bekir Topaloğlu. İstanbul, 2002.
  • en-Nesefî, Ebū Mansûr Ebū Mu‘in. Kitābu’t-Temhīd li Ḳavāidi’t-Tevḥīd. Tevhidin Esasları. trc. Hülya Alper. İstanbul, 2017.
  • İmam Sâvî. Kitâbu Şerhi’s-Sâvî alâ Cevhereti’t-Tevhîd. trc. Mithat Acat, M. Beytullah Acat. İstanbul, 2013.
  • Kalaycı, Mehmet. Tarihsel Süreçte Eşarilik Maturidilik İlişkisi. Ankara, 2013.
  • Kalhussien, Omar. “Şihabuddin Ahmed b. Muhammed ed-Derdīr ve Tuhfetu’l-İhvan Adlı Eseri”. I. Uluslararası Şeyh Şa’bân-ı Velî Sempozyumu, Kastamonu, 2012. 313-326.
  • Keskin, Mehmet. İmam Eş’ari ve Eş’arilik. İstanbul, 2013.
  • Ömer Nesefi Akâidi ve Tercümesi, haz. Hüsamettin Vanlıoğlu vd. İstanbul, 2016.
  • Pezdevî, Sadru’l-İslam İmam Ebu’l-Yusr Muhammed. Usulü’d-Din. tr. Şerafeddin Gölcük. İstanbul, 2015.
  • Sarıkaya, Mehmet Saffet. İslam Düşüncesinde Mezhepler. İstanbul, 2013.
  • Tahtavî, Muhammed İzzet. Mine'l-Ulemāi'r-Ruvvād fī Rihābi'l-Ezher. Kahire, 1990.
  • Yavuz, Yusuf Şefki. “Akâid”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. Ankara: TDV Yayınları, 1989. 2: 212-216.
  • Zakzuk, Mahmud Hamdi, Mevsuatu A‘lāmi’l-Fikri’l-İslāmī, Kahire, 2004.
  • Zühaylî, Muhammed, Mercaü’l-Ulumi’l-İslāmiyye : Tā‘rifuhā-Tārīhuhā-Eimmetuhā-Ulemāuhā-Masādiruhā-Kütübuhā, Şam, t.y.
There are 23 citations in total.

Details

Primary Language Turkish
Subjects Religious Studies
Journal Section Articles
Authors

Kamile Ünlüsoy 0000-0003-4279-768X

Publication Date December 30, 2018
Submission Date July 11, 2018
Acceptance Date December 15, 2018
Published in Issue Year 2018Volume: 11 Issue: 2

Cite

ISNAD Ünlüsoy, Kamile. “XVIII. Yüzyıl Eş’arî Geleneğin Temsilcilerinden Ahmed Ed-Derdīr Ve Ḫarīdetü’l-Behiyye’si”. e-Makalat Mezhep Araştırmaları Dergisi 11/2 (December 2018), 345-382. https://doi.org/10.18403/emakalat.442540.

_____________________________________  ISSN 1309-5803 e-Makâlât Mezhep Araştırmaları Dergisi  _______________________________